ناگفته ها از ناکامی معاملات نفت در بورس انرژی

به گزارش روز دوشنبه خبرنگار اقتصادی ایرنا، نخستین مرحله از آغاز فعالیت بورس نفت مربوط به بهمن ماه سال 1386 است که با عرضه فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی شروع شد؛ در آن زمان طبق صحبت های انجام شده قرار بر این بود تا نفت خام ایران در سومین مرحله از عرضه ها تحت معاملات بورسی قرار گیرد که این اقدام تا سال 90 به حالت اجرایی در نیامد.
سرانجام در سال 90 نفت خام در بورس کالا عرضه شد اما به دلیل بالا بودن قیمت پایه با خریدار چندانی روبرو نبود و این امر منجر به توقف عرضه این کالا در بورس شد.
عرضه نفت در بورس به باد فراموشی سپرده شده بود که در نهایت در روزهای ابتدایی آبان ماه سال 97 پس از اخذ مجوزهای لازم از شورای هماهنگی اقتصادی سه قوه نخستین دوره از عرضه نفت در بورس انرژی به میزان یک میلیون بشکه نفت خام سبک ایران انجام شد که از این میزان 280 هزار بشکه به فروش رفت و مرحله دوم عرضه پس از چند ماه وقفه در بهمن ماه همان سال صورت گرفت.
از آن روز به بعد مقرر شد تا عرضه نفت خام در بورس انرژی سه شنبه هر هفته صورت گیرد که این اقدام تا به امروز ادامه داشته است اما نکته حائز اهمیت عدم استقبال مشتریان نسبت به عرضه این کالا در بورس انرژی و نیز عدم موفقیت در معاملات آن بوده است.

** ابهام در معاملات نفتی بورس انرژی
«سعید اسلامی» در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به علت عدم موفقیت معاملات نفت خام در بورس انرژی اشاره کرد و گفت: اطلاعات معاملات نفت که دفعات گذشته در بورس انجام شد بنا به مسائلی که مربوط به کشور است افشا نشد بنابراین صحبت در مورد دلیل عدم موفقیت معاملات نفت در بورس انرژی کمی پیچیده و مبتنی بر حدس و گمان ها است.
وی در ادامه بیان کرد: در صورت کسب اطلاعاتی مبنی بر چگونگی فرآیند تسویه و نیز افرادی که اقدام به خرید و فروش کرده اند بهتر می توان در مورد علت این مورد صحبت کرد.

** اطلاعاتی از معاملات بورس انرژی وجود ندارد
اسلامی به افزایش ابهامات اقتصاد ایران به ویژه در حوزه تجارت بین الملل تاکید کرد و گفت: احتمال زیادی وجود دارد که برخی از این کمپانی ها به دلیل عدم اطمینان و نامشخص بودن فرآیند بعد از معاملات، از ورود به این بازار سرباز می زنند.
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است که اکنون هیچ اطلاعاتی از چگونگی تسویه معاملات پیشین و سرنوشت نفتی که فروخته شده است وجود ندارد.
وی اظهار داشت: معاملات نفت از نظر حجم ریالی و دلاری به عنوان یک معامله بسیار برزگی تلقی می شود به همین دلیل نیاز جدی به کاهش ریسک هایی که کشور با آن مواجه است وجود دارد.

** اشتیاق نهادهای دولتی به معاملات نفتی
به گفته اسلامی، در حال حاضر بیشتر نهادهای دولتی و حاکمیتی مشتاق به این معامله هستند که آن نهادها هم با مشکلات فروش پس از خرید مواجه هستند.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: ما همیشه اعلام کرده ایم بازارهایی که کارا هستند به تعداد زیادی خریدار و فروشنده نیاز دارند اما اکنون در مورد نفت نه تنها در مورد خریدار بلکه در خصوص فروشنده هم انحصار وجود دارد.

** عرضه نفت در بورس انرژی اتفاقی تاریخی است
همچنین «علی علیزاده» کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه عرضه نفت خام در بورس انرژی از جمله اتفاقات بسیار بزرگی بود که انجام شد، گفت: در صورت تداوم این عرضه در بورس و استمرار معاملات، می توان از این اقدام به عنوان یک اتفاق تاریخی یاد کرد.
وی به اقدامات کارشناسی که برای عرضه نفت در بورس انرژی انجام شد، اشاره و بیان کرد: معامله نفت با دیگر فرآورده های نفتی متفاوت و به دلیل وجود پیچیدگی و نیز حجم معاملات بالا از مشتریان خاصی برخوردار است.
علیزاده با اعتقاد بر اینکه طبیعی است که در شروع کار معاملات چندانی انجام نشود و عرضه ها به ظاهر موفق نباشند، گفت: این موضوع تابع برخی از دلایل خاص است، تاکنون برای تاجران یا شرکت های دیگر این فرصت را مهیا نکرده بودیم که بتوانند به سادگی وارد تریدر نفت شوند بنابراین به دلیل جدید بودن این اقدام مدتی زمان می برد تا مشتری و بازار خود را پیدا کنند.
کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: شرکت ملی نفت نسبت به این موضوع واقف است که افزایش میزان معاملات نفت در بورس زمان بر و موضوع تحریم تا حد زیادی از معاملات نفت را پیچیده کرده است.

