معاون وزیر بهداشت با حضور در خبرگزاری فارس، به سوالاتی در زمینه وضعیت بهداشت‌کاران دهان و دندان، سلامت گوشت‌های وارداتی، آخرین وضعیت اجرای پرونده الکترونیک سلامت و ... پاسخ داد.
به گزارش ، روزی که برای حضور در خبرگزاری دعوتش کردیم، فکرش را نمی‌کردیم به این سرعت مهمان ما باشد. مهمانان زیادی برای بازدید و پاسخ‌گویی به سوالات خبرنگاران در اینجا حاضر می‌شوند و او هم از جمله افرادی است که در حین بازدید و آشنایی با بخش‌های مختلف تحریریه با صبر و حوصله به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.
اشتیاقش برای آشنایی با قسمت‌های مختلف تحریریه و اینکه با لبخند و ایستاده در کنار خبرنگاران حاضر می‌شد و پاسخ سوالات را می‌داد برایمان جالب بود. یکی از قسمت‌های تحریریه که توانست توجهش را به طور خاص جلب کند، بخش پنل ارتباطی مخاطبان با خبرگزاری یا همان سامانه «فارس من» بود، وی پس از بازدید از این قسمت، این اقدام خبرگزاری فارس در راستای شنیدن صدای مخاطبان را اقدامی شایسته توصیف کرد و گفت « این سامانه گوش شنوای مخاطبان است».
او را شاید بتوان یکی از کم‌حاشیه‌ترین مدیران وزارت بهداشت دانست، مدیری که پس از وزارت قاضی‌زاده هاشمی توانست از ریاست دانشگاه علوم پزشکی بوشهر بر صندلی معاونت بهداشت وزارت بهداشت بنشیند.
علیرضا رئیسی پس از نشستن سعید نمکی بر صندلی وزارت بهداشت به عنوان معاون بهداشت وزارت بهداشت ابقا شد و اکنون در این پُست کار خود را ادامه می‌دهد.
وی برای پاسخ‌گویی به سؤالات خبرنگاران مهمان خبرگزاری فارس بود. شما در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:
رضایت 96 درصدی از خدمات بهداشت
فارس: آقای دکتر به عنوان اولین سؤال شما بر ضرورت نظارت بر عملکرد دستگاه‌ها تأکید دارید، مردم چگونه بر عملکرد مراکز بهداشتی نظارت می‌کنند؟
رئیسی: سامانه نظارتی در وزارت بهداشت راه‌اندازی شده است، هرکسی که به مراکز جامع خدمات مراجعه می‌کند پیامک نظرسنجی برای ارایه خدمات دریافت می‌کند و به این طریق به شکایات و دلایل نارضایتی بیماران و افراد رسیدگی می‌شود، و با این روش مردم گلایه‌های خود را به گوش مسؤولان مربوطه می‌رسانند.
در سال گذشته حدود 15 میلیون نفر در این نظرسنجی شرکت کرده و به عملکرد حوزه بهداشت نظارت داشته‌اند، نتیجه بررسی‌های یک ساله ما نشان می‌دهد 96 درصد مردم از ارایه خدمات رضایت داشته‌اند، برخی از مردم نیز به جای انتخاب گزینه‌های رضایت یا عدم رضایت در پیامک‌هایی به انتقاد یا تشکر از عملکرد مسؤولان خانه‌های بهداشت پرداخته‌اند که در اکثر موارد ما تلاش کرده‌ایم مشکلات ذکر شده را برطرف کنیم.
در حال حاضر 140 هزار نیرو در زمینه بهداشت در حال خدمت‌رسانی هستند که با این سامانه می‌توانیم بر عملکرد آنها نظارت داشته باشیم و اعلام کنیم که بیشترین و کمترین نظارت مربوط به کدام‌یک از پرسنل است. بین میزان رضایت مردم از خدمات با پرداختی کارکنان ارتباط برقرار شده است و درصدی به عنوان تشویقی برای افراد منظم و متعهد پرداخت می‌شود.
