دیر زمانی نیست که رایانه مهمان بسیاری از خانواده های ایرانی شده اما ورود گوشی های هوشمند با کارآیی بالا طی سال های اخیر ، مهر خود را در دل بسیاری از مردم نه ایران بلکه جهان باز کرده و جای بسیاری از رایانه های بزرگ که امکان حمل و نقل آنها به راحتی وجود نداشت را گرفت.
اکنون به بخش جدیدی از ظرفیت های گوشی های هوشمند توجه می شود که می تواند ضمن برطرف کردن نیازهای مردم و رفاه، توسعه و اشتغالزایی نیز به همراه بیاورد و امروز موج چهارم انقلاب صنعتی بر پایه توسعه صنعت های نوین که یکی از آنها استارتاپ ها هستند، در حال شکل گیری است.
منظور از استارتاپ، شرکت ها و کسب و کارهای نوپاییست که طراحان آنها، مراحل گسترش مخاطبان و کاربران را در پیش گرفته و هنوز در بازار، تثبیت نشده اند.
اغلب این کسب و کارها و استارت آپ ها، با فناوری های نوین و به ویژه فناوری های حوزه فضای مجازی پیوند خورده اند و در این بستر رشد می یابند؛ اگرچه تحریم ها بر حوزه آی سی تی همچون حوزه های دیگر اثرگذار است اما به دلیل نوع فعالیت آنها می توان کمتر از حوزه های دیگر وابستگی را در آنها احساس کرد که این امر می تواند ظرفیت خوبی در جهت بخشی از اشتغالزایی در شرایط کنونی باشد.
** تأثیر غیرمستقیم تحریم بر استارتاپ ها
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات گیلان با بیان اینکه استارتاپ ها طی چهار سال اخیر و در زمان تحریم ها شکل گرفته ، گفت: در چنین فضایی اثر تحریم را بر فضای استارتاپ ها می توان از دو جنبه بررسی کرد.
فرزاد توکلی در گفت وگو با ایرنا افزود: استارتاپ ها بدلیل ماهیت کارشان مبتنی بر دانش هستند، از این رو مواد اولیه خاصی نمی خواهند و به غیر از استارتاپ های خاص ، تحریم ها تاثیر مستقیمی بر آنها ندارد .
وی با اشاره به اینکه استارتاپ ها بعد از ایجاد شدن ، باید رشد فزاینده و توسعه ای در مقطعی داشته باشند، اظهار داشت : استارتاپ ها برای رسیدن به این موفقیت ، نیازمند سرمایه گذار برای محصول شان هستند و در زمان تحریم ها این سرمایه گذاری تحت تاثیر قرار می گیرد.
توکلی با اشاره به اینکه بسیاری از استارتاپ ها تمایل دارند برای پیشرفت کارشان جذب سرمایه گذار خارجی داشته باشند ، خاطر نشان کرد: سرمایه گذار خارجی، رونق و توسعه کسب و کار و رشد سریع استارتاپ ها را تضمین می کند.
وی ادامه داد: دولتمردان برای رفع این مشکل صندوق سرمایه گذاری خطرپذیر (جسورانه) ایجاد شده که می توانند بر روی استارتاپ ها سرمایه گذاری کنند و بخشی از این مشکل با استفاده از این صندوق ها قابل رفع است.
به گفته توکلی ، استارتاپ ها در یک بوم کسب وکار و در کنار دیگر بازیگران می توانند ایفای نقش کنند و به طور غیرمستقیم از اثر تحریم بر سایر بازیگران تاثیر می پذیرد.
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات گیلان با بیان اینکه در موضوع استارتاپ ها تحریم خارجی به اندازه داخلی موثر نیست، گفت: موانع توسعه کسب و کار همچون قوانین و مقرراتی که تغییر نکرده و مقاومت کسب و کارهای سنتی برای مجهز شدن به فنآوری، تحریم های داخلیست که در مقابل آن می توان از تحریم های خارجی چشم پوشی کرد.
وی با اشاره به اینکه در هیچ جای دنیا استارتاپ ها توسط دولت ها ایجاد نمی شوند ، خاطر نشان کرد: وظیفه دولت راه اندازی استارتاپ نیست و استارتاپ ها هم چنین انتطاری ندارند و بدنبال دریافت تسهیلات نیز نیستند بلکه انتظار رفع موانع توسعه کسب و کار را دارند از این رو ظرفیت خوبی برای اشتغال و رونق کسب و کار هستند.