** رونق معاملات نفتی نیازمند زمان است
وی به چالش های موجود در معاملات نفت اشاره و بیان کرد: جابه جایی پول ، تحویل کالا، بیمه و موضوع حمل و نقل که از جمله جزییات فرآیند این معامله محسوب می شود از جمله مشکلات ناشی از تحریم است که خریداران برای رفع این مشلات راه بسیار زیادی را باید طی کنند.
علیزاده با تاکید بر تداوم عرضه ها از سوی شرکت نفت گفت: نفت به زمان بیشتری برای رونق معاملات نیاز دارد که در صورت گذشت زمان می توان امیدوار به موفقت عرضه های نفت، میعانات گازی و نیز معاملات آنها بود.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه شرکت نفت زمینه تسهیل شرایط معاملات را فراهم کرده است، افزود: در صورت جذاب تر شدن قیمت ها ، مشتریان نسبت به معاملات علاقه مند می شوند اما جذاب کردن قیمت ها هم تبعاتی را با خود به همراه دارد که به هیچ عنوان صلاح به عرضه نفت در بورس انرژی با قیمت پایین تر نیست زیرا این موضوع ممکن است با سیاست کلی فروش نفت مغایرت داشته باشد.

** تعامل مابین بورس انرژی و شرکت ملی نفت ایران
وی اثرگذارترین اقدام را تعامل مابین بورس و شرکت نفت دانست و گفت: به منظور برطرف شدن موانع پیش روی مشتریان است که اکنون این تعامل با وجود نماینده شرکت ملی نفت در بورس انرژی برقرار شده است.
علیزاده در پایان خاطرنشان کرد: به هیچ عنوان نمی توان عدد مشخصی را به عنوان قیمت ثابت برای نفت در بورس انرژی در نظر گرفت بلکه این موضوع بسته به شرایط بازار باید تعیین شود.

** آشنایی با محصولات جدید در بورس زمان بر است
پیش از این تعدادی از کارشناسان و مسئولان بازار سرمایه علت عدم موفقیت عرضه نفت در بورس انرژی را مورد ارزیابی قرار داده بودند که برخی از آنها زمان بر بودن آشنایی با محصولات جدید در بورس را علت ناکامی عرضه نفت رد بورس انرژی مطرح کردند.
«بهادر بیژنی»، مشاور رئیس سازمان بورس در این رابطه به خبرنگار اقتصادی ایرنا اعلام کرده بود که نه تنها در ایران بلکه در کل دنیا آشنایی مصرف کنندگان کالا با ساز و کار و عرضه کالاهای جدید به بورس زمان بر است.
وی با بیان اینکه در خصوص اوراق هم وضعیت بازار بدین صورت بود، افزود: آمار مشتقات بعد از آشنایی سهامداران و فعالان بازار با این اوراق افزایش پیدا کرد.
بیژنی خاطرنشان کرد: یکی از دلایل مهم در زمینه استقبال اندک عرضه نفت در بورس انرژی این است که این بازار بعد از سال ها انتظار ایجاد شده اما قرار گرفتن آن در مسیر رونق مانند دیگر کالاهای عرضه شده در بورس کالا و یا بورس انرژی نیازمند زمان است.
مشاور رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ساز و کار معاملات نفت در بورس را مطابق خواسته مشتریان اعلام کرد و گفت: این موضوع از جمله نکات مثبت عرضه این کالا به بورس انرژی است.

** شرایط خرید نفت برای متقاضیان باید تسهیل شود
همچنین «سید علی حسینی» مدیر عامل بورس انرژی به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفته بود: بورس و شرکت ملی نفت شرایطی مناسب برای ورود خریداران نفت به بورس را فراهم کرده اند اما این شرایط می تواند بیش از این تسهیل شود.
وی ادامه داد: شرایط خرید نفت باید برای متقاضیان در بورس تسهیل، تا از این طریق انگیزه لازم برای شرکت در این معاملات دربورس انرژی فراهم شود.
مدیر عامل بورس انرژی بیان کرد: شرکت ملی نفت انعطاف و شرایط لازم برای خریداران ایجاد کرده است اما باز هم در صورت وجود نقطه نظر برای اصلاحیه عرضه، می توان آن را در دستور کار قرار داد.
حسینی به عامل دیگر نبود خریدار در عرضه روز سه شنبه نفت اشاره و بیان کرد: اکنون در ابتدای سال قرار داریم و هنوز فعالیت های اقتصادی و کسب و کارها با رونق چندانی همراه نشده است.

** نفت در بورس انرژی تا کی خریدار ندارد؟
به گزارش خبرنگار ایرنا، کارشناسان معتقدند زمانی می توان نسبت به موفقیت عرضه نفت در بورس انرژی امیدوار بود که این عرضه به صورت منظم ادامه داشته باشد چراکه بی‌نظمی و مستمر نبودن عرضه، موجب عدم اطمینان بخش خصوصی برای خرید نیاز نفتی خود در بورس می شود، بنابراین حال باید دید توصیه های مطرح شده از سوی کارشناسان به منظور بهبود وضعیت معاملات نفت در بورس انرژی از سوی مسئولان بورس انرژی و شرکت ملی نفت حالت اجرایی به خود می گیرد یا خیر؟
اقتصام ** 9206 **9189