آیا گاندو خاطرات بدی را به یاد حسام‌الدین آشنا و دولتی‌ها می‌آورد؟

سرویس سیاست مشرق- سریال «گاندو»، به کارگردانی جواد افشار و تهیه‌کنندگی موسسه شهید آوینی، که روایتگر ماجرای نفوذ یکی ای پیچیده ترین و کارکشته‌ترین جاسوسان سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا(سیا) به نام «جیسون رضاییان» به برخی ساختارهای حاکمیتی جمهوری اسلامی است، این شب‌ها بسیاری از هموطنان را پای شبکه سوم سیما نشانده است تا تنها گوشه‌هایی از پروژه عظیم «نفوذ و استحاله» سرویس‌های بیگانه علیه جمهوری اسلامی را شاهد باشند.

فارغ از همه نقاط قوت و ضعف این سریال و همه ایراداتی که شاید بتوان به لحاظ فنی یا محتوایی به آن وارد کرد، «گاندو» یکی از معدود آثار تصویری است که در سال‌های اخیر، به بزرگ‌ترین خطری که در دست‌کم سه دهه اخیر کشور و نظام را تهدید می کند، یعنی پروژه «نفوذ» پرداخته است و در مجموع توانسته نظر مخاطبان سیمای جمهوری اسلامی را به خود جلب کند، آن هم مخاطبی که در سال‌های اخیر، هیچ محدودیتی در دسترسی به آخرین و تازه‌ترین مجموعه‌های تلویزیونی ساخته شده در دنیا ندارد و از این رو، جلب چنین مخاطبانی و نشاندن آن‌ها به پیگیری یک سریال جاسوسی-پلیسی کار کمی نیست. بگذریم از این که گاندو تنها می تواند یک «فتح باب» در حوزه ساختن آثار تصویری درباره تهدیدات امنیتی اساسی که کیان کشور و نظام را نشانه رفته، توسط نهادهای انقلابی باشد.

اما در روزهای اخیر، خبرها و گزارش‌های متعددی از فشارهای سنگین نهادهای خاص بر عوامل سریال و حتی بر خود نهاد صدا و سیما به گوش می‌رسد که اصرار دارند بخش‌های زیادی از این سریال سانسور و حذف شود، آن‌هم در حالی که «گاندو» تنها گوشه‌هایی کوچک از حقیقت پرونده جاسوسی «جیسون رضاییان» و شبکه  فوق را به تصویر کشیده است. در این میان، واکنش یک فرد آشنا، یعنی مشاور رییس جمهور، حسام‌الدین آشنا در روزهای اخیر در انتقاد به گاندو و موسسه تهیه‌کننده آن، در نوع خود بسیار جالب است.

درباره این که جیسون رضاییان یک جاسوس بسیار مهم و یک «شاه ماهی» اطلاعاتی برای سیا بود، اگر توضیحات دستگاه اطلاعاتی و حقایق موجود در پرونده امنیتی جیسون و در نهایت حکم دستگاه قضا، آقای آشنا و دوستان ایشان را مجاب نمی کند، شاید استدلال پیام دهکردی، بازیگر نقش «مایکل هاشمیان»(بدیل جیسون در سریال گاندو) در مصاحبه با خبرگزاری فارس، به خوبی گویا باشد که آیا ایالات متحده برای همه شهروندان دوتابعیتی خود «یک میلیارد و هفتصد میلیون دلار» نقد پرداخت می کند؟ آیا دولت آمریکا حاضر است در برابر هر تبعه معمولی خود، بیش از 20 زندانی را از زندان‌های خود آزاد کند؟ آیا تلاش برای آزادی همه اتباع آمریکایی به یکی از سرفصل‌های کاری وزیر خارجه آمریکا تبدیل می شود؟ آیا در ضیافت آزادی همه اتباع آمریکایی، شخص رییس جمهور آمریکا حاضر می شود؟

واقعا چه چیزی باعث می شود که دولتی‌ها نسبت به یادآوری پرونده یک «جاسوس» (آن هم از نوع شاه ماهی آن) این‌ اندازه رنجیده‌خاطر و ناراحت شوند؟ آیا به دام انداختن جاسوسی که مدعی بود حتی طعم آدامس مورد علاقه مقام ارشد اجرایی جمهوری اسلامی را هم کشف کرده بود، توسط دستگاه‌های اطلاعاتی کشور، نباید مایه غرور و مباهات «دولتمردان» جمهوری اسلامی باشد؟

اما درباره مواضع جناب آشنا درباره گاندو و به تعبیر ایشان نهاد پشت ساخت این سریال، بدون هیچ‌گونه تفسیر یا تحلیلی، صرفا دو نکته را یادآوری می کنیم.

