شاید شما نیز بارها دچار کمردرد خفیف، درد زانو، کشیدگی عضلات، آرتروز، سردردهای ضربان‌دار یا دردهای دیگری شده باشید. دردهای مزمن (یعنی دردهایی که بیش از 3 ماه ادامه پیدا می‌کنند) افراد بسیاری را در جهان آزار می‌دهند. برای نمونه در آمریکا، تعداد کسانی که با دردهای مزمن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بیشتر از مجموع افرادی است که به دیابت، بیماری‌های قلبی و سرطان مبتلا هستند. یکی از داروهای مؤثر و پرکاربرد برای تسکین درد و التهاب، ناپروکسن است که از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) به شمار می‌رود. این دارو هورمون‌هایی را کاهش می‌دهد که موجب التهاب و درد در بدن می‌شوند. در ادامه، شکل‌ها و انواع ناپروکسن و نحوهٔ مصرف آن را شرح می‌دهیم، عوارض جانبی و تداخل‌های دارویی آن را برمی‌شماریم و درمورد خطرات مصرف آن در دوران بارداری و عوارضی که می‌تواند برای دستگاه گوارش و سیستم قلب و عروق ایجاد کند، توضیح می‌دهیم. با ما همراه باشید.
بسیاری از افراد برای رهایی از درد و تب از داروهایی استفاده می‌کنند که در دستهٔ داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) قرار می‌گیرند. بنابراین داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی از گروه‌های دارویی رایج و پرکاربرد در جهان به شمار می‌روند. ناپروکسن نیز یکی از همین داروهاست که از آن برای درمان درد یا التهاب ناشی از بیماری‌هایی مانند آرتروز، اسپوندیلیت آنکیلوزان یا روماتیسم ستون فقرات (ankylosing spondylitis)، تاندونیت (tendinitis، التهاب تاندونِ همراه با پارگی‌های میکروسکوپی)، بورسیت (bursitis)، نقرس و دردهای قاعدگی (menstrual cramps) استفاده می‌شود. برای درمان دردهای حاد ناشی از سایر بیماری‌هایی که در اینجا بیان نشده است نیز می‌توان از ناپروکسن استفاده کرد.
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی فرمولاسیون‌های گوناگونی دارند و برخی از آنها فقط با تجویز پزشک تهیه می‌شود و برخی دیگر را نیز می‌توان بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه کرد. این داروها با مهار آنزیم سیکلواکسیژناز (cyclooxygenase، از مهم‌ترین آنزیم‌های ساختاری در تولید میانجی‌های التهابی بدن) و کاهش تولید پروستاگلاندین (prostaglandin) موجب تسکین التهاب و درد می‌شوند. به‌عبارت دیگر، این داروها موجب مسدود شدن سازوکار درد می‌شوند. البته برای استفادهٔ مؤثر و بی‌خطر از محصولات ناپروکسن باید به هشدارهای مهم مربوط به این دارو نیز توجه داشته باشیم.
اشکال مختلف ناپروکسن و ناپروکسن سدیم
شما می‌توانید ناپروکسن را به شکل‌های گوناگونی مصرف کنید: به‌صورت خوراکی و به‌شکل قرص؛ به‌صورت سوسپانسیون مایع (مخلوطی از ذرات معلق جامد در مایع)؛ با فرمولاسیون آهسته‌رهش (extended-release)؛ دارای پوشش روده‌ای (enteric coating، داروهای دارای پوشش روده‌ای تحت‌تأثیر محیط اسیدی معده قرار نمی‌گیرند و در محیط قلیایی روده باز و جذب می‌شوند)؛ در ترکیب با مهارکنندهٔ پمپ پروتون (proton pump inhibitor) (برای محافظت از معده)؛ همراه با داروی ضداحتقان (decongestant) (برای تسکین فشار سینوسی) یا حتی در ترکیب با داروهای آنتی‌میگرن یا ضدمیگرن (antimigraine) مانند سوماتریپتان (sumatriptan). می‌توان ناپروکسن را به‌صورت تجویزی یا بدون نیاز به تجویز و نسخهٔ پزشک تهیه کرد.
