اینجا پایگاه آرامش است؛ عقاب فرود آمد

به گزارش ایسنا؛ ورنر فون براون در 23 مارس 1912 در ویرسیتس آلمان به دنیا آمد. مطالعه کتابهای علمی-تخیلی مثل سفر به ماه ژول ورن او را شدیدا به فضانوردی علاقمند کرد. کمکم به موشک سازی روی آورد و با عضویت در انجمن سفرهای فضایی در کنار افراد برجستهای مانند ویلی لی، واستر هوهمان و هرمان ابرت دانشمند بزرگ تاریخ موشک قرار گرفت.

برخی افسران ارتش آلمان نازی که به اهمیت کاربرد موشکها در جنگ پی برده بودند، با هوشیاری این انجمن را زیر پوشش حمایتی وزارت جنگ قرار دادند و از آن پس عملاً تحت کنترل ارتش بود و آزمایشهای آنان جنبه سری و نظامی به خود گرفت.

در سال 1937 فون براون و گروهش در ناحیه نظامی "پینه مونده" فعالیت سری خود را آغاز کردند که تا پایان جنگ جهانی دوم ادامه داشت و عده زیادی از کارشناسان زبده به سرپرستی والتر دورنبرگ و هدایت علمی ورنر فون براون موشک آ-4 را ساختند که بعدها به نام وی-2 در دنیا مشهور شد. با پایان یافتن جنگ جهانی دوم، فون براون و گروهش در 22 مه 1945 خود را به لشکر 324 پیاده نظام آمریکایی تسلیم کردند. چند روز بعد فون براون و 115 نفر از برجستهترین کارشناسان موشکی را به آمریکا فرستادند که بعدا به هسته مرکزی فعالیت‌های موشکی آمریکا تبدیل شدند. آنها بودند که بنیان صنایع موشکی آمریکا را بنا نهادند و سازنده بزرگترین موشک تاریخ یعنی ساترن-5 شدند، موشکی که انسان را به ماه برد.

گرچه زبدهترین و کارآمدترین دانشمندان موشکی آلمان در پایان جنگ جهانی دوم به عنوان با ارزشترین غنیمت، به آمریکا تعلق گرفتند اما به دلیل رقابتهای داخلی نیروهای مسلح، توسعه موشکی این کشور، روند متناسب با این مجموعه را پیدا نکرد؛ به ویژه که از میان خاکستر آن جنگ، نبرد دیگری بین آمریکا و شوروی به اسم جنگ سرد، سر برآورد. مسابقهای که برای هر دو کشور در جهت نمایش قدرت و برتری نظامی و صنعتی اهمیت حیاتی پیدا کرد و به همین دلیل بود که اعلام پرتاب نخستین ماهواره جهان از سوی روسها در 4 اکتبر 1957، هر چند خود ماهواره ارزش کاربردی نداشت، ضربهای گیج کننده برای سردمداران آمریکا به شمار میرفت. البته روسها به این بسنده نکردند و با چند ضربه دیگر، حریف را کاملا در گوشه رینگ به حالت گیج و مستاصل نگاه داشتند: پرتاب ماهوارهها و کاوشگرهای متعدد دیگر و بالاخره فرستادن نخستین انسان به فضا.

این وضعیت باعث گردید مردم آمریکا که خود را سرآمد فناوری جهان میدانستند، احساس حقارت کنند و زمانی که جان کندی، در بیست و پنجم ماه مه 1961 در پاسخ به مبارزه طلبی روسها در سخنرانی خود گفت: «من معتقدم این ملت باید خود را متعهد سازد که قبل از به پایان رسیدن دهه جاری، هدف عالی فرود آوردن انسان در ماه و بازگرداندن سالم او را جامه عمل بپوشاند. در این مدت هیچ طرحی برای بشریت جالبتر و برای اکتشاف پر دامنه فضا از این مهمتر نیست و اجرای این طرح نه چندان دشوار است و نه پر خرج.» همه به افتخار او کف زدند در صورتی که این طرح بر خلاف گفته او هم بسیار دشوار بود و هم بسیار پر خرج! و نکته دیگر آن که سفر به ماه نسبت به هزینه سنگین آن، در برابر طرحهای دیگر سازمان فضایی آمریکا-ناسا- از نظر علمی ارزش بسیار اندکی داشت. اما به هر حال با این سخنرانی مسابقه فضایی شدت بیشتری یافت.

