نشریه آتلانتیک در یادداشتی پشتپرده عامل کمپین فشار حداکثری علیه ایران را افشا کرده است؛ حقوقدانی از جامعه فدرالیست محافظهکاران آمریکا که سابقه فعالیت در وزارتخانههای دادگستری و خزانهداری این کشور را دارد. این مطلب تصریح میکند که برخلاف افرادی نظیر جان بولتون، مشاور امنیتملی ترامپ و مایک پمپئو، وزیرخارجه وی که با لفاظیهای ضدایرانی خود نمود بیرونی کمپین فشار علیه ایران هستند، فرد دیگری که کمتر در رسانهها ظاهر میشود سکاندار این کمپین در عرصه عمل است. به گزارش گروه اقتصاد بینالملل روزنامه «دنیایاقتصاد»، نشریه آتلانتیک، در یادداشتی به تلاشهای مخفیانه وزارت خزانهداری آمریکا در جهت تشدید تحریمها علیه ایران پرداخته است و رئیس دفتر امور تروریسم و اطلاعات ملی این وزارتخانه را رهبر آن میداند. در این مطلب آمده است: در تابستان سالجاری اقسام گوناگونی از رخدادها نظیر انفجار، ناپدید شدن و توقیف نفتکشها در آبهای خلیجفارس و دریای عمان روی میدهند و پهپادها نیز بهطور پینگپنگی ساقط میشوند؛ در همین زمان جنگ تمامعیار و دراماتیک لفظی نیز میان دونالد ترامپ و مقامات ایران درگرفته است، اما در واقعیت تمامی اقدامات عملی آمریکا علیه ایران نه در جهان فیزیکی بلکه در سیستمهای مالی اجرایی شدهاند. تحریمها، ابزار اصلی آمریکا علیه آنچه آن را رفتارهای تحریکآمیز جمهوری اسلامی مینامد، هستند؛ بهویژه برای سه رئیسجمهوری پیشین آمریکایی که در دوران آنها خصومت آمریکا به همین ابزار محدود بوده است. با این حال اهرم اصلی تحریمها در اختیار سیگال مندلکر، معاون وزارت خزانهداری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات ملی قرار دارد.
در جریان تبادل الفاظ تحریکآمیز و خصمانه میان تهران و واشنگتن، جان بولتون، مشاور امنیتملی ترامپ و مایک پمپئو، وزیر خارجه او در کسوت دو مقام ارشد و جنگطلب را میتوان در مقام ظاهر کمپین فشار آمریکا علیه ایران تلقی کرد. اما مندلکر فردی است که در مقام عمل بر اعمال و اجرای تحریمهای ایران نظارت دارد. مندلکر حقوقدانی است که برخی از همکاران پیشین وی در گفتوگو با «پولیتیکو» او را فردی مستعد و عضوی از جامعه فدرالیست محافظهکاران آمریکا تشریح کردهاند. او اغلب با شور و حرارت فراوانی پیرامون سوژههای پیچیده و خیرهکننده تحریمها و مقررات جرائم مالی سخن میگوید. بهدلیل آنکه ترامپ خواستار جنگ با ایران نیست، اما در همین حال تلاش دارد تا فشار بر ایرانیها را افزایش دهد، مندلکر یکی از پرنفوذترین مقامات در طراحی استراتژی دولت ترامپ است و امید دارد تا به این طریق موجب تسلیم ایران یا حتی تغییر رژیم در این کشور شود.
ترامپ اما خود نقش پروپاگاندای استراتژی مندلکر را ایفا میکند. او بهتازگی گفته است: «ایران اکنون در بحران بهسر میبرد و اقتصاد آنها نیز در حال فروپاشی است. آنها (ایران) بهدنبال بازگرداندن نیروهای نظامی خود در منطقه هستند؛ چراکه دیگر توان تامین هزینههای آنها را ندارند.» وی ادامه داد: «اتفاقات ناگواری ایرانیها را احاطه کرده است و ما به سادگی میتوانیم فشارها را افزایش دهیم.»