نیروهای بهداشت از دلیل تشکیل نشدن «نظام بهداشت» گلایه دارند دلیل این اتفاق چیست؟
رئیسی: سازوکارهای این کار متفاوت است، نیروهای بهداشت حداقل 60 رشته هستند که برخی از آنها بهداشت عمومی، بهداشت خانواده، تغذیه و... و نمی‌توان برای هریک از آنها نظام مستقلی را تشکیل داد، زمانی اعلام شد که وزارت بهداشت نظامی را برای آنها تشکیل دهد اما اعتقاد دارم این نظام‌ها نباید دولتی باشد، اینکه وزارت‌خانه چه کمکی می‌تواند کند این است که بهداشتی‌ها اعلام کنند برای کدام رشته می‌توان نظامی تشکیل داد.
من معتقدم نظام‌ها باید تجمیع شوند و از هر گروه یک نماینده در آن وجود داشته باشد، نیابد فقط صنفی به مسائل نگاه کرد به دلیل اینکه اصناف فقط به دنبال افزایش تعرفه‌ها هستند و باید منافع مردم را در این زمینه در نظر گرفت.
تلاش شرکت‌های دانش‌بنیان برای تولید واکسن «HPV»
تولید واکسن «HPV» به کجا رسید؟ این واکسن چه زمانی در چرخه واکسیناسیون قرار می‌گیرد؟
رئیسی: برخی از سرطان‌ها در بانوان به ویروس خاصی مرتبط است که با شناسایی این ویروس می‌توان از بروز این بیماری پیشگیری کرد، این ویروس قابل پیشگیری با واکسن بوده اما ویروس یک سوش مشخص ندارد بلکه 21 نوع سوش دارد که می‌توانند بیماری ایجاد کنند. هیچ واکسنی در دنیا وجود ندارد که بتواند تمام آنها را پوشش دهد. در کشورهای دنیا به این موضوع توجه می‌کنند که کدام سوش در آن کشور بیشتر بیماری ایجاد می‌کنند و برای تولید آن تلاش می‌شود.
به طور مثال سوش 7 و 11 در ایران ممکن است منجر به بیماری شود در حالی‌که در کشورهای اروپایی سوش 6 و 9 بیماری تولید می‌کند، در ارتباط با «HPV» برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان به سمت تولید این واکسن حرکت کرده‌اند و در مرحله تولید قرار دارند و پیشرفت خوبی داشته‌اند و اعلام کردند که ظرف مدت دو سال آینده تمام آزمایش ها را انجام داده و قادر به تولید آن هستیم.
اگر این واکسن در سطح کشور تولید شود می‌تواند وارد چرخه درمان وارد شده و به نوجوانان دختر 10 تا 11 سال ارائه شود، سپس تزریق آن شش ماه بعد دوباره تکرار خواهد شد. این واکسن تا قبل از طی کردن مراحل کارشناسی اجباری نخواهد شد، واکسن در کمیته کشوری واکسیناسیون بررسی و مشخص می‌شود که هزینه اثربخشی آن چقدر بوده و آیا این واکسن می‌تواند جلوی چند سرطان را را بگیرد؟ اگر هزینه اثربخشی آن ثابت شد آن موقع ممکن است به صورت پایلوت در منطقه‌ای واکسیناسیون انجام شود و پس از چند سال در چرخه واکسیناسیون قرار بگیرد.
«تب دانگی» و «زیکا» در کشور ما وجود ندارد
برنامه وزارت بهداشت برای پیشگیری از بیماری‌های نوپدید چیست؟
رئیسی: یک سری بیماری نوپدید در سطح دنیا وجود دارد مانند تب دانگی و زیکا که تا کنون در کشور ما مشاده نشده، ما نگران مرزهای شرقی در همسایگی افغانستان و پاکستان هستیم و یک سری اقدامات مشترکی برای پیشگیری از بروز برخی بیماری‌ها به صورت مشترک انجام می‌دهیم، این اقدامات خصوصاً برای پیشگیری از بروز بیماری‌های منتقله از پشه‌ها صورت می‌گیرد، به طور مثال اگر آب‌های راکد یا سایر مواردی که باعث انتقال بیماری می‌شوند از بین بروند بسیاری از بیماری‌ها کاهش پیدا خواهند کرد.
