قلم قضات می‌تواند آشیانه‌ای را بسازد / تلاش می‌کنم که پل‌های اجتماعی پشت سر متهم بازسازی شود / شیرینی قضاوت بی نظیر است

به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی خبرگزاری میزان، دنیای رسیدگی به پرونده‌های قضایی با سختی‌ها، چالش‌ها و استرس‌های زیادی همراه است، چون حق، مال، حیات انسان‌ها و حتی بنیان خانواده‌ها در گرو تصمیم گیری ماست، اما شیرینی آن‌ها بی نظیر است. آنچه در شغل قضایی همیشه سر مشقم بوده، این است که برای خدا و بخاطر مردم شبانه روزی تلاش کنم.

همزمان با گرامیداشت هفته قوه قضاییه گفت‌وگوی خبرنگار گروه حقوقی و قضایی خبرگزاری میزان با یک قاضی زن از استان کرمان را با هم می‌خوانید:

*از زندگی خودتان بگویید؟ چه شد که به قضاوت روی آوردید؟

محبوبه میرزابیگی هستم. در شهرستان رفسنجان استان کرمان در خانواده مذهبی و فرهنگی در اسفندماه 63 متولد شدم. تحصیلات دبیرستان خود را در مدرسه نمونه دولتی شهید سجادی در رشته تجربی با معدل عالی به پایان رساندم و در سال 82 همزمان در رشته پزشکی دانشگاه یزد و علوم قضایی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دادگستری تهران پذیرفته شدم و بدلایل متعدد و با راهنمایی خانواده ام دانشگاه علوم قضایی را انتخاب و وارد دنیای حقوق شدم.

رشته حقوق از دیدگاه من رشته بسیار شیرینی است که با مسائل مختلف روز خانواده‌ها و مراودات مالی و اجتماعی درگیر است. این رشته در عین شکل دهی به مناسبات اجتماعی، به مناسبات شخصی زندگی نیز شکل می‌دهد و به همین جهت علاقه زیادی به این رشته پیدا کردم.

در سال اول ورود به دانشگاه ازدواج کردم و همسرم نقش زیادی در پیشرفت شغلی ام داشت. پس از اتمام تحصیلات کارشناسی با رتبه عالی کنکور ارشد را پشت سر گذاشتم و دانشگاه علوم قضایی را به عنوان دانشگاه مقطع فوق لیسانس انتخاب کردم و با اتمام دوره ارشد در کنکور دکتری شرکت کردم و بدوا در دانشگاه خوارزمی تهران در رشته فقه و حقوق پذیرفته شدم لکن به دلایل شغلی و عدم امکان تردد پس از سپری شده دو ماه از شروع تحصیلم، انصراف دادم و دانشگاه آزاد اسلامی واحد رفسنجان و رشته حقوق کیفری و جرم شناسی را انتخاب کردم.

*در مورد اقدامات قضایی و شروع بکارتان بفرمایید؟

حضور من در دانشگاه علوم قضایی برگ مهمی از تقدیر الهی را برایم رقم زد و در این راه با اساتید و فرهیختگانی آشنا شدم که با جهت دهی به ذهن و فکرم نه تنها در زمینه کاری ام کمک یارم بودند بلکه در زمینه شخصی نیز هدایت گر راهم بودند و حقوق کیفری را با دیدگاه نوین جرم شناسی اسلامی به من معرفی نمودند.

حاصل کار علمی ام سه کتاب، چندین مقاله علمی پژوهشی، ده‌ها نوشتار علمی، داوری مقالات علمی مجلات پژوهشی و تخصصی، برگزاری چندین همایش علمی ملی و صد‌ها سخنرانی علمی است و در حال حاضر در رشته روان شناسی نیز مشغول به تحصیل هستم.

