به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، افزایش وابستگی به واردات و همچنین موقعیت انحصاری وارد‌کنندگان خوراک دام و نارضایتی همیشگی تولیدکنندگان دام و طیور این خواسته را در سطح گسترده در میان فعالان صنعت مربوطه ایجاد کرده است که دولت به سوی راهکارها و راهبردهایی حرکت کند که وابستگی کشور به واردات این محصولات بویژه در شرایط تحریم کاهش یابد.
الگوی غربی
وابستگی کشور در سطحی است که چندی قبل وزیر جهاد کشاورزی در اظهارنظری بی‌سابقه درخصوص وابستگی کشور به خوراک دام و طیورعنوان کرد: «الگوی صنعت دامپروری ما از دیگر کشورها مانند امریکا دریافت شده و این الگوگیری به‌خاطر تفاوت اقلیم غلط است و باید اصلاح شود.» حجتی با بیان اینکه در صنعت طیور دنباله‌رو امریکا شده‌ایم، یادآور شد: «اروپاییان مانند ما به خاطر محدودیت‌های اقلیمی امکان تولید کنجاله سویا را نداشتند و برای کاهش وابستگی، کنجاله کلزا را جایگزین کنجاله سویا در تغذیه طیور کردند، اما با این موضوع در کشور ما مخالفت شد.»
وی با اشاره به جایگزینی کاه حاصل از گندم دیم به جای یونجه و جایگزینی خصیب جو به‌جای ذرت علوفه‌ای در تغذیه دام‌ها در یک واحد دامداری پیشرو در استان تهران عنوان کرد که با این اقدام ضمن بهره‌گیری از گیاهی که با استفاده از آب باران تولید می‌شود، شیر تولیدی و ارزش غذایی آن در این واحد دامداری افزایش یافته است.» حال محققان داخلی با مطالعه و بهره‌گیری از تجارب داخلی و بین‌المللی در زمینه جایگزینی نهاده‌های مورد نیاز صنعت دامپروری با توجه به ظرفیت‌های بومی و در سازگاری با اقلیم تلاش می‌کنند.
راهبردهای اتکا به داخل
بررسی اظهارات وزیر جهاد کشاورزی و برخی مدیران و کارشناسان مؤسسات تحقیقاتی زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی نشان می‌دهد مجموعه‌ای از طرح‌ها و اقدامات اجرایی و تحقیقاتی در حال تدوین است تا علوفه تولیدی جایگزین خوراک دام وارداتی شود تحقیقات با طی دوره زمانی و با دریافت نظرات کارشناسی نهایی و عملیاتی می‌شود.
توسعه تولید خارشتر، توسعه کشت جو و استفاده از خصیب جو، بررسی اجرایی کردن افزایش سطح زیر کشت کلزا تا سطح دو میلیون هکتار، بررسی استفاده از سرشاخه‌های نیشکر و خرما برای تأمین خوراک دام، استفاده از ارقامی از گندم که مصرف دامی دارد و ارائه طرح‌هایی برای احیا و بهره‌برداری مشارکتی از علوفه‌های دیم مراتع از جمله طرح‌هایی هستند که قرار است با اجرای آنها واردات خوراک دام بتدریج کاهش یابد.
کاظم خاوازی، رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با اشاره به ارزش غذایی خارشتر اظهار داشت: مقرر شد کشت خارشتر به‌صورت پایلوت در برخی روستاها انجام و از این گیاه به‌عنوان علوفه برای دام سبک استفاده شود.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه کشت خارشتر و تبدیل آن به خوراک دام در دستور کار است، گفت: این طرح در تمام روستاهای مستعد شرایط آب و هوایی اجرا می‌شود. مرکز آموزش کشاورزی طرح‌های اقتصادی نظیر کشت خارشتر را دنبال می‌کنند، این طرح می‌تواند ضمن ایجاد رونق اقتصادی در منطقه منجر به اشتغال و تأمین علوفه دامی نیز شود.
برنامه‌های تحقیقاتی برای کاهش واردات نهاده‌ها
مجید حسنی مقدم، عضو دفتر تنظیم بازار وزارت جهاد کشاورزی نیز با تأیید برنامه جایگزینی واردات نهاده‌های دامی با تکیه بر تولید داخلی و افزایش تولید گیاهانی خاص گفت: بعد از وزارت علوم، سازمان آموزش تحقیق و ترویج کشاورزی بیشترین هیأت علمی را در اختیار دارد و عمده کار این سازمان افزایش بهره‌وری تولید است. با توجه به ارتقای بهره‌وری در سال‌های اخیر، هر سال افزایش تولید به ثبت رسیده است.
