تسهیلات صندوق توسعه ملی در دو بخش ارزی و ریالی تقسیم می‌شود و استفاده‌کنندگان از آن بخش خصوصی، تعاونی و بنگاه‌های اقتصادی متعلق به مؤسسات عمومی غیردولتی هستند.
این در حالی است که از ابتدای تأسیس صندوق بخشی از منابع طبق تکالیف قانونی به تسهیلات ریالی اختصاص پیدا کرده است که تا انتهای سال 1393 از طریق انعقاد قرارداد عاملیت ریالی با بانک‌های عامل پرداخت شده و از سال 1394 در اجرای حکم قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، صندوق توسعه ملی نسبت به سپرده‌گذاری ریالی در بانک‌های دولتی و خصوصی جهت اعطای تسهیلات ریالی به طرح‌های اقتصادی اقدام کرده است. به عبارتی صندوق صرفاً توزیع سپرده‌های ریالی را انجام می‌دهد و نقشی در تخصیص موردی تسهیلات به طرح‌ها و فعالیت‌ها نداشته و این مسئولیت بر عهده بانک‌های سپرده‌پذیر است.
جریان سپرده‌گذاری منابع ارزی از سال 1394
بر این اساس در سال‌های 1390 تا 1393 از محل قراردادهای عاملیت ریالی مبلغ 11 هزار و 883 میلیارد تومان به طرح‌ها و پروژه‌های معرفی شده از طرف بانک‌های عامل اختصاص و به حساب بانک واریز شده است که عملکرد آن نشان می‌دهد تا پایان آذر ماه پارسال 8671 میلیارد تومان بابت اصل تسهیلات دریافتی به صندوق بازپرداخت شده و 3,212 میلیارد تومان نزد بانک‌ها به عنوان اصل تسهیلات جاری باقی مانده است.
همچنین از ابتدای سال 1394 صندوق نسبت به سپرده‌گذاری در بانک‌های دولتی و خصوصی جهت اعطای تسهیلات ریالی به طرح‌های اقتصادی اقدام کرده که میزان سپرده‌گذاری‌های انجام شده در این رابطه در بانک‌های دولتی و خصوصی در 9 ماهه اول امسال به 6,700 میلیارد تومان می‌رسد.
بر این اساس مجموع سپرده‌گذاری‌های انجام شده از ابتدای سال 1394 تا پایان آذرماه پارسال به 28 هزار و 900 میلیارد تومان رسیده است. از این رقم 194 فقره قرارداد در مجموع به مبلغ 15 هزار میلیارد تومان جهت تخصیص تسهیلات به متقاضیان دارای اعتبار بوده است.
در پایان آذرماه از مجموع 28 هزار و 900 میلیارد تومان سپرده‌گذاری شده نزد بانک‌ها حدود 17 هزار و 900 میلیارد تومان از اصل منابع نزد بانک‌ها بوده و باقی آن به صندوق برگردانده شده است که تمام این منابع برگشتی و سودهای مربوطه مجدداً طی قراردادهای سپرده‌گذاری جدید جهت اختصاص به متقاضیان واجد شرایط در اختیار بانک‌ها قرار گرفته است.
عملکرد صندوق توسعه ملی نشان می‌دهد که در 9 ماهه اول امسال از محل قراردادهای فعال مبلغی بالغ بر 4,600 میلیارد تومان به متقاضیان اختصاص یافته که با احتساب مبالغ قبلی در جمع حدود 15 هزار و 900 میلیارد تومان از ابتدای سال 94 تا پایان آذرماه اختصاص پیدا کرده است که قسمتی از اصل این تسهیلات به صورت کامل به صندوق برگشته و قسمتی به عنوان تسهیلات جاری در اختیار متقاضیان قرار دارد.
روند پرداخت تسهیلات برای اشتغال
اما بخش دیگر تسهیلات ریالی پرداخت شده از صندوق در راستای اجرای قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی می‌شود که بر اساس آن معادل ریالی یک میلیارد و 500 میلیون دلار از منابع صندوق به صورت قرض‌الحسنه نزد بانک کشاورزی، پست بانک، توسعه تعاون، صندوق کارآفرینی امید و صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی سپرده‌گذاری شده تا از این منابع برای اعطای تسهیلات به اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی برای ایجاد اشتغال در روستاها و شهرهای زیر 10 هزار نفر واقع در مناطق مرزی و عشایری شود.
در این رابطه در 9 ماهه اول امسال صندوق نسبت به سپرده‌گذاری 2,940 میلیارد تومان در بانک‌ها یا صندوق‌های منتخب در قانون اقدام کرده که با احتساب مبالغ سپرده‌گذاری شده در سال پیش در مجموع 4,440 میلیارد تومان معادل 960 میلیون دلار سپرده‌گذاری کرده‌اند.
در مجموع میزان کل سپرده‌گذاری ریالی انجام شده توسط صندوق در بانک‌های دولتی و خصوصی از ابتدای سال 1394 تا انتهای آذر ماه به 33 هزار و 300 میلیارد تومان می‌رسد که در پایان آذرماه مانده اصل این سپرده‌ها نزد بانک‌ها مبلغی حدود 22 هزار و 300 میلیارد تومان است. اگر حدود 11 هزار و 800 میلیارد تومان ابتدای اساس صندوق تا پایان سال 1393 را نیز به این رقم اضافه کنیم حدود 45 هزار میلیارد تومان از منابع صندوق به ریال تبدیل شده است.