کار قضایی را از سال 88 آغاز کردم و شروع به کارم در شهرستان کوچک کوهبنان از توابع استان کرمان بود. همسرم نیز قاضی و دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی و رییس دادگستری بخش ماهان است. او الگویی برایم است که همیشه متانت و صبوری و حسن خلقش مثال زدنی است.

معتقدم که با همت مردم دیار کریمان رشد کرده ام و باید علم و دانشم را در زادگاهم سرمایه گذاری کنم برای همین نیز علیرغم داشتن موقعیت‌های متعدد جهت انتخاب استان‌های بزرگ‌تر برای کار استان کرمان را انتخاب کردم و با الطف الهی در این استان مشغول به کار شدم.

بعد از یک سال از شروع کارم، حسب اعلام دادگستری کل به کرمان آمدم و در سمت دادیار اجرای احکام کرمان و سپس دادیار ویژه نیابت و دادیار اظهار نظر و اکنون مدیر پیشگیری از وقوع جرم معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم و معاون مجتمع قضایی شهر کرمان مشغول به خدمت هستم. از سال 95 بنا به لطف خداوند باب جدیدی در کار قضایی ام آغاز شد و بنا به پیشنهاد معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری، کارم را در معاونت مذکور با عنوان مدیر پیشگیری از وقوع جرم آغاز کردم.

البته گا‌ها در بن بست‌هایی قرار می‌گرفتم، ولی با لطف خداوند و حمایت‌های مسئولین قضایی استان این بن بست‌ها گشوده می‌شد و خدا را سپاس که روزمرگی در زندگی قضایی ام وجود نداشته است. اهل پژوهش و مطالعه علمی زیادی هستم و تقریبا به طور متوسط هر روز نزدیک دو ساعت مطالعه علمی یا شخصی می‌کنم.

دنیای رسیدگی به پرونده‌های قضایی با سختی‌ها و چالش‌ها و استرس‌های زیادی همراه است، چون حق، مال و حیات انسان‌ها و حتی بنیاد خانواده‌ها در گرو تصمیم گیری ماست، اما شیرینی‌های آن نیز بی نظیر است. همین که فردی را خوشحال می‌کنی، داد کسی را می‌ستانی، اصلاح ذات البین می‌کنی، لذت وصف ناشدنی دارد.

آنچه در شغل قضایی همیشه سر مشق بنده بوده است این است که برای خدا و بخاطر مردم شبانه روز تلاش کنم. خودم را محدود به ساعات موظفی نمی‌دانم. تلاش می‌کنم که حقیقت برایم مسلم شود و بعد تصمیم گیری کنم. اگر حقیقت مشخص شد درصورتی که راهی برای بازگشت فرد باشد تلاش می‌کنم که پل‌های اجتماعی پشت سر متهم بازسازی شود.

تلاشم این است که حجم گسترده خدمات دستگاه قضایی را به مردم معرفی کنم و از بی مهری و کم لطفی‌هایی که بعضا نسبت به قضات مظلوم و خدوم، صورت می‌گیرد غمگین می‌شوم. صبر در امور قضایی و مداومت در امور سر لوحه کارم است و دعای همیشگی ام برای منصب قضایی ام این است که خداوند منان، قلم و زبان و روحم را حفظ کند، چون قلم قضات هم می‌تواند آشیانه بسازد و هم می‌تواند کاشانه‌ای را خراب کند و زبان میتواند دل کسی را برنجاند یا اشکی را بر گوشه چشمی بکارد لذا دعای همیشگی زندگی ام مهار نفسم است.

*آیا این شغل در زندگی شخص شما هم تاثیر داشته است؟

بدون شک انتخاب هر شغلی می تواند در زندگی شخصی افراد نیز موثر باشد اما آنچه مهم است چگونه مدیریت کردن این موضوع است ، همانقدر که کار برایم مهم است خانواده ام نیز مهم هستند. نقش مادرانه ام برایم اهمیت قابل توجه دارد. ساعات زیادی را با فرزندم در خانه کار می‌کنم و مهارت‌های پیشگیری رشد مدار را از مبنا برای فرزندم اجرا می‌کنم.