وی افزود: به‌خاطر محدودیت آب، به لحاظ کمی، افزایش سطح زیر کشت را برای افزایش تولید در نظر نداریم، بلکه افزایش تولید را با ورود دانش به مزارع و سهم مدیریت در مزارع افزایش دادیم. در برخی محصولات روند بهره‌وری، افزایشی است اما در محصولاتی دیگر چنین نیست. مثلاً در تولید برنج، با توجه به اینکه ذائقه مردم مصرف برنج مرغوب است در توسعه کشت ارقام اصلاح شده، مقاومت‌هایی می‌شود اما در گندم و جو و سایر کالاها میزان زایش نسبت به رویش در حال افزایش است.
حسنی مقدم گفت: یکی از اولویت‌های دولت تکیه بر تولید داخلی برای تأمین نهاده‌های دامی است و به همین دلیل در تولید به سمتی پیش می‌رویم تا هر سال متوسط عملکرد را بالا ببریم.
آمار چه می‌گوید؟
بر اساس آمار واردات، سالانه 15.6 میلیون تن انواع خوراک دام وارد کشور می‌شود که با توجه به تخصیص ارز 4200 تومانی، هزینه واردات آن حدود 3.3 میلیارد دلار می‌شود.
حال وزارت جهاد کشاورزی با انجام برنامه‌های تحقیق و آزمایشی تصمیم دارد، با تولید برخی از گیاهان و دانه‌های روغنی سطح وابستگی به واردات را کاهش داده و از خروج ارز جلوگیری کند.
بر اساس آمار وزارت جهاد کشاورزی در سال گذشته، 8 میلیون و 900 هزار تن ذرت، 2 میلیون و 400 هزار تن جو و یک میلیون و 405 هزار تن کنجاله وارد شده است.
میزان مصرف جو حدود 5 میلیون تن است و در نتیجه 50 درصد جو وارداتی است. میزان تولید ذرت نیز 600 هزارتن است و چون این محصول، آب بر است تولید آن توجیهی ندارد. اما در تأمین دانه‌های روغنی وابستگی ما بیشتر است. دانه‌های روغنی به دو صورت دانه سویا یا کنجاله وارد می‌شود. مصرف کنجاله در کشور 2.900 هزار تن است. دانه‌های روغنی هم سال گذشته به میزان 2 میلیون و 550 هزار تن وارد شده که 78 درصد آن تبدیل به کنجاله می‌شود. همچنین سال گذشته یک میلیون و 405 هزار تن کنجاله به‌صورت مستقیم وارد کشور شد.
روند تغییرات قیمتی
بر اساس آمار سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان، تا 23 تیرماه امسال قیمت ذرت 35 درصد، جو 40 درصد و کنجاله 22 درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. با اجرای تحریم‌های دوباره، هزینه تأمین نهاده‌های دامی با وجود تخصیص ارز دولتی، به‌خاطر مشکلات بانکی، افزایش قیمت‌های حمل و نقل و مشکلات دیگر رو به افزایش نهاد.
عضو دفتر تنظیم بازار وزارت جهاد کشاورزی، معتقد است افزایش قیمت‌ها در این بخش نسبت به کالاهای دیگر افزایشی کنترل شده است که بیشتر ناشی از افزایش هزینه‌های حمل و نقل و قیمت جهانی است چون تخصیص ارز امسال نیز مانند سال گذشته همان ارز 4200 تومانی است و بخشی از افزایش قیمت نیز به این دلیل است که سال گذشته تا تیرماه ارز 3800 تومانی به واردات نهاده‌ها اختصاص پیدا می‌کرد پس متوسط قیمت ارز دولتی در کل سال 97 را اگر حساب کنیم بالا رفته است. نسبت به بقیه کالاها افزایش قیمت نهاده‌ها کنترل شده است. بر اساس آمار واردات، هر سال 20 میلیون تن انواع خوراک دام وارد کشور می‌شود. بنابراین با برنامه کاهش 20 درصدی واردات نهاده‌ها، صرفه‌جویی ارزی در این بخش رقم خواهد خورد.