یک سری از بیماری‌ها هستند که به صورت خاص منتقل می‌شوند و باید تمهیدات خاص خود را داشته باشند این کار جزو تمهیدات ویژه ماست و کمیته ملی کشوری در حال کار کردن بر روی این بیماری‌هاست، خوشبختانه حتی یک مورد از این بیماری تا کنون در کشور گزارش نشده اما تمهیدات لازم برای پیشگیری انجام شده است. در برخی مواقع می بینیم که در کشورهایی مانند افغانستان و پاکستان بیماری‌ها شیوع پیدا کرده و اگر اقدامات پیشگیرانه صورت نگیرد این بیماری در کشور نیز مشاهده می‌شود، اقدامات لازم زیرساختی و پروتکل‌ها برای مبارزه با این بیماری‌ها نیز آماده شده است.
آخرین وضعیت طرح پزشک خانواده و پرونده الکترونیک سلامت
طرح پزشک خانواده، نظام ارجاع و پرونده الکترونیک سلامت در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
رئیسی: ما کشوری 80 میلیونی هستیم و هزینه‌های سلامت ما بسیار بالاست، استانداردهای خدماتی که مدنظر ما است هزینه‌های حوزه سلامت را بالا برده و باید توجه کنیم یکی از شاه بیت‌های اصلاحات در حوزه سلامت بحث پزشکی خانواده و نظام ارجاع است.
مهم‌ترین کار در نظام سلامت موضوع پرونده الکترونیک است و اگر امر تاکنون محقق شده بود طرح‌های پزشک خانواده و نظام ارجاع شکل می‌گرفت. تا زمانی که بسته پرونده الکترونیک کامل نشود انجام پزشکی خانواده و نظام ارجاع به سختی پیش خواهد رفت، یکی از اولویت‌های ما همین موضوع است ضمن اینکه این موضوع جزو مطالبات قانون برنامه ششم توسعه است و این قانون به اجرای پرونده الکترونیک و نظام ارجاع و پزشک خانواده تاکید دارد.
در حال حاضر تمام روستاها و شهرهای زیر 20 هزار نفر پزشک خانواده و پرونده الکترونیک سلامت دارند اما مشکل اصلی ما در سطح شهرها است که حوزه بهداشت در زمینه فعالیت خود را آغاز کرده و در حال حاضر 2600 مرکز شهری دارای مراکز جامعه سلامت داریم وهمچنین 5500 پایگاه نیز به سیستم الکترونیک متصل هستند.
پرونده الکترونیک سلامت زمانی کامل خواهد شد که ارتباط با سطح دو و سه برقرار شده باشد و به کلینیک‌های تخصصی، پاراکلینیک و مراکز رادیولوژی متصل باشند، وقتی که همه حوزه‌ها به هم وصل شد پرونده الکترونیک شکل می‌گیرد، به‌طور دقیق تر 170 هزار نقطه در حوزه سلامت وجود دارد که باید به هم متصل شود، تاکنون با تمام اقداماتی که انجام شده بیش از 120 هزار نقطه به یکدیگر وصل شده است و کاری که اکنون به دنبال آن هستیم این است که دوازده گام اجرای پزشک خانواده را طراحی کرده ایم و به شرط تأمین منابع تا سال 1400 می‌توانیم این کار را به پایان برسانیم و اگر منابع مد نظر تأمین نشود این کار ممکن است با دو سال تاخیر صورت پذیرد، در حال حاضر به این سمت پیش می‌رویم که سامانه‌های الکترونیکی سطح 2 و 3 و بخش خصوصی کامل شود و سپس آنها به حوزه بهداشت متصل شوند.
