طرح افزایش حداقل سن ازدواج که به طرح کودک‌همسری معروف شد، همچنان در مجلس بلاتکلیف است؛ نه نمایندگان به آن «آری» گفتند نه هنوز این طرح به‌صورت رسمی رد شده است.
به گزارش به نقل از روزنامه آرمان ،با این حال یکی از نمایندگان زن مجلس می‌گوید ممکن است رد این طرح طی دو هفته آینده در مجلس اعلام شود تا افکارعمومی از دلایل رأی نیاوردن آن مطلع شوند.
پس از جلوگیری معاون دادستان مشهد از ازدواج دختری 9ساله با یک مرد بزرگسال در شهریورماه پارسال، فرمانداری سیرجان با حکم دادستانی از ازدواج یک کودک 10ساله دیگر جلوگیری کرده است.
این دختر 10ساله به همراه مادر و پسر 23ساله‌ای که قرار بود به عقد او دربیاید با داشتن برگه آزمایش به یکی از دفترخانه‌های ثبت ازدواج سیرجان مراجعه کرده بود، اما از آنجا که شناسنامه این دختر عکس‌دار نبوده و از طرفی حکم دادستانی برای اجازه ازدواج را نداشت، دفترخانه از ثبت ازدواج آنها ممانعت می‌کند و از آنها می‌خواهد برای ثبت ازدواج، شناسنامه عکس‌دار و حکم دادستانی را با خود بیاورند. پس از این اتفاق، دفترخانه موضوع را به فرمانداری اطلاع داده و فرمانداری سیرجان نیز بلافاصله با دادستانی صحبت کرده و او نیز دستور توقف این ازدواج را صادر می‌کند.
به گفته محمد محمودآبادی سرپرست فرمانداری سیرجان برگه آزمایش از این دختر و پسر گرفته شده و با ورود دادستانی ازدواج این دو نفر به‌طور کامل منتفی شده است. طیبه سیاووشی عضو فراکسیون زنان مجلس نیز در گفت‌وگو با «ایرناپلاس» می‌گوید وضعیت این دختر 10ساله را از طریق بهزیستی پیگیری می‌کند تا از دلایل این ازدواج باخبر شده و در صورت لازم از او حمایت انجام شود.
گزارش رد طرح کودک‌همسری قرائت می‌شود
براساس قانون، سن ازدواج برای دختران 13سال و برای پسران 17سال است و هیچ دفترخانه‌ای اجازه ثبت ازدواج پایین‌تر از این سن را بدون حکم دادگاه ندارد. با این حال بسیاری معتقدند همین سن هم برای ازدواج، مصداق کودک‌همسری است و می‌تواند به‌ویژه برای دختران آسیب‌زا باشد.
همین موضوع باعث شد مجلس دهم طرحی را با هدف بالابردن حداقل سن ازدواج و جلوگیری از کودک‌همسری تدوین کند؛ طرحی جنجالی که براساس آن حداقل سن ازدواج برای دختران به 16سال افزایش می‌یافت.
مهرماه سال گذشته نمایندگان مجلس با فوریت این طرح موافقت کردند اما به دلیل مقاومت‌هایی که نسبت به محتوای این طرح در جامعه و در میان برخی نمایندگان مجلس وجود داشت، کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس این را طرح را به دلیل جامع و کامل‌نبودن متوقف کرد. حالا همچنان این طرح در مجلس بلاتکلیف است و حتی رد نیز نشده است.
براساس آمار اعلام‌شده که چندی پیش محمد فیضی‌زنگیر عضو کمیسیون برنامه و بودجه در صحن علنی مجلس به آن اشاره کرده است، 17درصد ازدواج‌های کشور مربوط به دختران زیر 18سال است، همچنین ازدواج 43هزار کودک در سنین بین 10 تا 15سال ثبت نشده است که به اعتقاد او اگر چنین ازدواج‌هایی کاهش پیدا نکند با افت شاخص‌های توسعه انسانی مواجه خواهیم بود.
او همچنین با اشاره به اینکه کودکی که اجازه اخذ گواهینامه، افتتاح حساب بانکی، معامله و رأی‌دادن ندارد چگونه اجازه ازدواج دارد، از کمیسیون قضائی خواست با توجه به آسیب‌ها و هزینه‌های گزاف پدیده کودک‌همسری به بازگشت مجدد این طرح به صحن توجه ویژه کند.
البته پیش از این، الهیار ملکشاهی رئیس کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس از احتمال مطرح‌شدن دوباره این طرح در مجلس خبر داده بود. با این حال گویا قراری برای بازگشت دوباره این طرح نیست چراکه طیبه سیاووشی عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «ایرناپلاس» از احتمال اعلام رسمی رد طرح کودک‌همسری در دو هفته آینده در مجلس خبر داده است.
افزایش فقر کودکان را به ازدواج سوق می‌دهد
سیاووشی ادامه می‌دهد: امثال این کودکان در کشور زیاد هستند، برخی از آنها به دلیل فقر فرهنگی خانواده‌های خود یا آداب و رسوم ویژه‌ای که در آن شهر و روستا برقرار است و برخی دیگر به دلیل فقر مالی خانواده دست به چنین اقدامی می‌زنند.
