خبرگزاری ایسنا: سفارت انگلیس با انتشار بیانیه‌ای از سوی سفرای E3 (انگلیس، فرانسه و آلمان) به همکاری متخصصان و نمایندگان اروپایی با همتایان ایرانی آن‌ها بر سر تسهیل اجرایی شدن اینستکس اشاره و بر تعهد طرف‌های اروپایی مسئول در این زمینه تاکید کرد.
سفارت انگلیس در تهران با انتشار بیانیه‌ای درباره مذاکرات بر سر اینستکس اعلام کرد: سفرای انگلیس، فرانسه و آلمان این هفته در ایران پذیرای نمایندگان اینستکس و متخصصان فنی E3 برای مذاکرات مرتبط با متخصصان و شرکای ایرانی بودند. این مذاکرات که به پشتوانه ابزار کمک‌رسانی فنی و تبادل اطلاعات اتحادیه اروپا(EU TAIEX)انجام شد به تلاش جمعی ما برای تضمین تجارت با ایران که با قانون اتحادیه اروپا و قوانین بین‌المللی سازگار می‌باشد، کمک کرده است که در ابزار حمایت مالی از تبادلات تجاری ایران انجام شد.
همچنین در ادامه این بیانیه آمده است: ما فشار اقتصادی را که مردم ایران با آن مواجه هستند درک می‌کنیم. ما متعهد هستیم که با ایران همکاری کنیم تا اجرایی کردن اولین تبادل اینستکس هر چه زود تر محقق شود. تبادلات این چنینی متخصصان بهترین راه برای حرکت در تحقق هدف مشترکمان برای تسهیل تجارت قانونی و روابط اقتصادی با ایران است. با در نظر گرفتن موارد اشاره شده، هر دو طرف بر سر راهکاری برای تسریع بخشیدن به این روند توافق کرده‌اند.
در پی خروج آمریکا از برجام و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران، ساز و کار مالی اتحادیه اروپا برای تجارت مستقل با ایران (اینستکس) به نمایندگی سه کشور عضو برجام (آلمان، انگلیس و فرانسه) ایجاد شد که این ساز و کارهنوز به مرحله اجرا نرسیده است.
دیدار سفیران تروئیکای اروپا در ایران با نمایندگان اینستکس در تهران
سفیران سه کشور اروپایی در ایران با نمایندگان کانال تجاری اروپا برای تجارت با ایران موسوم به اینستکس دیدار کرده‌اند.
دولت انگلیس در بیانیه‌ای روز پنجشنبه (23 خرداد/ 13 ژوئن) از دیدار سفیران کشورهای فرانسه، انگلیس و آلمان در ایران با نمایندگان ساز و کار اروپا برای تجارت با ایران، موسوم به «اینستکس» و کارشناسان فنی سه کشور اروپایی در هفته جاری خبر داده است.
در بیانیه‌ای که بعد از این دیدارها انجام شده آمده است: «سفرای بریتانیا، فرانسه و آلمان در ایران این هفته پذیرای نماینده های اینستکس وهمچنین کارشناسان فنی سه کشوراروپایی بودند که برای دیدار و گفتگو با کارشناسان و همتاهای مربوطه ایرانی خود به تهران سفر کرده بودند.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «جلسه هایی مانند این – که توسط سازمان پشتیبانی فنی و تبادل اطلاعات اتحادیه اروپا (EU TAIEX) تامین می شوند – کمک کرده‌اند تا تلاش‌های مشترکمان برای اطمینان از اینکه تجارت با ایران بر مبنای قوانین بین الملل و اتحادیه اروپا و نیز از طریق ساز و کار ویژه مالی اینستکس ادامه پیدا کند موثر واقع شوند.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «ما فشار اقتصادی که مردم ایران با آن مواجه هستند را درک می‌کنیم. ما متعهد هستیم به همکاری به ایران ادامه دهیم تا هر چه سریعتر اولین تراکنش اینستکس انجام شود. نشست های تخصصی مانند آنچه در تهران برگزار شد بهترین راه برای نزدیک کردن دو طرف به هدف مشترکمان است که همانا تسهیل روابط تجاری و اقتصادی مشروع با ایران است. در همین راستا دو طرف درباره یک نقشه راه مشخص توافق کرده اند تا پیشرفت کار را تسریع بخشند.»
سه کشور اروپایی طرف برجام از 11 بهمن‌ماه ساز و کاری به نام اینستکس INSTEX را برای تسهیل مبادلات تجاری با ایرن راه‌اندازی کرده‌اند.
اینستکس سرواژه‌ای است که از قرار گرفتن حروف ابتدایی عبارت «Instrument in Support of Trade Exchange» به معنای «ابزاری برای حمایت از مبادلات تجاری» تشکیل شده است.
این نهاد در فرانسه ثبت شده و مقر آن در پاریس است. اداره آن بر عهده آلمان است و انگلیس هم به عنوان سهامدار در آن مشارکت خواهد داشت. ریاست این کنسرسیوم اقتصادی را «پر فیشر»، مدیر سابق «کومرتس‌بانک» آلمان بر عهده خواهد گرفت.
اروپایی‌ها ثبت این کانال ویژه را با تأخیر فراوان آغاز کردند و فعلاً از وعده‌های اولیه برای پوشش دادن مبادلات نفت با ایران عقب‌نشینی کرده‌اند. اینستکس قرار است در مراحل اول مبادلات مربوط به مواد غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی را پوشش دهد، اما کشورهای اروپایی وعده گسترش آن را داده‌اند.
کشورهای اروپایی بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام وعده داده‌اند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند. این کشورها، علی‌رغم ایستادگی‌های لفظی و سیاسی در برابر اقدام آمریکا تا کنون هیچ اقدام عملی برای محقق کردن وعده‌هایشان صورت نداده‌اند.
اتحادیه اروپا همچنین علی‌رغم مخالفت با تصمیم آمریکا در زمینه برجام با سایر ادعاهای این کشور در زمینه فعالیت‌های موشکی و منطقه‌ای ایران همسو شده است.
«برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام، تیرماه سال 1394 میان ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به علاوه آلمان (موسوم به گروه 1+5) حاصل شد.
دولت آمریکا از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق، کارشکنی‌ها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا این کارشکنی‌ها شدت گرفت و او بارها تهدید کرد کشورش را از توافق هسته‌ای خارج خواهد کرد.
ترامپ سرانجام سه‌شنبه 8 می 2018 (18 اردیبهشت‌ماه 1397) به طور یکجانبه آمریکا را از برجام خارج و دستور احیای تحریم‌های متوقف‌شده علیه ایران را صادر کرد.