با توجه به تاکید وزیر بهداشت در خصوص پرونده الکترونیک سلامت، چه تعداد نفر در حوزه بهداشت دارای این پرونده هستند؟
رئیسی: در حوزه بهداشت برای تمام افرادی که به ما مراجعه کردند پرونده الکترونیک سلامت ثبت شده و افرادی که به ما مراجعه نکردند نیز با مراجعه پرونده برای آنها تشکیل می‌شود، مشکل اصلی ما متصل نبودن سطح دو سه به نظام بهداشت است و امیدواریم امسال سطح یک بخش خصوصی بتوانند اطلاعات بیمار را وارد سامانه کنند اگر این اتفاق بیفتد موفقیت بسیار بزرگی بوده و براین اساس می‌توان نسخه الکترونیک نوشت و رسیدگی به اسناد بیمه‌ها را انجام داد و استحقاق سنجی هویتی و استحقاق سنجی درمان و حذف دفترچه‌های کاغذی را صورت داد.
در کشورهای اروپایی طرح پزشک خانواده اجرایی شده است گفت: رعایت نکردن نظام ارجاع هزینه‌های درمانی بسیار بالایی برای مردم در پی دارد، همچنین این موضوع باعث پیشگیری از انجام «ام آر آی» بیش از حد در این کشورها شده است به دلیل اینکه تشخیص پزشک به درستی صورت می‌گیرد و هزینه‌های سلامت کشور مدیریت می‌شود.
انحصارگرایی در سامانه‌های پرونده الکترونیک سلامت وجود ندارد
برخی پزشکان عمومی معتقدند شرکت خاصی 80 درصد کار پرونده الکترونیک سلامت را بر عهده گرفته این موضوع را تأیید می‌کنید؟
رئیسی: برخی از پزشکان به دنبال مخالفت با اجرای پرونده الکترونیک سلامت هستند باید توجه داشته باشیم که اشکالاتی در سامانه‌ها وجود دارند و باید به مرور زمان نواقص آن را برطرف کرد، اما این موضوع که برخی اعلام می‌کنند این کار به صورت انحصاری صورت می‌گیرد، هرگز اینگونه نیست، سامانه‌های «ناب»، «سینا» و «سیب» مجوزهای لازم دریافت کرده‌اند و از یکی از آنها استقبال بیشتری صورت گرفته است.
از سوی دیگر برخی مخالف راه‌اندازی چندین سامانه هستند، اما اگر از پزشکان سوال کنیم می‌بینیم که در بیمارستان‌ها چندین سامانه داخلی وجود دارد، به همین دلیل بیمارستان نتوانسته است به سیستم یکپارچه دست پیدا کند.
در نامه‌ای که از سوی پزشکان عمومی در خصوص اشکالات این سامانه ارسال شد آنها 160 اشکال را وارد دانستند، ما اعلام می‌کنیم که اشکالات از این تعداد هم بیشتر است اما از سال گذشته تاکنون اصلاحات صورت گرفته بسیار زیاد بوده و بسیاری از اشکالات برطرف شده است، هنوز در حال به روز کردن آن هستیم و ماهانه چندین اصلاح انجام می‌دهیم.
سامانه «سیب» 70 میلیون کاربر وجود دارد و تغییر در آن کار آسانی نیست، موضوع انحصاری بودن را قبول ندارم و اعلام کرده‌ایم که سامانه‌های «سیب» و «ناب» و «سینا» در هر استانی که متقاضی داشته باشد می‌توانند از آن استفاده کنند، در حال حاضر سه سامانه رسمی در کشور داریم و دانشگاه‌ها می‌توانند با این سامانه‌ها با تعرفه‌های یکسان قرارداد ببندند، تعرفه کار با این سامانه ها یکسان است.