با این حال من فکر می‌کنم قانون می‌توانست هزینه این کار را تا حدی بالا ببرد. البته در کنار آن نیاز داریم دستگاه‌های آموزشی ما وارد میدان شده و این کودکان را تحت پوشش آموزشی و تحصیلی قرار دهد، ولی با این حال تقریبا اغلب افراد می‌دانند که فقر مالی و فقیرشدن جامعه هم بدبختانه این دختربچه‌ها را بیشتر به سمت این قضیه سوق می‌دهد.
گزارش رد طرح برای افکارعمومی مفید است
به گفته او ما هرچه بتوانیم مسائل کلان را حل کنیم به حل این مسأله بیشتر کمک کرده‌ایم اما به ما قول داده شده است گزارش رد این طرح را بعد از سرکشی به حوزه‌های انتخابی در صحن علنی قرائت کنند.
براساس آیین‌نامه باید گزارش رد این طرح در صحن علنی مجلس قرائت شود اما پس از گذشت پنج‌ماه هنوز قرائت نشده است. او معتقد است قرائت گزارش رد این طرح مهم است چراکه در این صورت دلایل رد آن برای مردم آشکار می‌شود.
سیاووشی ادامه می‌دهد: برخی می‌گویند مشکلات مالی و اقتصادی وجود دارد و طرح این مسائل ضروری نیست ولی باید گفت که این موضوعات هم بسیار مهم و حساس هستند. فرصتی به این طرح داده نمی‌شود چون گفته می‌شود بسیار حساسیت‌برانگیز است.
نظرات نمایندگان متفاوت است
در حالی برخی نمایندگاه مجلس لزوم بررسی این طرح در مجلس را ضروری می‌دانند و امید به بازگشت آن به صحن علنی مجلس دارند که برخی از نمایندگان مجلس طرح مباحثی همچون کودک‌همسری در مجلس را وقت‌گیر می‌خوانند. یکی از آنها حسینعلی شهریاری نماینده مردم زاهدان و رئیس قبلی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس است.
به گفته شهریاری برای اینکه وقت مجلس گرفته شود، گاهی اوقات این مباحث از طرف برخی همکاران مطرح می‌شود، بسیاری از این قبیل طرح‌ها چون کارشناسی دقیقی نشده در رفت‌وآمد بین مجلس و شورای نگهبان قرار می‌گیرد و در نهایت هم به سرانجام نمی‌رسد. وقتی ما نمی‌توانیم در مجلس مشکلات اساسی مردم مثل معیشت یا اشتغال را حل کنیم، با این طرح‌ها وقت را می‌گذرانیم. در کنار این اظهارنظرها برخی از نمایندگان هم به‌طور کامل با افزایش سن حداقلی ازدواج مخالفند.
کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس پیگیری این طرح است با این حال حسن نوروزی سخنگوی این کمیسیون معتقد است که دخترانی که در سن پایین ازدواج می‌کنند، کمتر طلاق می‌گیرند و زایمان سالم‌تری دارند. همچنین به اعتقاد او شرع مقدس اسلام 9سال تمام را برای ازدواج کافی می‌داند اما مجمع تشخیص با توجه به مصالح جامعه 13سال را مبنا قرار داده و افزایش سن بیش از این صحیح نیست.
با چنین اظهارنظری شاید دلیل توقف این طرح برای همه روشن‌تر شود. با این حال گروه دیگری از نمایندگان نیز هستند که اگرچه موافق افزایش حداقل سن ازدواجند اما معتقدند دست نمایندگان مجلس در تصویب قوانین مرتبط با حوزه زنان و کودکان بسته است.
رسول خضری عضو فراکسیون خانواده مجلس با اشاره به اینکه بی‌توجهی به موضوع کودک‌همسری باعث افزایش آمار طلاق می‌شود، معتقد است: نمایندگان تنها در مورد قوانین عادی می‌توانند دخالت کنند، این در حالی است که اصولا بسیاری از مصوبات مجلس که در راستای حمایت از زنان و کودکان بوده، براساس شاخص‌هایی در زمره سیاست‌های کلی و قانون اساسی قرار می‌گیرد.
زور کدام نماینده می‌چربد؟
با این حال درحالی بسیاری از فعالان حقوق کودکان و حتی نمایندگان مجلس از بازگشت این طرح به صحن علنی ناامیدند که دولت در تدارک لایحه‌ای برای جلوگیری از کودک‌همسری است و حتی معصومه ابتکار معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهوری اعلام کرده که پیگیر تصویب این لایحه خواهد بود.
با این حال تجربه نشان می‌دهد که چنین طرح‌ها و لوایحی بین نمایندگان موافق و مخالف می‌ماند و در انتها این نمایندگان مخالف هستند که به دلایلی زورشان می‌چربد و جلوی تصویب چنین طرح‌هایی را می‌گیرند.
