۱۶ اردیبهشت؛ زادروز پل لوتربور شیمیدان سرشناس آمریکایی

6 می سال 1929، پل کریستین لوتربور در شهر سیدنی ایالت اوهایو آمریکا متولد شد. او تحصیلات خود را در مقطع ابتدایی و دبیرستان در زادگاهش سپری کرد و سپس برای تحصیل در مقطع کارشناسی وارد مؤسسه فنی کیس در کلیولند شد. لوتربور از همان دوران جوانی به‌شدت به انجام آزمایش‌های علمی و تحقیق علاقه‌مند بود و بر همین اساس زیرزمین خانه خود را تبدیل به یک آزمایشگاه کوچک کرده بود و به تحقیق در آن می‌پرداخت. پل لوتربور بعد از پایان دوره کارشناسی خود مقطعی را در مراکز تحقیقاتی گذراند و حدود 2 سال در ارتش آمریکا خدمت کرد و سپس مجددا به دانشگاه بازگشت تا تحصیلات خود را ادامه دهد و سرانجام سال 1962 توانست دکترای خود را از دانشگاه پیتسبورگ دریافت کند.

بعد از آن به‌ عنوان استاد با دانشگاه‌های نیویورک و استنفورد شروع به همکاری کرد و هم‌زمان کارهای تحقیقاتی خود را نیز پیش می‌برد. پل لوتربور ایده دستگاه تصویرسازی تشدید مغناطیسی را زمانی که در دانشگاه پیتسبورگ به تحصیل مشغول بود، در ذهن خود پرورش داد و به‌مرور به تکمیل آن پرداخت. وی در سال 1970 اولین نمونه‌های آزمایشگاهی از این دستگاه را ساخت. ام آر آی روشی بر پایه پرتونگاری در تصویربرداری تشخیصی پزشکی و دامپزشکی است که در دهه‌های اخیر بسیار پرکاربرد شده است و بر اساس رزنانش مغناطیسی هسته کار می‌کند.

اساس ام آر آی مبتنی بر حرکت اسپینی هسته‌‌های اتم هیدروژن موجود در بدن است. این اسپین‌‌ها از حرکت دورانی فردی پروتون‌ها و نوترون‌های هسته اتم ناشی می‌شود. با توجه به اینکه در اتم هیدروژن فقط یک پروتون وجود دارد، خود هسته یک اسپین خالص یا گشتاور زاویه‌ای دارد. در واقع ام آر آی روشی است که با استفاده از خاصیت مغناطیسی بافت‌‌ها، تولید تصویر می‌کند. اصول پایه‌ی ام آر آی بر این اساس است که هسته‌ی بعضی از عناصر، وقتی در میدان مغناطیسی قوی قرار می‌گیرد، با نیروی مغناطیسی هم‌راستا می‌شود. پل لوتربور زمانی که نخستین بار نتایج تحقیقات خود را در قالب یک مقاله ارائه کرد، مجلات علمی آن را رد کردند؛ ولی بعد سر پیتر منسفیلد، فیزیکدان انگلیسی که به کار دکتر لوتربور علاقه‌مند شده بود به کمک مدل‌های ریاضی تلاش کرد سرعت عکس‌برداری روش لوتربور را بهبود ببخشد و در این کار نیز موفق شد. این دو دانشمند به خاطر نقش کلیدی در اختراع و بهبود دستگاه آم آر آی، در سال 2003 موفق به دریافت جایزه نوبل پزشکی شدند.

دکتر پل کریستین لوتربور در تاریخ 27 مارس سال 2007 میلادی، در سن 77 سالگی دیده از جهان فروبست.

از دیگر زادروزهای مهم تاریخ 16 اردیبهشت یا 6 می می‌توان به تولد جورج کلونی بازیگر مشهور هالیوود، تونی بلر نخست‌وزیر سابق انگلستان و اورسن ولز، بازیگر، نویسنده و کارگردان مشهور آمریکایی اشاره کرد.

این مطلب در تاریخ 16 اردیبهشت 1396 به‌روزرسانی شده است.