ناپروکسن به دو شکلِ ناپروکسن پایه (base naproxen) و نمک ناپروکسن سدیم (salt form naproxen sodium) وجود دارد. هر دو نوع ناپروکسن به یک شکل در تسکین درد عمل می‌کنند. البته این دو شکلِ ناپروکسن تفاوتی نیز با یکدیگر دارند؛ ناپروکسن پایه بر مبنای میلی‌گرم در میلی‌گرم (milligram-per-milligram)، اندکی قوی‌تر از ناپروکسن سدیم است. یعنی 220، 275 یا 550 میلی‌گرم ناپروکسن سدیم، به‌ترتیب با 200، 250 و 500 میلی‌گرم ناپروکسن پایه برابر است. البته نیازی نیست که نگران این تفاوت و تبدیل مقادیر باشید، زیرا این تفاوت‌های اندک در زمان تعیین دوزها در نظر گرفته می‌شود.
قرص‌های دارای رهش تأخیری (delayed-release) یا آهسته‌رهش (extended-release) شکل‌هایی از ناپروکسن هستند که با سرعت کمتری اثر می‌کنند و فقط برای درمان بیماری‌های مزمنی مانند آرتروز یا اسپوندیلیت آنکیلوزان استفاده می‌شوند. این انواع ناپروکسن به‌اندازهٔ کافی سریع عمل نمی‌کنند و بنابراین نمی‌توان از آنها برای درمان دردهای حاد و شدید استفاده کرد.
انواع ناپروکسن
محصولات ناپروکسن سدیمِ بدون نیاز به نسخه (OTC) عبارت‌اند از:
- Aleve
- Pamprin All Day
- Midol Extended Relief – در ترکیب با داروی ضداحتقان (decongestant)
- Aleve-D Sinus & Cold (ناپروکسن سدیم و سودوافدرین (pseudoephedrine))
نام‌های ناپروکسن سدیم که فقط با تجویز پزشک تهیه می‌شوند، عبارت‌اند از:
- آناپروکس (Anaprox)، آناپروکس دی‌اس (Anaprox DS)
- ناپرلان (Naprelan)
نام‌های ناپروکسن پایه‌ای که فقط با تجویز پزشک تهیه می‌شوند، عبارت‌اند از:
سایر ترکیبات ناپروکسن شامل موارد زیر است:
- ویمووو (Vimovo) (ترکیبی از اسموپرازول (esomeprazole) و ناپروکسن) که در محافظت در برابر زخم‌ها مؤثر است.
- Treximet (ترکیبی از ناپروکسن سدیم و سوماتریپتان (sumatriptan)) که برای سردردهای میگرنی حاد استفاده می‌شود.
نکات مهم پیش از مصرف ناپروکسن
اگر به ناپروکسن حساسیت دارید یا در گذشته پس از مصرف آسپرین یا یکی از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی دچار حملهٔ آسم و یا واکنش آلرژیک شدید شده‌اید، نباید ناپروکسن مصرف کنید.
در موارد زیر باید از پزشک یا داروساز بپرسید که آیا مصرف ناپروکسن برای شما بی‌خطر است یا خیر.
مصرف ناپروکسن در طول 3 ماههٔ آخر دوران بارداری می‌تواند به جنین آسیب برساند. اگر باردار هستید، پیش از مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید. این دارو می‌تواند در تخمک‌گذاری اختلال ایجاد کند و موجب ناباروری موقتی شود.
ناپروکسن می‌تواند وارد شیر مادر شود و ممکن است برای کودک شیرخوار عوارض جانبی داشته باشد. بنابراین نباید در دوران شیردهی از این دارو استفاده کنید.
کودکان زیر 2 سال نباید از ناپروکسن استفاده کنند. هرگز بدون تجویز پزشک این دارو را به کودکان ندهید.
روش درست مصرف ناپروکسن
ناپروکسن را دقیقا طبق دستورات موجود روی قوطی یا بسته‌بندی دارو یا طبق دستورات پزشک خود مصرف کنید. هرگز از این دارو در مقادیر بیشتر یا برای مدت طولانی‌تری از مقدار یا دورهٔ زمانی توصیه‌شده استفاده نکنید. همیشه این دارو را در پایین‌ترین دوزی استفاده کنید که برای درمان بیماری شما مؤثر است.
هرگز قرص ناپروکسن را خُرد یا نصف نکنید. آن را نجوید و فقط به‌صورت کامل ببلعید.