روسها نیز به شکل پنهان برای انجام طرح مشابهی وارد عمل شدند. طبیعی است که هر یک از این دو ابرقدرت آن روزگار، تلاش میکردند بر دیگری پیشی گیرند و خود، برنده این بازی باشند و همین شتاب بی مورد باعث شد هر دو در آغاز دو برنامهای که برای سفر به ماه طراحی شده بود یعنی آپولو و سایوز با ناکامی مواجه شوند. در ژانویه 1967 آپولو-1 ضمن تمرین نخستین گروه، بر روی سکوی پرتاب دچار آتش سوزی گردید و هر سه سرنشین آن خاکستر شدند و به فاصله چند ماه، در آوریل همان سال، تنها فضانورد سایوز-1 به دلیل مشکلات فنی سفینه، نه تنها نتوانست ماموریت خود را به پایان برساند بلکه ضمن بازگشت به زمین به دلیل باز نشدن چتر نجات کشته شد.

روسها که بطور پنهان و غیرعلنی کار را دنبال میکردند، با عدم موفقیت در ساخت موشکی نیرومند برای اجرای طرح فرستادن انسان به ماه مواجه شدند و سرانجام از خیر آن گذشتند اما با دنبال کردن فرستادن کاوشگرهای بدون سرنشین لونا، به گونهای که گویی اصلا چنین برنامهای را نداشتند عمل کردند! اما آمریکایی‌ها با آزمایشهای مکرر و رفع عیب و اشکالها، کار را ادامه دادند. بعد از پنج پرواز بدون سرنشین و یافتن اعتماد به سلامت سامانههای مختلف سفینه مهنورد خود، در اکتبر 1968 آپولو-7 نخستین سفینه سرنشین‌دار آپولو، به فضا پرتاب شد و توانست تواناییهای خود را به نمایش بگذارد. آپولو-8 برای نخستین بار، انسان را به مدار ماه برد و سالم برگرداند، فضانوردان آپولو-9 عملیات مربوط به بارگیری مهنشین, راهپیمایی فضایی, جداسازی و اتصال مه نشین با سفینه اصلی که گامهای اصلی سفر به ماه بود را در مدار زمین آزمایش کردند و سرنشینان آپولو-10 همین عملیات را در مدار ماه انجام دادند.

در حالی که نیل آرمسترانگ, ادوین آلدرین و مایکل کالینز، فضانوردان آپولو-11 آخرین روزهای تمرین قبل از پرتاب را میگذراندند, روسها بطور پنهان خود را برای عملیاتی "دشمن شکن"! آماده میکردند: پرتاب یک کاوشگر خودکار به طرف ماه و آوردن نمونه خاک این کره به زمین. در 13 و 16 ژوئیه سال 1969(22 و 25 تیر 1348) یعنی به فاصله چند روز، نخست لونا-15 روسها و سپس سفینه سرنشین‌دار آمریکایی آپولو-11 به فضا پرتاب شدند. لونا-15 باید مقداری از خاک و سنگ ماه را زودتر از بازگشت فضانوردان آپولو-11 به زمین میآورد! این لحظه نهایی مسابقه تسخیر ماه بود. برای روسها این لحظه به معنی حفظ آبرو بشمار میرفت و برای آمریکاییها ثبت کردن یک «نخستین» بسیار بزرگ برای زدودن تمام ناکامیها. به این ترتیب میتوان گفت این نقطه پایان یک مسابقه سیاسی پرهیجان بود.

