درحالی‌که مسئولان سازمان محیط‌زیست، مهم‌تـریــن دلایـل موافقت‌شان با ساخت سد لاسک در قلب جنگل‌های هیرکانی را تامین آب شرب 4شهر گیلان عنوان می‌کنند اما درگاه اینترنتی شرکت مدیریت منابع آب ایران، اخیرا هدف از ساخت این سد پرسروصدا را تامین آب کشاورزی عنوان کرده است!
به گزارش به نقل از روزنامه همشهری ،عملیات اجرایی سد لاسک در روزهای گذشته در حالی با مجوز رئیس سازمان محیط‌زیست توسط وزارت نیرو آغاز شده که مدیرکل دفتر اکوسیستم‌های تالابی این سازمان روز شنبه نسبت به آثار سد لاسک روی تالاب انزلی هشدار داد و گفت: سد لاسک مانع ورود سیلاب‌های بهاره به تالاب بین‌المللی انزلی، انباشت رسوبات و در نتیجه کم‌عمق شدن تالاب می‌شود.
سد لاسک که قرار است روی رودخانه امامزاده ابراهیم در شفت گیلان ساخته شود موجب تخریب بیش از100هکتار جنگل و قطع درختان شمشاد هیرکانی شده و جریان آب ورودی به تالاب انزلی را متوقف می‌کند؛ از این‌رو بسیاری از گروه‌های محیط‌زیستی، متخصصان و مردم محلی که زمین‌هایشان زیر آب می‌رود، مدت‌هاست که با ساخت این سد به مخالفت برخاسته‌اند. با این حال برخی مسئولان ارشد سازمان حفاظت محیط‌زیست معتقدند احداث سد در این منطقه تخریب و تهدیدی به‌دنبال نخواهد داشت.
مسعود تجریشی، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان محیط‌زیست چندی قبل اعلام کرده بود هیچ راه دیگری برای تامین آب شرب مردم حوضه به جز احداث این سد وجود ندارد و به‌عنوان متخصص و مدیر نمی‌توانم خودم را متقاعد کنم که مردم از آب‌های آلوده استفاده کنند و دچار مشکل شوند.
به گفته او، مصرف بیش از حد کود و سموم شیمیایی، عاملی است که موجب آلودگی منابع آب زیرزمینی به‌ویژه در شمال کشور شده است. تجریشی همچنین می‌افزاید:
از وزارت نیرو خواستیم سدسازی با هدف توسعه کشاورزی را به‌طور کامل فراموش کنند اما برخلاف آنچه محیط‌زیست اعلام کرده، هدف از ساخت این سد، تامین آب مورد نیاز برای کشاورزی است؛ چراکه اطلاعات ثبت شده در درگاه اینترنتی شرکت مدیریت منابع آب ایران که زیرمجموعه وزارت نیروست، نشان می‌دهد سد لاسک که در 45کیلومتری جنوب غرب رشت در دست ساخت است، تامین آب کشاورزی را مورد هدف قرار داده و اشاره‌ای به تامین آب شرب نشده است.
حمید درودیان، استاد اکولوژی کشاورزی دانشگاه آزاد لاهیجان به همشهری می‌گوید: سدی که برای آب شرب احداث می‌شود باید کوچک‌تر از این باشد. این حجم مخزن، بیش از نیاز آب شرب منطقه است و مصرف کشاورزی دارد درحالی‌که می‌توان برای کشاورزی از روش‌های ارزان‌تر هم استفاده کرد.
فرسودگی لوله‌ها باعث آلودگی آب است
اگر طبق گفته مسئولان، هدف از ساخت سد لاسک تامین آب شرب سالم باشد باز هم جای سؤال دارد. به گفته کارشناسان، سد بیجار که به‌تازگی افتتاح شده کل نیاز استان گیلان به آب شرب را تامین می‌کند و دیگر نیازی به احداث سدهای جدید نیست. درودیان، استاد دانشگاه آزاد لاهیجان با اشاره به کافی بودن سد بیجار، تأکید کرد که مشکل کیفیت آب شرب با این اقدامات حل نخواهد شد.
او می‌افزاید: مشکل فاضلاب گیلان از بزرگ‌ترین و جدی‌ترین مشکلات این استان است که به‌دلیل کمبود بودجه اقدامی برای آن انجام نمی‌شود و به‌طور حتم پروژه سد لاسک نیز با این وضعیت بسیار طولانی‌تر خواهد شد.