پیش از اندازه‌گیری دوز دارو، (مایع) سوسپانسیون خوراکی (oral suspension) را تکان دهید. داروی مایع را با استفاده از سُرنگ تعیین دوز موجود در بسته‌بندی یا قاشق یا فنجان مخصوص اندازه‌گیری دوز دارو اندازه‌گیری کنید. اگر ابزاری برای اندازه‌گیری دوز دارو ندارید، یکی از ابزارهای سنجش دوز دارو را از داروخانه تهیه کنید.
اگر از دارویی با برند، میزان اثرگذاری و قدرت، یا فرم دیگری استفاده می‌کنید، ممکن است لازم باشد دوز دارو را نیز تغییر دهید. اگر درمورد نوع ناپروکسنی که استفاده می‌کنید، سؤالی برایتان پیش آمده است با دکتر داروساز صحبت کنید.
اگر مصرف‌کنندهٔ این دارو کودک است، در صورت ایجاد هرگونه تغییری در وزن کودک، این مسئله را به پزشک اطلاع دهید، زیرا دوز ناپروکسن در کودکان بر اساس وزن آنها مشخص می‌شود و هرگونه تغییری در وزن کودک می‌تواند روی دوز داروی او تأثیر بگذارد.
در صورت استفادهٔ بلندمدت از این دارو ممکن است به انجام آزمایش‌های پزشکی مکرر نیاز داشته باشید.
مصرف ناپروکسن تغییرات غیرمعمولی را در نتایج بعضی از آزمایش‌های پزشکی ایجاد می‌کند. بنابراین باید به هر پزشکی که مراجعه می‌کنید بگویید که ناپروکسن مصرف می‌کنید.
ناپروکسن را در دمای اتاق و دور از رطوبت، گرما و نور نگهداری کنید و پس از مصرف، در بطری دارو را محکم ببندید.
تمام اطلاعات بیمار، راهنماهای دارو و بروشورها و دستورالعمل‌های ارائه‌شده را مطالعه کنید و هر سؤالی که برایتان پیش آمد، با پزشک خود یا داروساز مطرح کنید.
فراموش کردنِ یک دوز مصرف دارو
اگر باید ناپروکسن را فقط در مواقع لزوم مصرف کنید، نیازی نیست که مصرف آن طبق برنامه‌ای زمان‌بندی‌شده باشد. ولی اگر باید این دارو را در ساعت‌های مشخص و طبق زمان‌بندی مصرف کنید، در صورت فراموش کردن یک نوبت دارو، به‌محض اینکه متوجه شدید، دوز داروی فراموش‌شده را مصرف کنید. ولی اگر به زمان مصرف دوز بعدی نزدیک شده‌اید، دوز فراموش‌شده را حذف کنید. هرگز برای جبران دوز فراموش‌شده، داروی اضافه مصرف نکنید.
اُوِردوز دارو
در صورت اوردوز دارو باید با مرکز اورژانس (با شمارهٔ 115) یا مرکز ملی اطلاع‌رسانی داروها و سموم (با شمارهٔ 1490) تماس بگیرید.
کارهایی که در زمان مصرف ناپروکسن باید از آنها پرهیز کنیم
در زمان مصرف ناپروکسن از نوشیدن الکل پرهیز کنید، زیرا خطر خون‌ریزی معده را افزایش می‌دهد. از مصرف آسپرین نیز خودداری کنید.
پیش از مصرف داروهای دیگر برای درد، آرتروز، تب یا تورم با پزشک خود صحبت کنید. زیرا بسیاری از داروهایی که بدون نیاز به نسخهٔ پزشک عرضه می‌شوند، دارای آسپرین، سالیسیلات (salicylates) یا سایر داروهای مشابه ناپروکسن (مانند ایبوپروفن یا کتوپروفن (ketoprofen)) هستند. مصرف هم‌زمان بعضی از داروها موجب می‌شود که مقدار بسیار زیادی از یک نوع دارو را وارد بدن خود کنید.
پیش از استفاده از داروهای ضداسید معده (antacid) با پزشک خود مشورت کنید و فقط از داروی ضداسیدی استفاده کنید که پزشک به شما توصیه می‌کند. زیرا بعضی از داروهای ضداسید معده موجب سخت‌تر شدن جذب ناپروکسن در بدن می‌شوند.
عوارض ناپروکسن
در صورت مشاهدهٔ هر یک از علائم واکنش آلرژیک به ناپروکسن باید فورا به مراکز درمانی اورژانسی مراجعه کنید. این علائم شامل خس‌خس سینه یا مشکل در تنفس، کَهیر، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو است.
