دلایل و پیامدهای جنگ تجاری کره جنوبی و ژاپن؛ پای یک زخم حیثیتی کهنه در میان است

جنگ تجاری چین و آمریکا به اندازه کافی برای کره زمین هیجان انگیز نبوده و حالا دیگران تصمیم به راه اندازی یک نسخه مهیج تر از آن گرفته اند. ماجرا اینبار فقط به مسائل اقتصادی محدود نمی شود و نسخه ای پر آب و تاب‌تر به راه افتاده که پتانسیل به چالش کشیدن صنعت فناوری در تمام دنیا را دارد.

سوپراستارهای نسخه جدید جنگ تجاری، کره جنوبی و ژاپن هستند. دو کشور پیشرفته ای که طی نیم قرن گذشته در بسیاری از چالش ها هم سنگر بودند اما چند هفته ای می شود که در میدان تجارت در برابر هم صف آرایی کرده اند.

نبردی که از یک طرف زنجیره تامین ژاپن و از طرف دیگر غول هایی نظیر سامسونگ، ال جی و کل صنعت فناوری را به مخاطره انداخته است. دلیل جنگ تجاری کره و ژاپن با نزاع یانکی ها و چینی ها فرق دارد. آنجا بحث کاملا مالی (و اندکی سیاسی) است اما در این مورد باید در صفحات سیاه تاریخ مشترک دو کشور به دنبال ریشه داستان باشیم.

وقتی حیثیت یک ملت لکه دار می شود

یکی از تاریک ترین دوران تاریخ شرق آسیا به اشغال کره جنوبی توسط ارتش امپراتوری ژاپن و جنایت های نظامیان سرزمین آفتاب تابان برمی گردد. ژاپن طی دهه های 1930 و 1940 میلادی بسیاری از کشورهای همسایه از جمله کره و چین را تحت اشغال خود درآورده بود. در این دوران، نیروهای نظامی دختران و زنان را به زور یا با وعده کار در کارخانه ها و تحصیل در آموزشگاه های شبانه روزی از خانواده جدا کرده و به محل اسکان نظامیان منتقل می کردند.

این افراد که از آنها با عنوان «زنان آسایشگر» یا «برده جنسی» یاد می شود، به برقراری رابطه جنسی با اعضای ارتش وادار شده و در صورت نافرمانی مجازاتی سخت در انتظارشان بود. بیشتر قربانیان از کشورهای کره، چین، فیلیپین بودند اما بین آنها 200 تا 400 نفر هم با اصالت هلندی و اتریشی حضور داشتند.

تعداد کل برده های جنسی دقیقا مشخص نیست و در حالی که ژاپنی ها آنها را حداکثر 20 هزار نفر عنوان کرده اند، منابع چینی از قربانی شدن بین 360 هزار تا 400 هزار نفر سخن به میان می آورند.

با توجه به گذشت ده ها سال از آن دوران، بسیاری از این زنان چشم از جهان فروبسته و تنها تعداد اندکی در کهنسالی به سر می برند. این افراد از ترس آبروی خود و خانواده هایشان تا مدت ها لب فرو بسته بودند اما تعدادی از زنان کره ای پیشقدم شده و ابعاد تازه ای از جنایات وحشتناک ژاپنی ها را افشا کردند. معروف ترین این افراد «کیم بوک دونگ» بود که در سراسر جهان به سخنرانی در این باره پرداخت و حتی در شورای حقوق بشر سازمان ملل هم شرکت کرد.

تلاش کره برای اعاده حیثیت

شهروندان کشورهای اشغال شده به ویژه چین و کره جنوبی دهه هاست که خواستار عذرخواهی رسمی ژاپن و جبران جنایت های ارتش امپراتوری هستند. ژاپن اما از پذیرش ارتکاب به جنایات جنگی در جریان اشغال کره جنوبی سر باز زده و تنها خود را بر اساس معاهده سال 1965 به اعطای کمک 800 میلیون دلاری به سئول ملزم می داند. این کشور همچنین حاضر شده تا 9 میلیون دلار به قربانیان غرامت بپردازد.