در بهمن 94 گزارشی در رسانه های داخلی منتشر شد که خبر از یک «پروژه نفوذ» می داد.

چنان که اسناد منتشره «ویکی لیکس» در آن برهه نشان می‌دهد، همکاری‌های آمریکا و انگلیس هم در سال‌های منتهی به سال 2009 به‌رغم تعطیلی ظاهری دفتر همکاری‌های دو کشور ادامه یافت. یکی از این اسناد، سند محرمانه وزارت خارجه آمریکا مربوط به آوریل 2008 است که از سفارت آمریکا در لندن به واشنگتن ارسال شده است.

این سند افشا می‌کند دانشگاه دورهم انگستان در لفافه فعالیت‌های علمی به وزارت خارجه آمریکا برای جاسوسی از ایران کمک کرده است. دانشگاه دورهم برای این‌که آمریکا را متقاعد به دریافت بودجه 300 هزار پوندی برای کمک به فعالیت های جاسوسی و تغییرات سیاسی در سطح توده مردم بکند، بر ارتباط هایی که با مقامات بلندپایه ایرانی دارد تأکید کرده و افزوده این ارتباط ها می‌توانند پوشش سیاسی مناسبی برای این فعالیت فراهم آورند.

سفارت آمریکا در انگلیس 6 طرح پیشنهادی از کسانی که آن‌ها را مرتبطین ایرانی در لندن خطاب کرده دریافت کرده بود که قرار بود در قالب آن‌ها زمینه‌های کسب اطلاعاتی از فضای سیاسی ایران در سطح توده مردم فراهم شود. دکترمحمد علی پدرام و دکتر انوش احتشامی افرادی بودند که سفارت آمریکا در انگلیس از آن‌ها به عنوان مرتبطین واشنگتن در لندن یاد می‌کند و طرح هایی در همین راستا ارائه داده‌اند.

جالب این است که در همین مجموعه اسناد مرتبط با پروژه جاسوسی دانشگاه دورهم، نام حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رییس جمهور و رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری هم به عنوان کسی که دانشگاه دورهم روی او برای همکاری حساب کرده، ذکر شده است.

البته آشنا در همان زمان انتشار گزارش‌ها، جوابیه‌ای نوشت و مدعی شد که پیوند خوردن او با این پروژه، با هماهنگی دستگاه‌های «نظارتی» بوده است و او قصد داشته یک پروژه «ضد نفوذ» را پیش ببرد. [7]

اما ماجرا وقتی جالب شد که در 10 خرداد 96، غلامحسین محسنی اژه‌ای، سخنگوی دستگاه قضا از این خبر داد که در دفتر مشاور فرهنگی رییس جمهور، حسام‌الدین آشنا، یک جاسوس دستگیر شده است.

غلامحسین محسنی اژه‌ای در آن تاریخ، پاسخ به سؤال خبرنگار مهر مبنی بر اینکه شنیده شده، یکی از مرتبطین آقای حسام‌الدین آشنا به اتهام جاسوسی توسط وزارت اطلاعات دستگیر شده، آیا این بازداشت را تأیید می‌کنید و آیا این متهم در اختیار قوه قضائیه قرار گرفته است؟ گفت:

"وزارت اطلاعات و یا اطلاعات سپاه با حکم قضایی اعم از قاضی یا دادستانی بازداشتی را انجام می‌دهد و از سویی ممکن است فردی هم از سوی قوه قضائیه در اختیار وزارت اطلاعات قرار بگیرد. فردی توسط وزارت اطلاعات پیرامون اتهام مذکور دستگیر شده و در خصوص ارتباط با محل کار این فرد اطلاعاتی مشخص وجود دارد."

وی افزود:

"اما ممکن است فردی در محل کار خود دستگیر شود اما ارتباطی با فرد کناری خود نداشته باشد. با این حال فردی با این اتهامات و جزییات دستگیر شده است و اطلاعات بیشتر در حال جمع‌آوری است."[1]