به گفته توکلی، اپلیکیشن ها بخشی از سیستم عامل گوشی های هوشمند هستند که برای تحت تاثیر قرار نگرفتن تحریم ها باید سیستم عامل ملی و بومی داشته باشیم که روی آنها پیاده سازی کنیم که این مهم در برنامه های وزارت ارتباطات قرار دارد.
وی به راهکاری برای استفاده از سیستم عامل بومی اشاره و بیان کرد: باید بازار خودمان را برای تولیدکنندگان سخت افزار به آن اندازه جذاب کنیم تا تولید کننده گوشی حاضر باشد سیستم عامل ما را بر روی گوشی خود قرار دهد و این موارد شرایط خاصی را می طلبد.
** کسب و کارهای سنتی به سمت مدرن شدن حرکت کنند
در گیلان نیز استارتاپ هایی شکل گرفته و تعدادی از آنها موفق عمل کرده اند و به دلیل ماهیت شان در شرایط کنونی، در اشتغالزایی نقش دارند. یکی از فعالان اکوسیستم استارتاپی گیلان با اشاره به نقش غیرمحسوس تحریم ها بر استارتاپ ها به خبرنگار ایرنا گفت: تحریم ها ممکن است همچون شرکت های تولیدی تاثیر مستقیمی بر استارتاپ ها نداشته باشد اما در واقع کسب و کارهای نوپا از تحریم ها ضربه می بینند.
محمدرضا پژوهنده دشواری شروع کسب و کار و نبود سرمایه گذار ریسک پذیر را از مهمترین مشکلات ناشی از تحریم ها دانست و با بیان اینکه تحریم ها پای سرمایه گذار خارجی را به کشور بسته، افزود: برای کسب و کار نیاز به جذب سرمایه گذار خارجی برای شتاب دهنده ها و یا به اصطلاح فرشته ها داریم چرا که سرمایه گذاران داخلی به استارتاپ ها دید بلند مدت دارند و استارتاپی که موفق شود، سهامش نیز ارزش پیدا می کند.
وی ادامه داد: وقتی استارتاپ ها به مرحله ای از رشد می رسند، برای توسعه کار نیاز به سرمایه گذاری خارجی دارند و زمانی که سرمایه گذار داخلی می بیند استارتاپ مورد نظرش در مرحله ای متوقف می شود و حمایت سرمایه گذاری خارجی را بدنبال ندارد ، دلسرد می شود چرا که استارتاپ موفق با ارزش سهام معنا پیدا می کند.
پژوهنده نبود امنیت برای استارتاپ ها و کاربران را یکی از مشکلات ناشی از تحریم ها خواند و گفت: شرکت های خارجی پیش از این، امنیت سرورهای داخلی را هم تامین می کردند.
وی عدم دسترسی به آموزش ها برای برنامه نویسان ، نبود دسترسی به بسیاری از برنامه های رایگان و یا حتی هزینه ای را نیز از جمله مشکلات ناشی از تحریم ها دانست و افزود: بسیاری از برنامه ها را حتی با پرداخت هزینه هم امکان دسترسی نداریم که این امر موجب کاهش سرعت پیشرفت ما می شود.
وی با بیان اینکه جهان بواسطه تکنولوژی و فناوری با سرعت در حال تغییر و پیشرفت است ، تصریح کرد: اگر ما نتوانیم خود را به سرعت جهانی منطبق کنیم ، در واقع پیشرفتی نکرده ایم و در واقع تصور می کنیم که رو به جلو در حرکتیم.
پژوهنده در ادامه به فناوری ها در حوزه هایتک نیز اشاره و تصریح کرد: برای صنایع هایتک زمان ورود به بازار مهم است؛ ما مشابه کشورهای خارجی استاد و مهندس داریم بنابراین می توانیم تولیداتی مشابه انها هم داشته باشیم اما متاسفانه فرهنگ استفاده از صنایع هایتک به طور مثال کنترل اشیاء از راه دور با استفاده از اینترنت ، جا نیفتاده است.
وی به فعالیت برخی استارتاپ ها همچون تاکسی های اینترنتی اشاره و بیان کرد: این فعالیت و کسب و کار نوپا در حالی که به نفع جامعه است و موفق عمل کرد، با مخالفت های زیادی از سوی کسب و کارهای سنتی و حتی برخی نهادها روبرو شد در حالی که بایستی کسب و کارهای سنتی خود را به فنآوری مجهز کنند.
