شاید بتوان استفاده از تعبیر «ذوق‌زدگی مسئولان» برای احداث فرودگاه قم را بجا دانست، مسئولان وقت استانداری قم تنها با بستن یک تفاهم‌نامه با یک سرمایه‌گذار، از او خواستند تا در قم برایشان فرودگاه بسازد و این آغاز داستان غم‌انگیز این پروژه است و شاهکار مدیریتی که در کمتر پروژه‌ای در کشور همانندش سراغ داریم.
به گزارش به نقل از روزنامه آرمان ،در بهمن‌ماه سال 89، عملیات احداث فرودگاه قم با کلنگ‌زنی توسط علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و با حضور مسئولان وقت استانداری و سایر نهادهای مسئول شهر قم و استان آغاز شد، اما چندسالی از آغاز آن نگذشت که انبوه مشکلات پیچیده گریبان این پروژه را گرفت و در نهایت آن را به زمین زد.
مهر نوشت؛ سرمایه‌گذار فرودگاه قم مدعی است که برای احداث فرودگاه، مجوزهای لازم را داشته و اساسا احداث فرودگاه بخشی از مجوز منطقه توریستی و گردشگری طرلاب بوده که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برایش مجوز صادر کرده است و کلیه بخش‌های این پروژه از جمله شهر فرودگاهی دارای مجوز بوده و براساس تفاهم‌نامه‌ای که با استانداری قم منعقد کرده وارد میدان شده است.
این در حالی است که اساسی‌ترین معضل این پروژه همین نحوه واگذاری زمین‌های منابع طبیعی به بخش خصوصی و نحوه تغییر کاربردی آن بوده، موضوعی که به دلیل رعایت‌نشدن مسائل حقوقی و قانونی از سوی مسئولان وقت استان و عدم کار کارشناسی برای احداث آن، داستان پرپیچ و خمی را رقم زد.
شکایت 19معارض از سرمایه‌گذار فرودگاه قم
در 25کیلومتری قم همان نقطه‌ای که قرار بود فرودگاه این شهر احداث شود و به گفته سرمایه‌گذار تا قبل از توقف آن نزدیک به 50درصد عملیات زیرساختش به اتمام رسیده بود، 13واحد مرغداری، پنج واحد دامداری و یک واحد معدنی قرار داشت که این واحدها از سرمایه‌گذار شکایت کردند و در نهایت دستگاه قضا حکم به توقف پروژه داد.
چالش دیگر این پروژه نیز، فروش سهام این فرودگاه و غرفه‌های احداث شده در محوطه آن بود که مردم در آن زمان به اطمینان اینکه مسئولان کشوری و استانی برای کلنگ‌زنی آمده بودند و تصور می‌کردند بر همین اساس مشکل قانونی خاصی نخواهد داشت و مجری پروژه نیز تبلیغات وسیع و گسترده‌ای برای فروش سهام از طریق صداوسیما و جراید انجام داده بود؛ مبادرت به خرید سهام کردند که با توقف پروژه، شکایت آنها به دلیل تضرر صورت گرفته مزید بر علت شد تا این پروژه به ابرچالشی برای استان تبدیل شود.
این در حالی است که مسئولان نظارتی معتقد بودند احداث شهر فرودگاهی خود نیاز به مجوز شورای عالی شهرسازی دارد که آن هم اخذ نشده و به همین دلیل زمین‌های فرودگاه و شهر فرودگاهی قابل واگذاری نبودند و سرمایه‌گذار فرودگاه هم حق فروش آن را نداشته و آنها بدون مجوز از بانک مرکزی سهام عرضه کرده که هیچ پشتوانه قانونی نداشته که در اینجا نیز استانداری به‌عنوان ناظر به وظایف قانونی خود عمل نکرده است.
استانداری قم مقررات را رعایت نکرد
اما آنچه در این میان مسلم به نظر می‌رسد آن است که استانداری قم در آن زمان، مقررات واگذاری زمین برای احداث فرودگاه به بخش خصوصی را رعایت نکرده و هماهنگی‌های لازم با منابع طبیعی برای تغییر کاربری آن را صورت نداده است؛ این در حالی است که استانداری نیز ادعا دارد سرمایه‌گذار برای دریافت مجوزهای لازم احداث فرودگاه اقدامات و پیگیری‌های لازم را انجام نداده است.