*نگاه شما به مجرم؟

معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم بی شک نقطه عطف کار قضایی ام است. در این معاونت یاد گرفتم که قاضی باید در عین قاطعیت ملاطفت داشته باشد و به مجرمین باید از دو زاویه نگاه کند. گاهی مجرمان خود قربانی هستند همان قدر که مجرم هستند ممکن است بیگناه باشند. قربانی جهل و یا شرایط خاص موجود شده باشند.

*اقدامات شما در معاونت پیشگیری از وقوع جرم؟

در این معاونت عمیقا معتقد به حضور و مشارکت مردم در زمینه پیشگیری از وقوع جرم هستم. برنامه‌های پیشگیرانه را طوری طراحی می‌کنم که با حضور مردم ماندگار شوند. به عنوان نمونه با برنامه ریزی دو ساله پیرامون کنترل خشونت و همراهی همه سازمان‌ها توانستیم با همکاری مردم و سران طوایف حجم قابل توجهی از سلاح‌ها را در برخی مناطق استان جمع آوری و نهایتا آمار ارتکاب جرایم خشن در مناطق جنوبی استان به شدت کاهش دهیم. حضور مردم پشتوانه محکمی برای اقدامات پیشگیرانه است بعلاوه باعث جذب سرمایه اجتماعی قوه قضاییه خواهد شد.

در معاونت اجتماعی باید از مشارکت بقیه سازمان‌ها و ارگان‌های متولی امر پیشگیری به بهترین وجه استفاده کنیم؛ بنابراین با این تفسیر که متولی مدیریت امر پیشگیری طبق اصل 156 قوه قضاییه است، اما متولی اجرا قوه مجریه است تلاش کردم که ارتباط مناسبی بین مجموعه دادگستری و اداراتی مانند استانداری، بهزیستی، فرمانداری، مراکز علمی و دانشگاهی، شهرداری و همه ادارات متولی امر ایجاد کنم که خوشبختانه این تعامل هم قدرت اقدام را چند برابر کرده است و شیوه اقدام را روان نموده که نفع آن برای مردم است.

در این معاونت برای بازگشت افرادی که درگیر بیمار اعتیاد بودند بسیار تلاش کردم و با هدایت مدیر کل فرهنگی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه شبکه سازی بهبودیافتگان اعتیاد و با رویکرد اسلامی و ایرانی در دستور کارم قرار گرفته است. افرادی که پس از بهبودی دست معاونت را پذیرفته اند و برای خاطر هم نوعان اقدامات مفیدی را انجام می‌دهند و وضعیت اشتغال آن‌ها و دریافت خدمات مشاوره‌ای انجام می‌گیرد.

برای بازاجتماعی شدن متهمان اقدامات با برنامه ریزی انجام می‌شود. برگزاری سه دوره جشنواره رای با موضوع مجازات جایگزین حبس و تلاش برای ایجاد فرهنگ سازی میان همکاران قضایی و مردم از مهم‌ترین اهداف است که خوشبختانه در این سه سال نتایج اثر بخشی اتفاق افتاده است.

در این معاونت محاکم کیفری، محکومین را برای یادگیری مهارت‌های زندگی معرفی می‌کنند و خدمات مشاوره‌ای و آموزشی به صورت کاملا رایگان انجام می‌شود و در نتیجه افراد ضمن آموختن روابط اجتماعی و بازاجتماعی شدن، می‌توانند از تخفیف مجازات بهره‌مند شوند.

بازگشت زندانیان به زندگی اجتماعی از دیگر اقدامات انجام شده است که تلاش می‌کنیم تا مطابق با فرمول‌های روز دنیا تکنیک‌های پیشگیرانه را به مردم منتقل کنیم و لذا انتقال مفاهیم 23 مهارت پیشگیری رشد مدار از اولویت‌های کاری است.