** تحریم خارجی در مقابل تحریم داخلی مشکل ساز نیست
مدیر یک استارتاپ در حوزه گردشگری الکترونیک در گیلان نیز تحریم ها را در حوزه استارتاپ ها موثر دانست و گفت: برای استارتاپ ها دو نوع تحریم وجود دارد که یکی تحریم کشورهای خارجی و دیگر مردم داخل کشور است.
بابک سهرابی افزود: بسیاری از خدمات اینترنت به صورت رایگان ارائه می شود اما در زمان تحریم بسیاری از این خدمات چه نرم افزاری و چه سخت افزاری، بسته می شود و کاربران ایرانی نمی توانند حتی به صورت هزینه ای نیز از شماری از خدمات بهره مند شوند.
وی با بیان اینکه در چنین شرایطی مجبور به استفاده از جایگزین هایی با کیفیت پایین تر هستیم، ادامه داد: در مجموع اتفاقی که از این جنبه تحریم ها برای استارتاپ ها می افتد، محروم شدن از برخی فناوری ها ، استفاده از خدمات با کیفیت پایین تر و برخی نیز با هزینه بالاتر است.
سهرابی تصریح کرد: تحریم داخلی نیز داریم به این معنا که شماری از مشکلات استارتاپ ها مربوط به قوانین و سیاستگذاری های داخلی و نا آگاهی برخی مسئولان مربوطه است .
وی با بیان اینکه برخی از مسئولان هنوز شناخت کافی از ظرفیت استارتاپ ها ندارند ، گفت: در نبود استارتاپ ها بسیاری از جوانان بیکار می شوند و بسیاری از پیشرفت ها و توسعه در کشور صورت نمی گیرد.
وی با بیان اینکه بسته شدن درهای دنیا بر روی ما به نفع دولت، مردم و اقتصاد ملی نیست، خاطر نشان کرد: با نبود فضای رقابتی، انحصار شکل می گیرد و این مسئله موجب عرضه تولیدات و کسب و کارهای ضعیف می شود از این رو دولت بایستی برنامه ریزی های لازم را در این رابطه انجام دهد.
** در شرایط تحریم استارتاپ ها یکی از نقاط قوت و نجات بخش اقتصاد کشور است
مدیر یک استارتاپ در حوزه صنایع دستی نیز در گفت وگو با ایرنا اثر تحریم ها را غیر مستقیم خواند و گفت: وقتی تحریم ها اتفاق می افتد، قدرت خرید طبقه متوسط جامعه بسیار کم می شود و سرویس های آنلاین که بیشتر برای این طبقه طراحی شده، ناکام می مانند و بتدریج رنگ تعطیلی به خود می گیرند.
رضا رضایی پور یکی دیگر از مشکلات استارتاپ ها در زمان تحریم را عدم امکان جابه جایی و انتقال پول در بازارهای بین المللی عنوان و بیان کرد: استارتاپ ها در زمان تحریم نمی توانند سرویس ها را به کشورهای دیگر انتقال دهند و به عبارتی نمی توانند کارشان را همچون بسیاری از استارتاپ های دیگر، به صورت بین المللی توسعه ببخشند.
وی تصریح کرد: در شرایط تحریم ، استارتاپ ها یکی از نقاط قوت کشور هستند و شاید بتوان گفت استارتاپ ها راهکاری برای نجات اقتصاد کشور محسوب می شوند چراکه در واقع آنها تجارت آنلاین و مبتنی بر فناوری بوده و می توانند اشتغال خوبی ایجاد کنند.
** رئیس پارک فنآوری گیلان: دانش کشور را نمی توان تحریم کرد
رئیس پارک علم و فناوری استان گیلان با اشاره به تحریم های یک جانبه علیه ایران اسلامی گفت: کالا را می توان تحریم کرد اما دانش یک کشور را در هیچ زمانی نمی توان تحریم کرد.
علی باستی روز سه شنبه در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا، با اشاره به نقش مهم شرکت های دانش بنیان در توسعه کشور افزود: شرکت های دانش بنیان، موسسه های کوچک و متوسطی از بخش خصوصی هستند که تجاری سازی ، نوآوری، اختراعات و کاربردی کردن تحقیقات هدف این شرکت هاست.
وی تحقیق و توسعه را هسته مرکزی و فعالیت های شرکت های دانش بنیان عنوان و خاطرنشان کرد: مزیت این شرکت ها، دانش فنی، توانایی علمی پرسنل و ایجاد شرکت هاست.
رئیس پارک علم و فناوری استان گیلان بیان داشت: در اقتصاد دانش بنیان ، پایدارترین اقتصادها مربوط به حضور شرکت های دانش بنیانیست که سعی می کنند فعالیت های نوآورانه در شرکت ها را گسترش دهند.
