بلوغ زودرس در کودکان، یکی از معضل های دنیای امروز است که شناسایی زود هنگام علایم و نشانه های آن می تواند از ایجاد پیامدهای ناگوار آن در خانواده و همچنین جامعه پیشگیری کند.
به گزارش به نقل از سیناپرس، دکتر ایرج ایران زاد، فوق تخصص غدد، رشد و متابولسیم کودکان در این خصوصگفت: بلوغ زودرس (Precocious puberty) پیش از رسیدن فرد به سن بلوغ صفات ثانویه جنسی، بروز می کند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران افزود: بلوغ زودرس به طور کلی در پسرها در حدود 50 درصد و در دخترها در حدود هشتاد درصد موارد ناشناخته است.
وی با اشاره به انواع بلوغ زودرس مرکزی و محیطی اظهارداشت: در گذشته بلوغ زودرس مرکزی با علت نامعلوم برای دختران 8 سال( یا کمتر) و برای پسران 9 سال( یا کمتر) محسوب می شد اما اکنون سن آن در ایران کاهش یافته است.
انواع بلوغ زودرس
این عضو انجمن غدد درون ریز و متابولیسم کودکان ایران گفت: بلوغ زودرس به دو دسته حقیقی و کاذب تقسیم می شود. علت بلوغ زودرس حقیقی ناشی از فعالیت هیپوفیزی و افزایش ترشح گنادوتروپین( هورمون هایی که در رشد، تولید مثل و عملکرد جنسی نقش اساسی دارند) به صورت طبیعی است. در بلوغ کاذب فعالیت طبیعی در سیستم هیپوفیزی گونادی وجود ندارد.
این متخصص کودکان بیان کرد: ایجاد ضایعات مغزی مانند تومورهای مغزی به دنبال عفونت ها و تروماهای مغزی و برخی از سندرم ها مانند نوروفیبروماتوز (بیماری ژنتیکی که اعصاب و پوست را گرفتار می‌کند) و مکون آلبرایت (بیماری ژنتیکی که با نشانه های درگیری استخوان، رنگدانه ای پوست و اختلالات هورمونی و بلوغ زود رس همراه است) و هامارتوما (تومورهای ترشح کننده گونادوتروپین) از جمله مهمترین علل بلوغ زودرس حقیقی به حساب می آیند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران خاطرنشان کرد: بلوغ زودرس کاذب خود به دو دسته ایزوسکوآل (علل مربوط به غده آدرنال) و هتروسکشوال (دگرجنسگرا) تقسیم می شوند. بروز صفات جنسی ثانویه در نوع ایزوسکوآل (isosexuall) منطبق با جنس بیمار( پسر یا دختر) و در نوع هتروسکشوآل (heterosexual) مربوط به جنس مخالف است.
به گفته ایران زاد ، علل مربوط به غده آدرنال مانند سندرم آدرنوژنیتال به خصوص در پسرها ( سندرومی که به دلیل ترشح بیش از حد آندروژن در جنین یا ژنوتیپ XX ایجاد می‌شود)، تومور ترشح کننده آندروژن (در پسرها) و استروژن (در دخترها) و علل مربوط به گونادها مانند تومور تخمدان (در دخترها) و تومور بیضه (در پسرها) و همچنین تجویز هورمون‌های جنسی از مهمترین عوامل بلوغ زودرس کاذب ایزوسکوآل به شمار می آیند.
این فوق تخصص غدد، رشد و متابولسیم کودکان تصریح کرد: ایجاد تومور مونث کننده آدرنال، تجویز استروژن در پسرها، ایجاد سندرم آدرنوژنیتال و تومور ترشح کننده آندروژن آدرنال و همچنین تجویز آندروژن در دختران نیز از جمله مهمترین علل بلوغ زودرس کاذب هتروسکشوآل به حساب می آیند.
وی گفت: همچنین بلوغ زودرس می تواند به صورت کامل یا ناکامل بروز کند. در نوع ناکامل بعضی از صفات ثانویه جنسی از جمله قاعدگی زودرس در دخترها، رشد زودرس موهای زاید در پسر یا دختر و بزرگ شدن پستان ها ظاهر می شود.
وی ادامه داد: ممکن است در بلوغ زودرس ناکامل، بعضی‌از صفات ثانویه جنسی بدون هیچ نشانه پیشرفت سن استخوانی و رشد قدی و تغییرات رحم و تخمدان‌ها در دخترها و دستگاه‌تناسلی (آلت و بیضه) در پسرها و تغییرات هورمونی در هر دو جنس دیده شود.
راه های درمانی
ایران زاد به راه های درمانی این بیماری اشاره کرد و گفت: علاوه بر سونوگرافی لگن، برای بررسی رحم و تخمدان ها دخترهای پایین از 6 سال باید MRI مغزی نیز انجام شود. 80 درصد علت بلوغ زودرس دختران نامعلوم است بنابراین دختران سنین بالای 6 سال نیازی به سی تی اسکن یا MRI ندارند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران افزود: بلوغ زودرس پسران نیز بیشتر مربوط به اعصاب مغز می شود، بنابراین بهتر است برای پسرهای کمتر از 9 سال هم MRI انجام بگیرد.
وی اظهارداشت: البته برای بررسی تکمیلی باید اندازه گیری استروژن و تست تحریکی LHRH نیز انجام شود. در نهایت برای بررسی سن استخوانی گرفتن عکس از مچ دست نیز لازم است.
این عضو انجمن غدد درون ریز و متابولیسم کودکان ایران در پایان گفت: به جز بلوغ زودرس مرکزی که درمان خاص خود را دارد. درمان بستگی به تشخیص علت دارد که با تشخیص صحیح و درمان مناسب بهبودی حاصل می شود.
