دیپلماسی ژاپن بر پایه دوستی با ترامپ

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، رئیس‌جمهوری آمریکا قرار است در ماه ژوئن برای شرکت در نشست گروه 20 به اوساکا سفر کند. از سفر آبه به ایالات متحده در ماه آوریل، دو رهبر تقریبا هر سه ماه یک‌بار با یکدیگر دیدار کرده‌اند که برای رهبران دو کشور مهم غیرمعمول است. احتمالا آبه به دنبال این است که از رابطه شخصی نزدیک خود با ترامپ به‌عنوان یک دستاورد سیاسی در آستانه انتخابات تابستان امسال استفاده کند.

دیداری بدون بیانیه مشترک

در گذشته، هر زمان هرکدام از رؤسای‌جمهور ایالات‌ متحده به ژاپن سفر می‌کرد، یک بیانیه مشترک از سوی رهبران دو کشور امضا می‌شد تا توافق‌‌های این دو کشور اعلام شود.

در سال 2014 وقتی باراک اوباما، رئیس‌جمهوری وقت ایالات‌ متحده، به ژاپن سفر کرد، یک بیانیه مشترک امضا شد که بر اساس آن توافق امنیتی ایالات ‌متحده و ژاپن در جزایر مناقشه‌برانگیز سنکاکو در دریای چین شرقی اعمال می‌شد. در سال 1996 هم وقتی بیل کلینتون، رئیس‌جمهوری اسبق آمریکا، به ژاپن سفر کرد، یک اعلامیه مشترک امنیتی میان دو کشور امضا شد که در آن بر اهمیت توافق امنیتی دوجانبه در دوران پساجنگ سرد تأکید می‌شد. بااین‌حال، این‌بار، هیچ بیانیه مشترکی در کار نبود. با توجه به مذاکرات تجاری جاری میان توکیو و واشنگتن، تمرکز بحث‌های دو طرف بر این حوزه بود و آنها فقط تعهد خود را به تسریع مذاکرات برای رسیدن به توافق اولیه اعلام کردند.

همان‌طور که آبه تأکید کرده است، هدف اصلی از اینکه ژاپن ترامپ را به‌عنوان اولین رهبر خارجی برای دیدار با امپراتور جدید دعوت کرده، نشان‌دادن قدرت اتحاد دو طرف به مخاطبان داخلی و خارجی است.

در نتیجه، آبه یک‌سری رویداد جذاب برای ترامپ ترتیب داد تا قاپ او را بدزدد. در روز 26 ماه می، یک روز پیش از مذاکرات رسمی، دو رهبر در استان چیبا 16 دست گلف بازی کردند و برای ناهار چیزبرگر دوبل خوردند که با گوشت آمریکایی درست شده بود. همان شب، ترامپ و بانوی اول آمریکا به تماشای کشتی سنتی ژاپن موسوم به کشتی سومو رفتند و ترامپ به برنده این مسابقات 15 روزه جام را اهدا کرد. بعد از آن، آبه به ترامپ و همسرش پیوست تا با یکدیگر در یک رستوران در یکی از محله‌های توکیو شام بخورند.

معمولا از همه میهمان‌های دولتی به‌خوبی پذیرایی می‌شود، ولی آن‌طور که آبه ترامپ را غرق تفریح کرد کمی بیش از حد معمول بود. مشارکت میان رهبران کشورها باید با اهداف دیپلماتیک باشد. سؤال این است که چطور رفتار آبه با ترامپ منجر به منافع دیپلماتیک ژاپن می‌شود.

بعد از انتخابات جولای مذاکرات آنها به‌راستی چطور پیش رفت؟

وقتی دو طرف در روز 27 ماه می در حال شروع مذاکرات خود بودند، ترامپ با اشاره به مذاکرات تجاری دوجانبه گفت: «فکر کنم احتمالا در ماه آگوست مواردی را اعلام کنیم که برای دو کشور بسیار خوب خواهند بود». رئیس‌جمهوری آمریکا پس از دیدار با آبه اعلام کرد که مذاکرات تجاری به مدت چند ماه و تا انتخابات ژاپن در ما جولای متوقف خواهند شد.

این موضوع نشان می‌دهد که ترامپ می‌کوشد تا با خودداری از تحت فشار قراردادن ژاپن در زمینه تجارت به آبه کمک کند، به‌گونه‌ای که مذاکرات دوجانبه درباره مسائل کشاورزی بر نتیجه انتخابات ماه جولای تأثیری نداشته باشد.

بااین‌حال، ترامپ در کنفرانس خبری مشترک با آبه احتمال پیوستن دوباره آمریکا به پیمان ترانس‌پاسیفیک را نیز رد کرد و گفت دولت او در تجارت با ژاپن خود را به این پیمان محدود نمی‌کند.  دولت ترامپ قبلا تعرفه‌های گمرکی فولاد و آلومینیوم ژاپن را افزایش داده بود. دولت او همچنین تهدید کرده که تعرفه‌های خودروی ژاپن و دیگر کشورها را هم افزایش خواهد داد. مشخص است که اثربخشی تلاش‌های دیپلماتیک آبه برای خشنودکردن ترامپ و روابط شخصی نزدیک به او محدود خواهد بود.

سفر به ایران

ترامپ از زمان به‌قدرت‌رسیدن به توافق‌نامه‌های چندملیتی زیادی پشت کرده و از پیمان تغییرات آب‌وهوایی و چندین پیمان دیگر خارج شده است. اگر آبه به روابط شخصی قوی خود با ترامپ می‌نازد باید از این رابطه برای احیای همکاری بین‌المللی استفاده کند. ‌برنامه سفر آبه به ایران که احتمالا برای اواسط ماه ژوئن برنامه‌ریزی شده، یک آزمون اساسی برای مهارت دیپلماتیک اوست. سال گذشته ترامپ به‌طور یک‌جانبه از قرارداد هسته‌ای ایران خارج شد و فشار بر تهران را افزایش داد. ایران خشمگین از این اقدام اعلام کرد که اقدامات تلافی‌جویانه‌ای را در پیش می‌گیرد؛ موضعی که باعث افزایش هشدارها نسبت به بالاگرفتن تنش نظامی در خاورمیانه شد. ژاپن که به طور سنتی روابط دوستانه‌ای با ایران دارد، می‌تواند در این میان نقشی ایفا کند. بااین‌حال، برای خنثی‌کردن تنش، ژاپن باید به‌دنبال امتیازگیری از ایالات ‌متحده هم باشد که مسئول بالابردن تنش در منطقه است. اگر ژاپن مثل نماینده واشنگتن رفتار کند، نمی‌تواند نقش میانجیگر را در این زمینه ایفا کند.