تحقیر برندهای ژاپنی و پرچم ارتش امپراتوری ژاپن توسط کره‌ای ها

کره ای ها اما هرگز برای اعاده حیثیت از پا ننشسته اند. سال گذشته بالاترین نهاد قضایی این کشور کمپانی ژاپنی میتسوبیشی را به جرم مشارکت در سوءاستفاده از برده های جنسی به پرداخت غرامت محکوم کرد. این دادگاه چند هفته قبل از آن هم کمپانی «نیپون استیل و سومیتومو متال» را با حکمی مشابه مجازات کرده بود.

اقدامات متقابل ژاپن

ژاپن هم در مقابل این اقدامات دست روی دست نگذاشته است. «آبه شینزو»، نخست وزیر این کشور به این بهانه که سئول در ترمیم روابط خود با توکیو ناموفق بوده، تحریم هایی را علیه این کشور اعمال کرده که شامل مواد معدنی مورد استفاده در نیمه هادی ها، نمایشگرهای اولد و دیگر محصولات تکنولوژیک می شود.

این تحریم می تواند تبعات بسیار سنگینی روی صنعت کره داشته باشد چرا که غول های فناوری این کشور وابستگی زیادی به زنجیره تامین ژاپن دارند. این وابستگی شامل پلیمرهای فوتورزیست، مواد مورد استفاده در لیتوگرافی و تولید نیمه رساناها و حتی قطعات لازم برای فعالیت کارخانه ها می شود.

وابستگی کره‌ای‌ها به طرف مقابل به حدی است که «یو میون هی» وزیر بازرگانی دولت سئول سفر خود به کشورهای آمریکای لاتین را برای بررسی دقیق ابعاد ماجرا به تعویق انداخت. نهاد ریاست جمهوری این کشور هم اعتراف کرده که کمپانی های بزرگ داخلی از این تصمیم به شدت متضرر می شوند اما تلاش هایی برای به حداقل رساندن آن انجام خواهد گرفت. «هاجین مون»، از کارشناسان و اساتید دانشگاه «هانشین» سئول این تحریم را فراتر از یک بازی ساده و زنگ خطری برای کره ای ها قلمداد می کند.

در مقابل دولت آقای مون هم طرح هایی را برای مقابله به مثل در نظر گرفته و هزاران شهروند کره ای نیز با تشکیل کمپین های اینترنتی خواهان تحریم واردات محصولات ژاپنی و حتی جلوگیری از ورود توریست های این کشور به خاک خود شده اند.

تبعات جنگ تجاری کره و ژاپن

نخستین جبهه ای که در تیررس توپخانه ژاپنی ها قرار دارد سامسونگ الکترونیکس است. شرکتی فوق العاده عظیم که جدای از حوزه موبایل، نمایشگر و پردازنده، در زمینه چیپ های DRAM و NAND نیز حرف اول را می زند. دومین بازیگر چیپ های DRAM نیز یک شرکت کره ای دیگر به نام SK Hynix است که در کنار سامسونگ جمعا 71 درصد این بازار 100 میلیارد دلاری را قبضه کرده اند.

البته تحریم ها می تواند نقش یک شمشیر دو لبه را هم علیه خود ژاپنی ها ایفا کند. برای مثال در ماه های گذشته اشباع بیش از حد بازار مموری های DRAM باعث کاهش شدید قیمت ها شد. از آنجا که کسب و کار مرتبط با چیپ حدود دو سوم از کل سود سامسونگ را تشکیل می دهد، سود این شرکت به پایین ترین رقم در چهار سال گذشته رسید و یک سوم ارزش سهام کمپانی به باد رفت.

اینجا بود که شانس به کره ای ها رو کرد. تحریم ژاپن و کاهش چشمگیر عرضه چیپ های DRAM در بازار، به افزایش قیمت این قطعات و رونق دوباره سهام سامسونگ و تولیدکنندگان دیگر منجر شد. البته این نتایج در کوتاه مدت بدست آمده و ممکن است اوضاع در بلند مدت تغییر کند.