در 16 ژوئیه سال 1969 در ساعت 13:32 بوقت گرینویچ(ساعت 1702 چهارشنبه 25 تیر به وقت تهران)، موشک 110 متری ساترن-5 در حالی از پایگاه پرتابهای فضایی کندی راهی مدار زمین شد که حامل ناو اصلی و ناوچه مهنشین آپولو-11 بود.

حدود 10 ساعت بعد، سفینه آپولو از طبقه سوم موشک ساترن-5 جدا شد و پس از یک گردش 180 درجه، با مانوری که حدود 11 دقیقه طول کشید به ناوچه مهنشین متصل و بعد از جدا شدن از طبقه نهایی ساترن-5 راهی ماه گردید.

کاروان مهنوردان آپولو-11 بعد از ظهر روز 19 ژوئیه(28 تیر) از منطقه تلاقی جاذبه ماه و زمین گذشت و وارد محدوده قمر زمین شد.

70 ساعت و 49 دقیقه و 50 ثانیه بعد از پرتاب در حالی که آپولو در پشت ماه و خارج از دید زمینیها بود، موتور سفینه روشن شده و آن را در مداری با اوج و حضیض 314-111 کیلومتر قرار داد.

روز یکشنبه 29 تیر ماه آلدرین و آرمسترانگ به داخل مهنشین رفتند و ساعاتی بعد، مرکز هدایت پرواز دستور شروع عملیات فرود را داد، مهنشین از سفینه مادر جدا شد و به تدریج فاصله گرفت. نیم دور بعد آرمسترانگ موتور مه نشین را روشن کرد، تا ارتفاع ناو را به 4/14 کیلومتری ماه کاهش دهد.

102 ساعت و 33 دقیقه و 5 ثانیه بعد از پرتاب، آلدرین دکمه روشن شدن موتور را فشار داد. 12 دقیقه تا زمان فرود مانده بود. موتور به طور نرم روشن شد و نیم دقیقه بعد به کشش کامل رسید. دقایقی بعد آرمسترانگ با یک مانور مهنشین را 180 درجه چرخاند تا رادار فرودی نسبت به سطح ماه تنظیم شود. حالا دیگر سطح ماه از پنجرهها به خوبی نمایان بود. بر اساس علائم روی پنجره مهنشین، آرمسترانگ متوجه شد دستگاه هدایت خودکار آنها را به چه نقطه ای میبرد که دهانههای آتشفشان زیادی با قطرهای 5 تا 30 متر داشت. اگر حرکت ادامه مییافت دستگاه هدایت خودکار سفینه را در شیب یک گودال مینشاند که تخته سنگهایی با ارتفاع 2-3 متر و حتی بیشتر داشت. برای جلوگیری از بروز حادثه، آرمسترانگ هدایت مهنشین را به دست گرفت. در ارتفاع 20 متری آرمسترانگ منطقه صافی را دید. ارتفاع لحظه به لحظه کمتر و کمتر می شد. سرانجام ساعت 20 و 17 دقیقه و 39 ثانیه روز 20 ژوئیه 1969(ساعت 2344 یکشنبه 29 تیر ماه 1348) آرمسترانگ گزارش داد: اینجا پایگاه آرامش است. عقاب فرود آمد.

در مرکز هدایت پرواز فریادهای شادی بلند شد. در مسکو نیمه شب بود و رادیو مسکو طی خبر کوتاهی اعلام کرد امروز در ساعت 23:17 مه نشین سفینه فضایی آمریکایی آپولو بر سطح ماه به آرامی فرود آمد ...