وی اضافه کرد: بر اساس آخرین گزارشی که از طریق پایگاه استناد علم در دنیا اعلام شده؛ ایران به لحاظ تعداد مقالات جایگاه خوبی دارد اما در کنار این مهم، در زمینه تجاری سازی و تبدیل علم علیرغم کارها انجام شده و بهبودها در سال گذشته، جایگاه در خور شأن نیست.
باستی اظهار داشت: البته این تجاری سازی توسط شرکت های کوچک انجام می شود که عموما بیش از 90 درصد اقتصاد بسیاری از کشورها را شامل می شوند و در کشور ما این موسسه های کوچک و متوسط بیش از 96 درصد از کل واحدهای صنعتی کشور هستند.
وی سهم ایران از ارزش افزوده صنعتی این شرکت ها را کمتر از 20 درصد عنوان کرد و با بیان اینکه تحریم ها می تواند اثرات مثبتی بر عملکرد شرکت های دانش بنیان داشته باشد، افزود: افزایش موانع برای واردات محصولات خارجی و ایجاد شرایط مناسب برای موسسه های دانش بنیان داخلی بعنوان نمونه اینکه فناوری تولید این محصولات بومی سازی شود، از اثرات مثبت تحریم ها بر عملکرد شرکت های دانش بنیان است.
رئیس پارک علم و فناوری استان بیان داشت: در صورت برنامه ریزی درست، امکان ایجاد و رشد شرکت های دانش بنیان و در نتیجه جهت گیری اقتصاد کشور به سمت اقتصاد دانش بنیان و افزایش تولید ناخالص وجود دارد.
به گفته باستی؛ این تحریم ها می تواند موجب محدود شدن فرآیندهای انتقال فناوری و همکاری تجاری با مراکز علمی در جهان نیز باشد که با توجه به رتبه مناسب تولید علم توسط دانشگاه های کشور، این ارتباطات می تواند جایگزین داخلی شود.
وی در ادامه گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با بیان اینکه پارک های علمی و فناوری حلقه ای از زنجیره توسعه اقتصادی مبتنی بر فناوری هستند، تصریح کرد: این پارک ها سازمانی هستند که هدفش افزایش ثروت است که توسط متخصصان حرفه ای مدیریت می شود و جریان دانش و فناوری را بین دانشگاه ها و موسسه های تحقیقاتی و شرکت های خصوصی و بازار به حرکت می اندازد.
باستی بیان داشت: ویژگی های پارک علم و فناوری که در راستای رفع نیازهای صنایع مشخصی انجام می شود، رفع مشکل و تنگناهای علمی یک صنعت است؛ به همین خاطر شرکت هایی که در این پارک ها تاسیس می شوند، صنایعی هستند که ارزش افزوده بالایی را تولید می کنند و عمده شبکه سازی که برای شرکت ها و واحدهای فناور در این مجموعه صورت می گیرد، می تواند به اقتصاد دانش بنیان کمک کند.
وی تصریح کرد: موضوع اقتصاد مقاومتی که توسط رهبری مطرح شده؛ روش مهمی است که می تواند مسیر حرکت اقتصادی کشور را تغییر دهد؛ لازم است توجه داشته باشیم که اقتصاد مقاومتی اقتصادی است که کاربرد دانش و اطلاعات در آن اهمیت بالایی دارد و سرمایه گذاری در صنایع با محوریت دانش مورد توجه قرار گرفته است.
رئیس پارک علم و فناوری استان گیلان بیان داشت: به همین دلیل اقتصاد واقعی کشور ما می تواند متشکل از بنگاه های کوچک و متوسطی باشد که برای رسیدن به خوداتکایی و فرهنگ مقاومتی احتیاج به تقویت دارند تا بتوانند ارزش افزوده و ثروت آفرینی کنند.
وی اقتصاد دانش بنیان را از مولفه هایی خواند که باید برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی به اشتراک گذاشته شود و گفت: نقش پارک ها در اجرای اقتصاد دانش بنیان بسیار مهم است چون دانش به عنوان مجموعه ای از مهارت ها و اطلاعات برخلاف سایر کالای فیزیکی (دارایی مادی متخصصان) ، قابل تحریم نیست.
پارک علم و فناوری استان گیلان دارای 10 مرکز رشد است و افزون بر 300 شرکت واحد فناور و هسته فناور در این مجموعه حضور دارند .
7296 / 7286/2007/