در صورت مشاهدهٔ علائم حملهٔ قلبی یا سکتهٔ مغزی به مراکز درمانی اورژانسی مراجعه کنید. این علائم شامل درد قفسه‌سینه‌ای است که منجر به درد فک یا شانه نیز می‌شود، بی‌حسی یا ضعف ناگهانی در یک طرف بدن، بریده‌بریده حرف زدن و احساس تنگی نفس است.
در صورت مشاهدهٔ علائم زیر فورا مصرف ناپروکسن را قطع کنید و با پزشک خود تماس بگیرید:
- تنگی‌نفس (حتی اگر خفیف باشد)؛
- تورم یا افزایش وزن سریع؛
- نخستین نشانه از هرگونه جوش پوستی، حتی اگر خفیف و اندک باشد؛
- نشانه‌های خون‌ریزی معده شامل مدفوع خونی یا قیرمانند، سرفهٔ خونی یا استفراغی که شبیه تفالهٔ قهوه است؛
- نشانه‌های مشکلات کبدی شامل حالت تهوع، درد بالای معده، خارش، احساس خستگی، علائم شبیه آنفولانزا، بی اشتهایی، تیرگی ادرار، مدفوعی به رنگ خاک رس، یرقان یا زردی (زرد شدن رنگ پوست یا چشم‌ها)؛
- نشانه‌های مشکلات کلیوی شامل تولید ادرار اندک یا تولید نکردن ادرار، دردناک یا مشکل بودنِ خروج ادرار، تورم در پا یا مچ پا، احساس خستگی یا تنگی‌نفس؛
- نشانه‌های کاهش گلبول‌های قرمز خون (کم‌خونی) شامل رنگ‌پریدگی پوست، احساس سبکی سر (light-headed) یا تنگی‌نفس، سریع شدن ضربان قلب و مشکل در تمرکز؛
- واکنش شدید پوستی مانند تب، گلودرد، تورم در صورت یا زبان، احساس سوزش در چشم‌ها، درد پوستی که پس از آن بثورات پوستی قرمز یا بنفشی ایجاد می‌شود که گسترش می‌یابد (به‌ویژه در صورت یا قسمت بالای بدن) و موجب تاول زدن و پوسته‌پوسته شدن پوست می‌شود.
عوارض جانبی معمول ناپروکسن عبارت‌اند از:
در صورت ورم صورت یا گلو، درد قفسه سینه، ضعف، تنگی‌نفس، بریده‌بریده حرف زدن (slurred speech) یا بروز مشکلاتی در بینایی یا تعادل، فورا به مراکز درمانی مراجعه کنید. اگر دچار درد معده، خستگی یا ضعف، زردی پوست یا چشم‌ها، حالت تهوع، استفراغ، خونی یا سیاه و چسبنده شدن مدفوع، ایجاد جوش‌های پوستی (skin rash)، کاهش یا افزایش وزنِ بدون دلیل یا تورم دست‌ها و پاها شدید، مصرف ناپروکسن را قطع کنید و به پزشک خود اطلاع دهید.
به‌طور کلی اگر سابقهٔ واکنش‌های آلرژیک به آسپرین یا سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی را دارید، نباید ناپروکسن مصرف کنید.
البته فهرستی که از عوارض جانبی ناپروکسن ارائه کرده‌ایم، کامل نیست و ممکن است که پس از مصرف ناپروکسن عوارض جانبی دیگری نیز ایجاد شود. بنابراین بهتر است که درمورد عوارض جانبی این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
تداخلات دارویی ناپروکسن
حتی اگر ناپروکسن را بدون نسخه تهیه می‌کنید نیز حتما باید تمام داروهای مصرفی خود را به داروساز یا پزشک اطلاع دهید تا از تداخل‌های دارویی با ناپروکسن (که از نظرِ بالینی مهم هستند) آگاه شوید. تاکنون بیش از 400 دارو که با ناپروکسن تداخل دارد، شناسایی شده است. ناپروکسن تداخل‌های غذایی و الکلی فراوانی نیز دارد که باید از آنها نیز آگاه باشید و درمورد آنها با داروساز خود صحبت کنید. به بیماری‌هایی (مانند فشارخون بالا) نیز که مصرف ناپروکسن می‌تواند روی آنها تأثیر بگذارد، توجه داشته باشید. به‌طور کلی باید تمام موارد تداخل‌های دارویی ناپروکسن با داروهای تجویزی، بدون نسخه، ویتامین‌ها و محصولات گیاهی مصرفی خود را مدنظر داشته باشید.