عمیات فرود بر ماه در نخستین دقایق روز 21 ژوئیه آغاز شد. هر دو فضانورد لباسهای خود را آزمایش کردند و زمانی که از غیرقابل نفوذ بودن آنها اطمینان یافتند، نیل آرمسترانگ نخست دریچه ماه نشین را باز کرد و از آن خارج شد. در ساعت 0256 آرمسترانگ قدم بر سطح ماه گذارد. او در این زمان جمله‌ای را بر زبان آورد که بعدها به عنوان مشهورترین گفته به ثبت رسید و تیتر بسیاری از رسانههای همگانی شد: «این گام کوچکی است برای یک انسان ولی جهش عظیمی است برای بشریت.»

آرمسترانگ در همان لحظات اول با برداشتن نمونههای اضطراری و استفاده از یک طناب ویژه، نمونهها را به دست آلدرین رساند. تلویزیون این صحنهها را بطور مستقیم به نظر میلیونها نفر از مردم روی زمین میرساند. چند دقیقه بعد ادوین آلدرین هم در سطح ماه به او پیوست. این زمانی بود که مرکز هدایت پرواز بیخطر بودن گام نهادن بر سطح ماه را تشخیص داد. طبق برنامه اگر تا این لحظه حادثهای برای آرمسترانگ اتفاق میافتاد، آلدرین باید سعی می کرد او را نجات دهد و چنانچه این کار شدنی نبود، باید با استفاده از بخش صعودی مهنشین خود را نجات میداد و به کالینز در مدار میپیوست تا هر دو به زمین بازگردند. دو فضانورد تا ساعت 04:57 کار مشترک خود را بر سطح ماه ادامه دادند.

در این مدت آنها ضمن فرستادن گزارشهای مستقیم، انجام آزمایشهای مختلف، جمع آوری سنگ و خاک از سطح ماه و نصب چند دستگاه علمی را نیز انجام دادند. در این ساعت، آلدرین به راهپیمایی خود در ماه پایان داد و به مهنشین برگشت. دوازده دقیقه بعد از او، آرمسترانگ هم به وی پیوست و سرانجام در ساعت 17:54 مه نوردان، کره ماه را پس از یک اقامت 21 ساعت و 37 دقیقه ای ترک کردند. با روشن شدن موتور صعودی، مهنشین راهی مدار ماه شد تا پس از یافتن ناو اصلی به آن بپیوندد. در ساعت 21:35 و در ارتفاع 110 کیلومتری از سطح ماه، سفینه اصلی دماغه خود را به قسمت جلو مهنشین متصل کرد و نیل آرمسترانگ، ادوین آلدرین و محموله که شامل خاک و سنگ ماه میشد، به سفینه اصلی رسیدند. دقایقی بعد، مهنشین رها گردید. 

در ساعت 04:56 روز 22 ژوئیه، آپولو موتور خود را برای بازگشت به زمین شلیک کرد.

روز 24 ژوئیه ناو کیهانی آپولو پس از سفر موفقیت آمیز خود، به مدار زمین رسید. در ساعت16:20 روز 24 ژوئیه، بخش سرنشین‌دار ناو از قسمت خدمات و تجهیزات جدا و مسیر بازگشت را آغاز کرد و در ارتفاع 120 کیلومتری وارد جو زمین گردید. این سفر پرهیجان سرانجام در ساعت 16:50 روز 24 ژوئیه با فرود آرام آپولو-11 در اقیانوس آرام به پایان رسید.

برای جلوگیری از هرگونه آلودگی احتمالی و تا مشخص شدن قطعی این که کیهان نوردان حامل میکروب یا ویروس خطرناکی برای زمینیان نیستند، فضانوردان تحت شرایط بسیار بالای امنیتی به یک اتاقک ویژه قرنطینه برده شدند و تمامی مسیر آنها ضدعفونی گردید. آنها در این اتاقک 45 روز زندانی بودند! پس از آن که کاملا به اثبات رسید آنان حامل هیچ بیماری برای زمینیان نیستند، کیهان نوردان توانستند از اتاقک بیرون بیایند و با افراد دیگر از جمله خانواده خود تماس برقرار کنند.