برنامه ریزی علمی برای فرزندان طلاق تا آسیب‌های اجتماعی پیرامون جدایی والدین در کودکان کمتر نمودار شود. در حال حاضر چهار مرکز ملاقات مهر خانواده راه اندازی کرده ایم که با هدف کاهش آسیب‌های اجتماعی ناشی از ملاقات والدین با فرزندان خود در کلانتری‌ها، در مراکز سرشار از ارامش ملاقات صورت می‌گیرد.

در این معاونت برای کودکان معارض قانون تلاش می‌کنیم. برای افرادی که به هر دلیل در کودکی مرتکب جرم می‌شوند برنامه ریزی‌های لازم انجام تا بدون برچسب خوردن به زندگی برگردند و تکرار جرم را تجربه نکنند. برای همین موضوع در محاکم اطفال مشاوران آموزش دیده را مستقر کرده که آموزش به طفل و خانواده انجام و نهایتا از ارفاقات قانونی بهره‌مند و اقدام تامینی و تربیتی بنا به پیشنهاد مشاور توسط قضات تعیین شود.

در این معاونت تلاش می‌شود که راهکار‌های کاهش ورودی پروند‌ها به دستگاه قضا عملیاتی شود. موضوع داوری و میانجیگری در دستور کار قرار گرفته و تلاش می‌شود تا از نهاد‌های نوظهور قانونی به بهترین نحو در راستای خدمت رسانی به مردم استفاده شود.

*خاطرات قضایی شما در طول قضاوت؟

روزی یکی از بهبودیافتگان اعتیاد که در طرح‌های معاونت با من آشنا شده بود پیشم آمد و از احساساتش به قوه قضاییه گفت و از حمایت‌های قوه تشکر کرد. او یک سال پاکی را تجربه می‌کرد و برایم از ناگفته‌های اعتیادش گفت او توانست به عنوان یکی از مربیان معاونت اجتماعی و دوره مهاجر برای هم نوعانش کار کند هرچند که عمرش دوام نداشت که ثمره کارش را ببیند، ولی برق اشک چشمش و بغض گلویش برای من بهترین ارمغان نتایج سه سال کارم شبانه روزی ام بود و یادش برای من ارزشمند خواهد بود.

مرور خاطرات برایم هم شیرین است هم تلخ، اما ناگزیر در ذهنم نهادینه شده است، پرونده‌ای بود که به صورت حرفه‌ای و سازمان یافته کلاهبرداری اینترنتی واقع شده بود و یکی از متهمان پرونده معلم بازنشسته‌ای بود که همسرش معلم بود. پرونده برای اظهار نظر پیرامون مجرمیت برایم ارسال شد. وقتی متهم آمد و گفت در دو شهر  و همچنین دواستان دیگر هم برایش پرونده تشکیل شده و بازداشت شده است. درحالی که روحش هم از موضوع خبردار نیست، شک کردم. چند مورد نقص تحقیقات گرفتم و انقدر دستورات تکمیلی دادم تا نتیجه داد و متهم اصلی که با سوءاستفاده از مدارک کلاهبرداری میلیاردی کرده بود به دام افتاد این خاطره خیلی برایم شیرین است، یادم می آید که همسر آن آقا به اتاقم آمد و از خوشحالی اشک شوق ریخت و گفت: عروسم برای این مشکل می‌خواست از پسرم جدا شود، اما دستگاه قضایی آبروی خودم و زندگی پسرم را خرید. هنوز بعد از گذشت هفت سال آن زن و شوهر برایم پیام تشکر می‌فرستند. کار قضایی آمیخته با خون و پوست من است. برایش خون دل زیادی خوردم.

*حرف آخر
 
  از زحمات آقای موحد رئیس کل دادگستری استان کرمان و همچنین آقای اسلامی معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم استان تشکر می کنم .