اگر از داروهای ضدافسردگی مانند سیتالوپرام (citalopram)، اس‌سیتالوپرام (escitalopram)، فلوکستین (fluoxetine (Prozac)، فلووکسامین (fluvoxamine)، پاروکستین (paroxetine)، سرترالین (sertraline) (Zoloft)، ترازودون (trazodone) یا ویلازودون (vilazodone) استفاده می‌کنید، پیش از مصرف ناپروکسن به پزشک خود اطلاع دهید. مصرف هم‌زمان هر یک از این داروها با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی می‌تواند موجب شود که به‌راحتی دچار کبودی یا خون‌ریزی شوید.
اگر هر یک از داروهای زیر را مصرف می‌کنید، از پزشک یا داروساز بپرسید که آیا مصرف ناپروکسن برای شما خطری را ایجاد نمی‌کند.
- کلستیرامین (cholestyramine)؛
- سیکلوسپورین (cyclosporine)؛
- دیگوکسین (digoxin)؛
- لیتیوم (lithium)؛
- متوترکسات (methotrexate)؛
- پمترکسد (pemetrexed)؛
- فنی‌توئین (phenytoin) یا سایر داروهای ضدتشنج؛
- پروبنیسید (probenecid)؛
- وارفارین (warfarin) (یا کومادین (Coumadin) یا Jantoven) یا داروهای مشابه رقیق‌کنندهٔ خون؛
- داروهای ادرارآور (دیورتیک، diuretic) یا قرص ضدعفونی و تصفیه‌کنندهٔ آب (water pill)؛
- داروهای قلب یا داروهای فشارخون؛
- انسولین یا داروهای خوراکی دیابت.
البته این فهرست کامل نیست و ممکن است داروهای دیگری شامل داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین‌ها و محصولات گیاهی نیز با ناپروکسن تداخل پیدا کنند. تمام تداخلات دارویی ممکن در اینجا فهرست نشده است.
چه ناپروکسن یا ناپروکسن سدیمی بخریم؟
ناپروکسن و فرمولاسیون نمک آن مدت زیادی وجود داشته است و سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) نخستین فرمولاسیون‌های ناپروکسن سدیم را در سال 1980 تأیید کرده است. این خبر خوبی است، چون فرمولاسیون بسیاری از داروهای ناپروکسن و ناپروکسن سدیم (البته نه همهٔ آنها) به‌صورت داروهای ژنریک یا عمومی (generic، داروهایی که می‌توانند توسط هر تولیدکننده‌ای تولید و عرضه شوند و تولید آنها در انحصار یک تولیدکننده و شرکت دارویی خاص قرار ندارد) در دسترس قرار دارند و این مسئله موجب می‌شود که قیمت پایین‌تری داشته باشند.
برای نمونه، آناپروکس (Anaprox) که از داروهای دارای نام تجاری است، تقریبا مشابه ناپروکسن سدیمِ Aleve است که می‌توان بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه کرد. یعنی با مصرف ناپروکسن سدیم بدون نسخه و ژنریکِ Aleve به همان نتایجی در تسکین درد می‌رسید که با مصرف آناپروکس گران‌تر به دست می‌آید. فقط باید از پزشک خود بپرسید که کدام دوز داروی بدون نسخهٔ معادل برای شرایط و بیماری شما مناسب است. البته آناپروکس با تجویز پزشک به‌صورت ژنریک نیز در دسترس است.
برای تسکین دردهای قاعدگی، ناپروکسن به‌صورت بدون نسخه موجود است، ولی داروهای ژنریک نیز به همان خوبی عمل می‌کنند و موجب صرفه‌جویی در هزینه‌هایتان می‌شوند. استفاده از ناپروکسن سدیمِ ژنریک یا برند فروشگاهی یا خرده‌فروشی (store brand) آن برای تسکین دردهای قاعدگی، کم‌هزینه‌تر از محصولات مارک‌داری مانند Midol Extended Relief یا Pamprin All Day است، بنابراین ارزش مقایسه کردن را دارد. حتما به اندازهٔ بسته‌بندی و تعداد قرص‌ها نیز توجه کنید تا مطمئن شوید که معاملهٔ خوبی انجام داده‌اید.