اوضاع برای صنایع نیمه رسانا نیز بر وفق مراد نیست و مواد اولیه و ابزارهای اساسی مورد استفاده در تولید این قطعات زیر تیغ تحریم رفته اند. یکی از اقلام تحریمی، پلی ایمید های فلورین دار است که تامین آنها از دیگر کشورها فوق العاده دشوار خواهد بود چرا که 90 درصد کل این ماده از ژاپن استخراج می شود.

تحلیلگران «نیکی ایژن ریویو» بر این باورند که هر اختلالی در تامین فوتورزیست EUV به عنوان پوشش مورد استفاده از لیتوگرافی فرابنفش شدید می تواند عرضه چیپ های 7 نانومتری سامسونگ را برای چندین ماه به تاخیر بیندازد.

بنابرین جنگ کره ای ها بر سر مسائل حیثیتی که حدود هشتاد سال قبل روی داده و سماجت ژاپنی ها برای عدم عذرخواهی رسمی و پرداخت غرامت کافی می تواند به کمبود چیپ های حافظه، نمایشگر و عقب ماندگی صنعت نیمه هادی ها منجر شده و در نهایت قیمت گوشی و مدل های مختلف کامپیوتر را افزایش دهد.

نتیجه این نبرد چه می شود؟

پیامدهای این نبرد را هم مثل منازعات دیگر نمی توان به روشنی برآورد کرد. از یک طرف «مون جائه این»، رییس جمهور کره جنوبی نمی خواهد با پذیرش سریع درخواست ژاپن، تسلیم یک صلح غیرمنطقی شود و از طرف دیگر حامیان «آبه شینزو» هم او را به ادامه این سیاست تشویق می کنند. خواسته ژاپنی ها این است که کره به توافقات قبلی پیرامون بردگان جنسی پایبند بوده و این پرونده را برای همیشه مختومه کند.

با این حال بقای هر دو کشور به رشد اقتصادی وابسته است و به خطر انداختن کسب و کار شرکت های بزرگ آن هم در حالی که رقبا در کمین کوچکترین لغزشی نشسته اند، به هیچ وجه عاقلانه نیست. این دو رهبر علی رغم پایبندی به اصول، کاملا عملگرا هستند. بنابراین ممکن است با پادرمیانی افرادی نظیر تیم کوک این قائله ختم به خیر شود.

چه درس هایی از این ماجرا می توان گرفت؟

از درگیری های حیثیتی شرق آسیا چند درس جالب می توان گرفت. اولا یک صنعت هرقدر هم مدرن و بی ارتباط به گذشته به نظر برسد، نمی تواند از چنگال بحران های کهنه و سیاستمداران در امان بماند. چه کسی فکر می کرد بردگی جنسی زنان کره ای در 80 سال قبل روی قیمت امروز موبایل و کامپیوتر تاثیر داشته باشد؟

دوما علی رغم شعارهای شیک پیرامون دهکده جهانی و بی معنی شدن مرزها، کماکان زنجیره های تامین بین المللی شکننده باقی مانده اند و حتی سیاستمداران اقتصادگرا نظیر شینزو و مون هم ممکن است زیر میز بزنند. این درس را هواوی از همه بهتر فراگرفته چون با صرف هزینه های سرسام آور بخشی از نیازهایش را بومی سازی کرده و حالا نوبت کره ای ها رسیده که ضرب شست تامین کنندگان خارجی را بچشند.

سوما توسعه نسل پنجم شبکه های بی سیم و سخت افزارهای مربوط به آن شدیدا تحت تاثیر منازعات سیاسی قرار گرفته است. پیش از این شاهد فشارهای همه جانبه آمریکا روی فناوری‌های 5G هواوی بودیم و حالا فعالیت های سامسونگ در زمینه تجهیزات شبکه و مودم های 5G نیز به خاطر جنگ تجاری کره و ژاپن به مخاطره افتاده است.