-*عطیه میرزا امیری: هر کسی در مواجهه با ناکامی‌های زندگی یا به وقت چالش در روابطش، واکنش‌هایی انجام می‌دهد که با فرد دیگری متفاوت است. ممکن است کسی ترجیح به سکوت دهد و به وقتش با فرد مورد نظرش صحبت کند تا چالش به وجود آمده را باهم حل کنند.
به گزارش به نقل از ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات، بعضی‌ها ترجیح‌شان به این است که در خلال آن چالش دائم حرف بزنند و خشم خود را به زبان آورند. برخی دیگر هم واکنشی جز قهر ندارند. اما چرا قهر؟ مگر دوران قهر کردن در نوجوانی، تمام نشده بود؟ چرا آدم بزرگ‌ها، مخصوصا در روابط عاطفی‌شان بیشتر و طولانی‌تر قهر می‌کنند؟ در زیر به دلایلی که باعث میشود زوجین باهم قهر کنند، اشاره می‌کنیم.
1ـ به وجود آمدن سوءتفاهم:
گاهی زوجین در مواجهه با یک مسئله، نمی‌توانند منظور و پیام خود را به درستی به یکدیگر منتقل کنند و به عبارتی بین‌شان سوءتفاهم ایجاد میشود. بنابراین یکی از طرفین در این بین احساس ناکامی می‌کند و به خیال خودش مورد بی‌توجهی همسرش قرار گرفته است. همین امر باعث به وجود آمدن دلخوری و خشم میشود که تصمیم به قطع رابطه کوتاه مدت یا همان قهر می‌گیرد. گاهی این قهر کردن به اهمیت پیام و عمق رابطه‌ای که بین فرد و همسرش است بستگی دارد و ممکن است از چند ساعت تا چند روز هم طول بکشد.
2ـ خودخواهی و خودمحوری:
این مورد هم، ریشه در ناموفق بودن گفت‌وگوهای زوجین دارد. گاهی یکی از طرفین خودمحورانه صحبت می‌کند یعنی نظرات خود را با تصورات و با توجه به نیازهای خودش مطرح می‌کند و از تصورات و نیازهای طرف مقابل غافل میشود. این خودمحوری باعث دلخوری و قطع رابطه طرف مقابل میشود؛ زیرا فرد مقابل به این نتیجه می‌رسد هرچقدر گفتگو کند، هیچ ثمری ندارد و به نتیجه‌ای نمی‌رسند.
3ـ نداشتن اعتماد به نفس و انتقادپذیری:
ممکن است شخص، عزت نفس پایینی داشته باشد که در این صورت وقتی در شرایط یا در معرض اختلاف عقیده یا سلیقه با دیگران قرار می‌گیرد، راهی جز قهر کردن برایش باقی نمی‌ماند. اصطلاحا مردم در مورد این افراد می‌گویند: «نمی‌شه بهش گفت بالای چشمت ابروست».
استادی داشتم که می‌گفت قهر کردن مانند ریختن زباله زیر فرش خانه است، چراکه مشکل با قهرکردن حل نمی‌شود چون افراد بعد از مدتی سعی می‌کنند دوباره با هم ارتباط برقرار کنند ولی مشکل به جای خود باقی است.
4ـ باج‌گیری:
این دلیل با عنوان «بازیابی عاطفی» مطرح میشود. اگر دلیل قبلی ناآگاهانه بروز می‌کند، این دلیل کمی آگاهانه است.
یعنی فرد در فرآیند شکل‌گیری شخصیتش از کودکی تا بزرگسالی راهی را برای رسیدن به هدف انتخاب می‌کند که نوعی «باج‌گیری عاطفی» از دیگران است. مثل کودکی که برای رسیدن به خواسته‌هایش بهانه می‌گیرد یا روی نقطه ضعف والدینش انگشت می‌گذارد و از این طریق به هدفش می‌رسد. فردی که در کودکی این کار را می‌کرده و به نتیجه می‌رسیده، ممکن است در بزرگسالی هم این کار را انجام دهد، بر این اساس با همسرش قهر می‌کند تا بدین طریق به دلخواهش برسد.
در برابر کسی که مدام قهر می‌کند، باید چه کار کرد؟
1ـ جدی نگیرید:
کسی که قهر می‌کند سعی دارد مسئولیت عدم بلوغ احساسی خود را گردن شما بیندازد و اگر شما نگران و بی‌حوصله شوید و واکنشی که او می‌خواهد را نشان دهید، باعث می‌شوید آن فرد به هدفش رسیده و احساس برنده بودن، کند. در این مواقع با نادیده گرفتن چنین رفتاری به آن فرد اجازه دهید، احساسش را مدتی این گونه بروز دهد ولی هرگز تسلیم خواسته‌هایش نشوید. این افراد خودشان به مرور خسته می‌شوند و دست از قهر کردن برمی‌دارند.
2ـ تحمل نکنید:
اگر با فردی که قهر می‌کند طوری رفتار کنید که گویی او به لوس شدن نیاز دارد و باید ناراحتی‌هایش را این گونه تسکین دهید، در انتها این شما هستید که ضرر می‌کنید و تحت کنترل او قرار می‌گیرید. هرگز اجازه قهرکردن به کسی که در زندگی‌تان هست ندهید و به او نشان دهید نمی‌تواند با رفتارهای کودکانه به اهدافش برسد. معمولا وقتی رفتارهای چنین فردی را نادیده بگیرید، انگار هیچ اتفاقی نیفتاده است و با آرامش به کارهای روزمره تان برسید و او را جدی نگیرید. در نهایت او دست از این اعمال برداشته و برای رسیدن به خواسته‌هایش، رفتار بهتری پیش می‌گیرد.
3ـ یاد بدهید:
به جای عذرخواهی از کسی که مدام قهر می‌کند به او بفهمانید که باید مسئولیت احساسات خود را به عهده بگیرد و همچنین باید به حضورتان احترام بگذارد. وقتی او متوجه شود روش‌های کنترل کننده‌اش روی شما موثر نیست، احتمالا دست از این نوع برخوردها و رفتارهای تحقیرکننده برمی‌دارد و با شما به گونه‌ای دیگر رفتار می‌کند.
عوارض قهر
فردی که دائم قهر می‌کند، بیش از همه در معرض پیامدهای منفی این کارش است. وقتی قهر رخ می‌دهد، نشان از این دارد که فشار زیادی بر روی فرد است و چون هیچ راه حل عقلانی دیگری به ذهن فرد نمی‌رسد دست به چنین کاری می‌زند. همچنین قهر کردن‌های زیاد و طولانی مدت به مرور زمان موجب دلسردی میشود و حتی به عبارتی فرد دیگر حنایش پیش کسی رنگ ندارد. چون بقیه در می‌یابند این آدم برای به دست آوردن اهداف خودش دائم قهر می‌کند.
* کارشناس ارشد روانشناسی