کاربردهای فراوان ناپروکسن در بسیاری از گروه‌های سنی
از ناپروکسن و نمک سدیم آن برای تسکین انواع گوناگونی از دردها استفاده می‌شود و ناپروکسن کاهندهٔ تب بسیار خوبی نیز به شمار می‌رود. بعضی از مواردی که در آنها معمولا از ناپروکسن استفاده می‌شود، عبارت‌اند از:
- اُستئوآرتریت (Osteoarthritis)؛
- آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی؛
- دندان‌پزشکی و دندان درد؛
- اسپوندیلیت آنکیلوزان یا روماتیسم ستون فقرات (Ankylosing spondylitis)؛
- نقرس حاد؛
- دیسمنوره (Dysmenorrhea) یا قاعدگی دردناک؛
- تب؛
- درد و التهاب عضلانی عمومی مانند کمردرد؛
- سردردها.
کودکان نیز می‌توانند ناپروکسن مصرف کنند. کودکانی که سن آنها 12 سال یا بیشتر است، می‌توانند از محصولات بدون نسخهٔ (OTC) ناپروکسن استفاده کنند. در موارد زیر نیز می‌توان از بعضی از فرمولاسیون‌های تجویزی ناپروکسن برای کودکان زیر 12 سال (حتی تا 2 ساله) استفاده کرد:
- تب؛
- درد خفیف تا متوسط؛
- آرتریت روماتوئید نوجوانان.
استفاده از هریک از انواع ناپروکسن در کودکان زیر 12 سال حتما باید با تجویز پزشک باشد.
در سالمندان نیز ناپروکسن باید با احتیاط و در پایین‌ترین دوز ممکن مصرف شود، به‌ویژه سالمندانی که در معرض خطر خون‌ریزی معده یا روده قرار دارند یا در گذشته دچار این خون‌ریزی‌ها شده‌اند.
خطرات احتمالی مصرف ناپروکسن برای قلب
شاید شنیده باشید که ناپروکسن نسبت‌به سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، مانند ایبوپروفن، دیکلوفناک، ملوکسیکام (meloxicam) یا سلکوکسیب (celecoxib) داروی ایمن‌تر و کم‌خطرتری برای قلب است. ولی این موضوعِ بحث‌برانگیزی است. به گفتهٔ FDA مطالعات موجود به‌اندازهٔ کافی قوی نیستند و این مطالعات به‌صورتی طراحی نشده‌اند که نشان بدهند که آیا یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی از نظر ایمنی قلب (رویدادهای ترومبوتیک قلب و عروق، cardiovascular thrombotic events) از هریک از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی دیگر بی‌خطرتر است. به‌علاوه، در زمان تعیین ایمنی هر دارو برای هر بیمار، باید به عوامل خطری مانند بیماری‌های دیگر فرد، سایر داروها و تداخلات دارویی، دوزهای موردنیاز و طول مدت درمان نیز توجه داشته باشیم. به گفتهٔ FDA «بر اساس داده‌های موجود مشخص نیست که آیا خطر رویدادهای ترومبوتیک قلبی‌عروقی در تمام داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی غیرآسپرین (non-aspirin NSAIDs) مشابه یکدیگر است یا خیر.»
از سال 2005 طبق قوانین برچسب‌گذاری باید کادر هشداردهنده‌ای روی تمام داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی قرار داده شود که در آن، افزایش خطرات قلبی‌عروقی مانند حملهٔ قلبی و سکتهٔ مغزی بیان شده است. الزامی بودن نمایش این کادر هشداردهنده، در نتیجهٔ جمع‌آوری داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی با نام تجاری Vioxx (روفکوکسیب، rofecoxib) از بازار در سال 2004 بوده است. (این دارو به‌دلیل افزایش قابل‌توجه خطر حملهٔ قلبی در میان مصرف‌کنندگان Vioxx از بازار جمع‌ِآوری شده است.) سلبرکس (Celebrex) (یا سلکوکسیب، celecoxib)، یکی دیگر از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی انتخابیِ کوکس2 (COX-2)، هنوز هم در بازار آمریکا موجود است.