لوله‌های انتقال آب شرب نیز در این استان فرسوده و مستهلک شده و به‌دلیل شکستگی‌های متعددشان، آلودگی به‌راحتی وارد آب شرب می‌شود. درواقع آب، سالم است اما فرسودگی و شکستگی شبکه انتقال، آب را آلوده کرده و به همین دلیل بیشتر مردم استان از آب‌های بسته‌بندی برای شرب استفاده می‌کنند. پس آنچه باید اصلاح شود سیستم انتقال و لوله‌کشی است نه اینکه سد جدید بسازیم.
اما معاون سازمان محیط‌زیست در اظهارات چند روز قبل به آلودگی آب‌های زیرزمینی این منطقه به‌دلیل استفاده بیش از حد کود و سموم اشاره کرده بود ولی کهنسال که خود چند سالی ناظر آب شرب روستایی شفت و فومن بوده، می‌گوید: آب این منطقه مشکلی ندارد.
او همچنین می‌افزاید: شغل بیشتر اهالی این منطقه دامداری و پرورش ماهی است. زمین کشاورزی و شالیزار، بسیار محدود است و فقط تعدادی باغ وجود دارد که به استفاده شخصی می‌رسد و به‌دلیل کوچک بودن، برای به‌کارگیری سموم شیمیایی صرفه اقتصادی ندارد.
در مجموع اهالی از کود و سموم شیمیایی استفاده زیادی نمی‌کنند. او این موضوع را نیز یادآور می‌شود که مسئولان هیچ اقدام ترویجی برای کاهش کود و سموم انجام نمی‌دهند و تنها در بعضی روستاهای اطراف به همت خود اهالی و دهیاران، از کود و سموم ارگانیک و غیرشیمیایی استفاده می‌شود.
اگر در سال‌های آتی میزان به کارگیری کود و سموم شیمیایی در این منطقه افزایش یابد، پس باز هم احداث سدلاسک کمک چندانی به سالم‌سازی آب نخواهد کرد. به گفته سیدحسن طباطبایی، عضو هیأت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد، این سموم باز هم به آب شرب وارد خواهند شد.
او در گفت‌وگو با همشهری می‌افزاید: احداث سد قطعا در سالم‌سازی آب شرب مؤثر خواهد بود؛ چراکه از آب‌های سطحی استفاده می‌شود. اما نکته اینجاست که در دریاچه سدها نیز آب‌های زیرزمینی نفوذ خواهد کرد و از مناطق کشاورزی بالادست نیز کود و سموم وارد دریاچه سد می‌شود. پس احداث سد، به‌صورت موقتی مشکل آلودگی آب شرب را رفع خواهد کرد.
کارشناسان معتقدند، سدسازی در توسعه پایدار جایی ندارد. بااین وجود اگر سد لاسک احداث شود، بر بار جمعیتی منطقه خواهد افزود و بعد از به پایان رسیدن عمر سد، آنچه باقی خواهد ماند جمعیت چند برابر شده و طبیعت نابود شده‌ای است که همچنان نیازمند آب است.
آب منطقه‌ای: 75 درصد مخزن سد حقابه محیط‌زیست است!
محمد کهنسال، فعال محیط‌زیست گیلانی تأکید می‌کند: آب‌بندها و منابع آبی موجود در منطقه برای کشاورزی کفایت می‌کند و می‌توان با انجام اقداماتی تعدادی دیگر از آنها را نیز فعال کرد.
مسئولان آب منطقه‌ای گیلان نیز در جلسه‌ای که چند روز قبل با فعالان محیط‌زیست این استان در مورد احداث سدلاسک برگزار کرده‌اند بر عدم‌تأثیرات مخرب این پروژه بر تالاب انزلی تأکید کرده و با اشاره به تامین آب شرب، بر تامین حقابه زیست‌محیطی هم تأکید کرده‌اند. وحید خرمی، مدیرعامل آب منطقه‌ای گیلان گفته: براساس دستورالعمل و حقابه زیست‌محیطی تعریف شده در سد لاسک، 75درصد از آب مخزن مربوط به مسائل زیست‌محیطی است و حتی در زمان ذخیره‌سازی آب کشاورزی، این آب باید رها شود.
اما کهنسال به همشهری می‌گوید: وزارت نیرو سد به این بزرگی را می‌سازد که فقط از 25درصدش استفاده کند؟! این سد برای آب شرب نیست و صرفا اهداف کشاورزی دارد.