مشکلات عدیده و پیچیده فرودگاه قم در سال 93 و 94 به اوج خود می‌رسد و در نهایت پای این پروژه به کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی باز می‌شود. احمد امیرآبادی‌فراهانی نماینده قم در مجلس در خصوص جزئیات جلسه کمیسیون اصل 90 در خصوص فرودگاه قم می‌گوید: جلسه کمیسیون اصل 90 در خصوص تصمیم‌گیری برای فرودگاه قم با حضور استاندار قم، معاون سیاسی امنیتی استانداری، فرماندار قم، رئیس سازمان هواپیمایی جمهوری اسلامی و معاونین وی، معاونین سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و مدیرکل میراث فرهنگی قم، معاون وزیر راه و شهرسازی و معاون منابع طبیعی و جنگلداری کشور برگزار که در این جلسه صحبت‌ها و مذاکرات مفصلی در موضوع فرودگاه قم انجام شد و در نهایت چندین مصوبه برای ادامه کار ارائه شد و مقرر گردید تا سازمان هواپیمایی جمهوری اسلامی، نسبت به صدور مجوز فرودگاه اقدام کند.
حکم برای خلع ید مجری فرودگاه قم
پروژه فرودگاه قم در نهایت با شکایت شاکیان خصوصی از جمله معارضان و سهامداران و همچنین منابع طبیعی استان قم با حکم قضائی در خردادماه 94 متوقف شد و در اردیبهشت سال 96 نیز با پیگیری‌های سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به دلیل نداشتن صلاحیت‌های لازم سرمایه‌گذار با حکم قضائی، حکم خلع‌ید مجری این پروژه صادر شد.
بیش از هزار و 200 نفر از مردم در این پروژه سرمایه‌گذاری کرده بودند و نزدیک به 60 میلیارد تومان آورده داشتند که پس از توقف پروژه یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان بازگرداندن آورده سرمایه گذاران بود؛ چرا که عموم آنان با مشکلات سختی مواجه شده بودند و در مواردی افرادی همه زندگی خود را فروختند و حتی قرض کردند تا در این پروژه سرمایه‌گذاری کنند و حالا دستشان از همه جا کوتاه و زندگی‌شان به هم ریخته بود.
حالا 8سال از آغاز پروژه فرودگاه قم می‌گذرد که با تأکید برخی مراجع تقلید از جمله آیت‌ا... مکارم شیرازی در دیدار علی لاریجانی رئیس مجلس و همچنین در دیدار وزیر راه در خصوص تکمیل و راه‌اندازی این فرودگاه نیمه رها شده، مشکلات در حال برطرف شدن است هر چند که هنوز آینده روشنی برای این پروژه فرسایشی نمی‌توان تصور کرد.
سهامداران فرودگاه
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری فرودگاه قم در گفت‌وگو با «مهر» اظهار داشت: 99درصد از سرمایه‌گذاران این پروژه هزینه خرید سهام و سود آن را دریافت کردند و از طرفی تلاش کردیم تا با سایر بدهکاران از جمله پیمانکاران، مصالح‌فروش‌ها و کارکنان این مجموعه که رقم قابل توجهی بوده تسویه کنیم.
هنوز برای تکمیل فرودگاه آمادگی داریم
وی عنوان می‌کند که هنوز برای تکمیل این پروژه آمادگی دارد و از دولت نیز طلب زیادی بابت خسارت‌های وارده در این پروژه و همچنین توقف بیش از 10فروند هواپیما در فرودگاه‌های مهرآباد، ترکیه و روسیه دارد. از طرفی اگر مسئولان به این نتیجه رسیدند که سرمایه‌گذار دیگری باید انتخاب شود می‌توانند همان‌گونه عمل کنند و ما استقبال می‌کنیم.
بارقه‌های امید برای پایان سردرگمی
بارقه‌های امید برای پایان سردرگمی فرودگاه قم سوسو می‌زند که در آخرین خبر برای این پروژه، امیرآبادی‌فراهانی با بیان اینکه 50میلیارد تومان بابت تکمیل فرودگاه قم در بودجه سال 98 کشور اختصاص داده شده است گفته که این بودجه به شهرداری قم تخصیص داده شده که هرچه سریع‌تر باید این بودجه جذب شود.
استاندار جدید قم که دی‌ماه سال 97 سکان هدایت استان را بر عهده گرفت در خصوص این پروژه گفت که بازدیدی از فرودگاه قم داشته و معتقد است در مرحله اول باید حقوق مردم و معارضین در چنین پروژه‌ای تعیین تکلیف شده تا در مرحله بعد آماده واگذاری به بخش خصوصی شود.
دکتر بهرام سرمست این پروژه را به معاون عمرانی استاندار واگذار کرد تا مطالعات تکمیلی برای اخذ تصمیم نهایی صورت گیرد اما اینکه زمان این تصمیم‌گیری تا چه مدتی به طول خواهد انجامید مشخص نیست.
با شرایط فعلی اقتصاد کشور و گرانی‌ها، تکمیل چنین پروژه بزرگی نه در توان دولت و یا شهرداری است و نه بخش خصوصی دیگر رغبتی خواهد داشت تا با این اوضاع پیچیده‌ای که فرودگاه قم پشت سر گذاشته، بخواهد برای تکمیلش قدم جلو بگذارد و باید همچنان منتظر ماند و دید سرانجام چه سرنوشتی برای فرودگاه قم رقم خواهد خورد.