هشدار موجود در تمام برچسب‌های داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی نشان می‌دهد که این گروه از داروها می‌توانند موجب افزایش خطر مشکلات قلبی و عروقی جدی و گاه مرگ‌بار (مانند حملهٔ قلبی و سکتهٔ مغزی) شوند. اگر مشکلات قلبی داشته باشید یا از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی در دورهٔ زمانی طولانی یا در دوزهای بالا استفاده کنید، این خطر افزایش خواهد یافت. البته مطالعه‌ای در سال 2017 نشان داد که خطر مشکلات قلبی در دوزهای بالای دارو در نخستین ماه مصرف آن افزایش می‌یابد. به‌علاوه، در برچسب داروها هشدار داده می‌شود که نباید از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی قبل یا بعد از عمل جراحی بای‌پس قلب (پیوند بای‌پس شریان کرونر یا CABG) استفاده شود.
آسیب‌های احتمالی داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی به معده یا روده
در کادرهای هشداردهندهٔ برچسب ناپروکسن درمورد عوارض جانبی مهم این دارو برای خون‌ریزی معده و روده نیز به بیماران هشدار داده می‌شود. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی می‌توانند موجب افزایش خطر جدی و گاه مرگ‌بار زخم معده و خون‌ریزی معده شوند. بیماران سالمندی که بالای 65 سال سن دارند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند و ممکن است که این عوارض بدون هیچ‌گونه علائم هشداردهنده‌ای ایجاد شود. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی می‌توانند دیورتیکولیت روده (التهاب دیورتیکول‌های جدار روده) را نیز بدتر کنند و بیمارانی که سابقهٔ دیورتیکولیت دارند، باید درمورد بی‌خطر بودنِ استفاده از این داروها با پزشک خود صحبت کنند.
از مصرف آسپرین و سایر داروهای ضدانعقادخون مانند وارفارین، الیکوییس (Eliquis)، زارلتو (Xarelto) و پراداکسا (Pradaxa) با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی پرهیز کنید. پیش از مصرف هم‌زمان این داروها با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی با پزشک خود مشورت کنید، زیرا ممکن است که با این کار خطر خون‌ریزی جدی در شما افزایش پیدا کند.
پرهیز از مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی در اواخر بارداری
در دوران بارداری پیش از مصرف هر دارو حتما باید با پزشک خود صحبت کنید. معمولا بیشتر پزشکان برای دردهای خفیف و سردردهای زنان باردار، مصرف استامینوفن (تیلنول) را توصیه می‌کنند.
در اواخر دوران بارداری (معمولا در طول سه‌ماههٔ سوم) باید از مصرف ناپروکسن (و تمام داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی دیگر) پرهیز کنید، زیرا می‌تواند موجب بسته شدن زودرسِ مجرای شریانی (ductus arteriosus) شود که می‌تواند منجر به نارسایی قلب راست یا بطن راست (right heart failure) و مرگ جنین شود.
بسته شدن پیش از موعد مجرای شریانی جنین به چه معناست؟
پیش از تولد، مواد مغذی و اکسیژن موردنیاز جنین توسط مادر و از طریق رگ خونی‌ای تأمین می‌شود که مجرای شریانی نام دارد. این رگ خونی پیش از تولد باید باز بماند، ولی درست پس از تولد و زمانی که نوزاد می‌تواند نفس بکشد، این مجرا بسته می‌شود. به بسته شدنِ این رگ، پیش از تولد و زمانی که جنین هنوز در رحم مادر است، «بسته شدن پیش از موعد مجرای شریانی» (premature closure of the ductus arteriosus) می‌گویند.
گاهی مصرف ناپروکسن یا سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی در سه‌ماههٔ سوم بارداری (معمولا از هفتهٔ 28 تا زایمان) موجب آسیب می‌شود و زایمان پیش از موعد را الزامی می‌کند. اگر در سه‌ماههٔ سوم بارداری هریک از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی را مصرف کرده‌اید (به‌ویژه اگر آن دارو را بیش از یک دوز یا در دوزهای بالایی مصرف کرده‌اید) فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
کلام آخر
ناپروکسن و تمام داروهای دیگر را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید. هرگز مصرف داروهای خود را به دیگران توصیه نکنید و از ناپروکسن فقط برای مشکلی که برای آن تجویز شده، استفاده کنید.
همیشه با پزشک یا ارائه‌دهندهٔ خدمات بهداشتی خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که اطلاعات بیان‌شده دراین مقاله با شرایط شما نیز سازگار است.
