به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، «یحیی جمور» بعدازظهر سه‌شنبه در نشست تخصصی «مدیریت سیلاب و اطلاعات مکانی» سخنرانی خود را با موضوع «نقش داده‌های مکانی در مطالعات و مدیریت مخاطرات طبیعی با تأکید بر سیل‌های اخیر» ارائه کرد.
وی با اشاره به اینکه بحران سیل اخیر اولین و آخرین بحران نخواهد بود و بحران‌های دیگری داشتیم و خواهیم داشت، گفت: به‌طورمعمول، در یک مقطع زمانی کوتاه پس از بحران همه مسئولان در بخش‌های مختلف دست در دست یکدیگر می‌دهند و به لحاظ مطالعاتی و امدادرسانی، اقدامات خوبی صورت می‌گیرد و امیدوارم پس از این، چرخه مدیریت بحران مدنظر مدیران باشد و آمادگی‌های لازم برای روبه‌رو شدن با بحران وجود داشته باشد.
دانشیار آموزشکده نقشه‌برداری با تأکید بر نقش داده‌های مکانی در چرخه مدیریت بحران کشور برای مخاطرات مختلف گفت: سازمان نقشه‌برداری کشور به‌عنوان یک سازمان حاکمیتی متشکل از بخش‌هایی با ترکیب نیروی انسانی و تجهیزات متخصص است و تمام فعالیت‌های نقشه‌برداری در حوزه‌های مختلف بر عهده این سازمان است.
وی در خصوص جنبه‌های کاربردی نقشه‌ها در مدیریت بحران گفت: زمین‌لرزه، فرونشست، رانش زمین و سیل از عمده بلایای طبیعی است که در ایران وجود دارد، البته آتشفشان هم می‌توانند یک بلای بالقوه در کشور به‌حساب بیاید که اخیراً درباره آن صحبت‌هایی ارائه‌شده است.
جمور با بیان اینکه داده‌ها و اطلاعات مکانی در هر چهار مرحله چرخه مدیریت بحران نقش بسزایی دارند، تأکید کرد: نباید صرفاً بعد از وقوع یک بحران مثل سیل و زلزله سراغ این داده‌ها برویم بلکه باید در چهار مرحله مدیریت بحران به آن‌ها اتکا کنیم.
او در خصوص کاربردهای داده‌های مکانی در مدیریت بحران نیز گفت: یکی از زمینه‌های کاربردی که در حوزه داده و اطلاعات مکانی وجود دارد، بحث تصویربرداری و تهیه نقشه میزان تخریب، تعیین الگو، میزان جابه‌جایی سطح زمین است که جزو فعالیت‌های جاری سازمان نقشه‌برداری به‌حساب می‌آید.
وی ادامه داد: این سازمان با اتکا به توان عکس‌برداری و در اختیارگیری تصاویر راداری و ماهواره‌ای، بعد از بلایایی مانند سیل و زلزله برای تهیه نقشه عکسی و نقشه تخریب اقدام می‌کند.
** ایستگاه‌های سازمان نقشه‌برداری به فرسودگی رسیده‌اند
معاون سازمان نقشه‌برداری تصریح کرد: نمونه دیگر از کاربردهای دیگر داده‌های مکانی در مدیریت بحران، وجود 120 ایستگاه دائم جِنسیس است که سازمان نقشه‌برداری در اختیار دارد. اگرچه سال‌های زیادی از عمر این ایستگاه‌ها می‌گذرد و آن‌ها کمی به فرسودگی رسیده‌اند و نیاز به نوسازی و بهسازی دارند. این ایستگاه‌ها به‌صورت شبانه‌روزی فعال هستند و تغییرات لحظه‌ای را نشان می‌دهند. اکنون به انتخاب ما امکان پردازش هر 30 ثانیه یک‌بار برایشان فراهم شده است.
معاون فنی سازمان نقشه‌برداری کشور در ادامه کاربرد داده‌های مکانی در مدیریت بحران به تغییرات چگالی الکترونیک در لایه‌های بالایی جو اشاره کرد و گفت: این کاربرد محصول مطالعات داخلی است و امروزه در تمام دنیا روی این مسئله تأکید دارند که از این امکان برای بحث‌های پیش نشان‌گری جهت پیش‌بینی زلزله استفاده کرد.
تغییرات و مطالعات در خصوص بخار آب به‌وسیله ایستگاه جنسیس مسئله دیگری است که یحیی جمور به آن اشاره کرد و گفت: می‌توان از این ایستگاه‌ها بدون اینکه هزینه اضافی برای آن پرداخت شود در جهت ایجاد ارزش‌افزوده در بحث مدل‌های پیش‌بینی هواشناسی استفاده کرد.
** لزوم جدی گرفتن بحران فرونشست و آتشفشان
او تأکید کرد: ما نباید تمام تمرکزمان را روی سیل و زلزله بگذاریم و فراموش کنیم که پدیده طبیعی مانند آتشفشان نیز وجود دارد و ایستگاه‌های جنسیس تا حد زیادی در اطلاع‌رسانی و پیش‌آگاهی در این خصوص نقش ایفا کنند.
به گفته جمور، فرونشست نیز یکی دیگر از بحران‌ها و بحث‌های جدی در کشور است، خساراتی که فرونشست ممکن است به بار بیاورند، بسیار فراتر از خسارات مالی و جانی سیل و زلزله است.
او خاطرنشان کرد: به دلیل اینکه فرونشست در بخش‌های وسیعی از کشور به‌صورت نرم و آهسته پیش می‌رود، توجه چندانی به آن صورت نمی‌گیرد اما فرصتی است که بگویم موضوع فرونشست یک موضوع بسیار جدی در کشور است که باید مسئولیت ذی‌ربط مانند سازمان مدیریت بحران، سازمان برنامه‌وبودجه برای آن فکر جدی کنند که بیشتر از این خسارت متوجه کشور نشود.
دانشیار آموزشکده نقشه‌برداری به موضوع رانش زمین نیز اشاره کرد و گفت: سازمان نقشه‌برداری امکانات و تجهیزاتی را دارد که امکان مطالعه و پایش تغییرات تراز دریا، ایستگاه‌های جزر و مد را فراهم می‌کند. این تجهیزات مجهزترین یگان پایش کشور را تشکیل می‌دهد که در مدیریت آب‌نگاری و امور جز و مد در سازمان نقشه‌برداری شکل می‌گیرند و در مدیریت بحران‌های جدی کشور ایفا می‌کند. اگر خدای‌نکرده در کشور سونامی رخ دهد -که البته این پتانسیل در جنوب کشور وجود دارد- باید به‌صورت ویژه به آن توجه ویژه کرد.
نشست تخصصی «مدیریت سیلاب و اطلاعات مکانی» با حضور متخصصان، کارشناسان و استادانی از دانشگاه‌های ایران و آلمان به میزبانی سازمان برنامه‌وبودجه در حال برگزاری است.
علمی** 9207**1055
