تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا بالاخره به پایان عمر پر افتخار خود نزدیک می شود. اسپیتزر 11 سال بیش از آنچه که پیشبینی شده بود دوام آورد و در مدت خدمتش اکتشافات متعددی را رقم زد. این تلسکوپ اجرامی را به ما نشان داد که شاید تنها در رویاهایمان تصور مشاهده آنها را داشتیم.
اسپیتزر یک تلسکوپ مادون قرمز است و به عبارتی نحوه ثبت تصاویر آن با تلسکوپ نوری هابل تفاوت دارد. اسپیتزر بر خلاف تلسکوپ های اپتیکال که نور را دریافت می کنند، گرمای دریافت شده از دور دست ها را حس می کند. به همین دلیل می تواند دیدی فراتر از تلسکوپ های نوری داشته باشد و ستاره های بسیار دورتر را رصدکند یا مشخصه های متفاوتی از کهکشان راه شیری را مشاهده نماید.
اسپیتزر در سال 2003 روانه فضا شد تا برای 5 سال کهکشان را رصد کند. این تلسکوپ ابزاری عالی برای ثبت تصاویر از خصوصیات شیمیایی اجرامِ با دمای بالا از جمله گازهای کهکشان ها یا سحابی ها و سیاره های همسایه ما است و حتی توانسته یک حلقه جدید در زحل را کشف کند.
در سال های اخیر تنها یکی از ابزارهای تلسکوپ فضایی اسپیتزر قابل استفاده بوده و دو مورد دیگر از کار افتاده اند اما با وجود کاهش ظرفیت ها همچنان به فعالیت ادامه داد و به پیشرفت علم کمک کرد.
تصویری از سحابی شکارچی که از اطلاعات ترکیبی به دست آمده از هابل و اسپیتزر ایجاد شد.
ناسا قصد دارد اسپیتزر را در 30 ژانویه 2020 (دهم بهمن 1398) خاموش کند. البته آزمایشگاه پیشران جت ناسا برای خاموش کردن اسپیتزری که هنوز قادر به فعالیت است دلایلی دارد و درباره تلسکوپ این گونه توضیح می دهد:
«اسپیتزر در مدار چرخش به دور خورشید مسیری مشابه با زمین را می پیماید اما کمی سرعت پایین تری دارد. امروز فاصله آن از سیاره ما در حدود 254 میلیون کیلومتر است؛ بیش از 600 برابر فاصله زمین با ماه. این فاصله و نیز منحنی گردش اسپیتزر به این معنی است که وقتی فضاپیما آنتن های خود را برای دریافت داده یا ارسال دستورات به سمت زمین نگه می دارد، پنل های خورشیدی آن در جهت مخالف خورشید قرار می گیرند. در این دوره زمانی فضاپیما برای کارکرد باید به ترکیبی از انرژی خورشیدی و باتری متکی باشد».
این موضوع به خودی خود اشکالی ایجاد نمی کند؛ اما به شرطی که فاصله تلسکوپ فضایی اسپیتزر با زمین بیش از حد افزایش پیدا نکند. از زمانی که اسپیتزر به فضا ارسال شده ناسا آرایه پنل های خورشیدی را برای اطمینان از تأمین نیرو در حین ارتباط با زمین تنظیم کرده. اما حتی در این شرایط و تا پیش از تغییر تنظیمات، تلسکوپ تنها قادر بود به مدت 2.5 ساعت اطلاعات را به زمین ارسال کند. متأسفانه این فضاپیما دیگر آن قدر کارآمد نیست که تضمینی برای ادامه کارکرد مطمئن آن وجود داشته باشد.
سفری سه بعدی به داخل سحابی شکارچی، حاصل همکاری هابل و اسپیتزر [تماشا کنید]