ارائه خدمات رایگان بهداشت به اتباع خارجی
آیا خدمت رسانی به ساکنان مناطقی از استان سیستان و بلوچستان که دارای شناسنامه نیستند انجام می‌شود؟
رئیسی: در کشورهای اروپایی اگر فردی دفترچه درمانی نداشته باشد به هیچ وجه به او خدمت ارائه نمی‌کنند اما در کشور ما مهاجرینی سایر از کشورها داریم که خدمت رایگان دریافت می‌کنند، سازمان جهانی بهداشت در خصوص مبارزه و مهار بیماری‌های مانند سل و مالاریا را مثال می‌زند با وجود اینکه ایران همسایه کشورهایی است که شاهد وجود این بیماری در آنها هستیم.
تمام خدمات بهداشتی سطح 1 به این افراد به صورت رایگان ارائه می شود، منابع ارائه شده به روستاها به ازای سرانه ایرانی‌ها در اختیار مراکز درمانی قرار می‌گیرد اما به مهاجرین خارجی که برخی از آنها شناسنامه ندارند همانند ایرانی‌ها خدمات ارائه می‌شود، گاهی این افراد خواهان خدمات ساعت 2 و 3 هستند که در حیطه کار ما نیست.
سه اقدام مهم در زمینه وضعیت بهداشت‌کاران دهان و دندان
وضعیت بهداشت‌کاران دهان و دندان به کجا رسید؟
رئیسی: در حوزه دندانپزشکی یک سری از افراد به عنوان نیروهای حد واسط آموزش دیدند و تحت عنوان «بهداشت کار دهان و دندان» جذب شدند. بر اساس مصوبه مجلس این افراد پس از هفت الی هشت سال در منطقه محروم به خدمت گرفته می شدند و سپس مجاز بودند به عنوان دندان‌دندانپزشک فعالیت کنند، این موضوع مورد اعتراض برخی از دندانپزشکان بود، به این دلیل اعلام شد که دیگر بهداشت کار دهان و دندان تربیت نکنیم و از سوی دیگر، احساس نیاز به نیروهای حد واسط وجود داشت و حدود 2 هزار نفر نیرو به عنوان تکنسین دهان جذب شدند.
این افراد در دانشکده دندانپزشکی آموزش ندیده بودند بلکه در مجتمع هایی یا در دانشکده بهداشت آموزش دیدند و کار آنها فقط رسیدگی به بهداشت دهان است این افراد فارغ التحصیل شدند و باید به کار گرفته شوند.
ردیف اضافی برای جذب آنها وجود نداشت و باید تکلیف آنها مشخص می‌شد، کاری که ما انجام دادیم این است که تعهد این افراد را آزاد کردیم و به تمام دانشگاه‌های کشور اعلام کردیم که این افراد را می‌توانند به عنوان دستیار دندانپزشک جذب کند اما این که انتظار داشته باشیم از این افراد به عنوان دندانپزشک استفاده‌کنیم صحیح نیست همچنین جذب در این رشته را متوقف کردیم.
کیفیت مناسب گوشت‌های وارداتی
با توجه بحث‌های مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی آیا سلامت گوشت‌های وارداتی مورد تایید است؟
رئیسی: هر ماده غذایی که وارد کشور می شود باید دو مولفه بهداشت و کیفیت آن توجه شود به طور مثال گوشتی که سالها در سردخانه مانده باشد وقتی وارد بازار می‌شود کیفیت میزان پروتئین آن اُفت کرده اما تا آنجایی که من اطلاع دارم گوشت‌های وارداتی که در بازار عرضه می‌شوند از نظر بهداشت و کیفیت نیز مشکلی ندارد، برخی از بیماری‌ها از طریق گوش منتقل شوند لذا توصیه می‌کنیم که گوشت را تا دو روز در فیریزر نگه داشته و سپس استفاده شود به دلیل اینکه با این کار احتمال بروز بیماری به صفر می‌رسد.