این سخنان ساعاتی پس از آن مطرح شد که رسانههای بینالمللی از توقیف یک نفتکش بریتانیایی، توسط نیروی دریایی سپاه پاسداران در خلیجفارس خبر دادند. یک روز پیشتر نیز آمریکا مدعی شد که موفق به ساقط کردن یک پهپاد سپاه شده است. به گزارش «دنیایاقتصاد» مقامات نظامی ایران ضمن انتشار تصاویری که پهپاد سپاه توانسته از ناوهای آمریکایی در خلیج فارس دریافت کند، این خبر را تکذیب کردهاند. در این روزها که تنش در منطقه بهطور روزافزونی در حال اشاعه است، منتقدان ترامپ و بهویژه مقامات پیشین در دولت باراک اوباما بهعنوان معماران توافق هستهای با ایران، اقدامات کنونی دولت ترامپ را شبیه به یک استراتژی نمیدانند. وندی شرمن، معاون وزیر خارجه پیشین آمریکا و سرپرست تیم مذاکرهکننده آمریکایی در یک پنل تخصصی به میزبانی موسسه «آسپن» در اینباره میگوید: «میدانم که رویکرد دولت کنونی فشار حداکثری است، اما این کمپین برای نیل به چه هدفی در حال اجرا است؟»
مندلکر که تنها مقام دولت ترامپ در این پنل بود، در واکنش به سخنان شرمن اظهار کرد: «بدون تردید، تحریمها اثربخش هستند. صادرات نفتی ایران هماکنون در پایینترین میزان خود قرار دارد و گروههای مقاومت وابسته به ایران با کاهش بودجه خود مواجه شدهاند.»
کمپین تحریم ایران اگرچه ضرباتی را بر پیکر اقتصاد ایران وارد آورده، اما با این حال اینکه کمپین کنونی بتواند به اهداف سیاسی خود نیز دست یابد مبحث متفاوتی است که اکنون نمیتوان به آن پاسخ مناسب داد. کاخسفید میکوشد تا ایرانیها را برای بازگشت به میز مذاکره وادار سازد و بهرغم افزایش مداوم تنشها در منطقه خلیجفارس، تظاهر به دیپلماسی نیز وجود داشته است؛ ترامپ مدعی است که انتظار دریافت تماس ازسوی ایرانیها را میکشد و در راستای همین رویکرد نمایشی، سناتور رند پال را مامور دیدار و گفتوگو با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران کرد. در واقع اگر این دست از گفتوگوها با دستاورد قابلتوجهی همراه شود در آن زمان میتوان گفت که تحریمها هدف دیپلماتیک دولت[آمریکا] را میسر کرده است، اما تاکنون چنین نتیجهای حاصل نشده و بسیار بعید است که این رویکرد به هدف مدنظر دولت برسد. اما یک هدف دیگر نیز در پشت پرده این تحریمها قرار دارد؛ هدفی که مندلکر اشتیاق فراوانی نسبت به آن نشان میدهد. او میگوید: «بازیگران بد برای انجام رفتارهای بیثباتکننده نیاز به پول دارند. به همین دلیل است که رژیم پیچیدهای از تحریمها را علیه ایران اجرایی کردهایم. هربار که فشار افزایش مییابد، توانایی تهران برای رساندن حمایتهای مالی به محور مقاومت کاهش مییابد و جهان به مکانی امنتر بدل خواهد شد.»
او در ادامه سخنانش این امر را به یک مساله شخصی تبدیل کرد. مندلکر با اشاره به اینکه یکی از بازماندگان فاجعه هولوکاست است، از نقش وزارت خزانهداری آمریکا در دهه 1940 میلادی برای توقیف اموال حزب نازی میگوید؛ برههای که والدینش در یکی از کشورهای اروپای شرقی خود را پنهان کرده بودند. استوارت لوی، فردی که نقش کنونی مندلکر را در دولت جورج بوش پسر عهدهدار بود، تاکید میکند که وی در آن زمان از مقامات وزارت دادگستری بود و اغلب ساعات روزها را پس از حادثه 11 سپتامبر پشت میزش مشغول به کار بود و تلاش میکرد تا روشهای جدیدی را برای هدف قراردادن منابع درآمدی القاعده بیابد. در برهه کنونی، عرصه جنگ مالی با تحولات عظیمی مواجه شده است که یکی از عوامل عمده آن دفتر تروریسم و اطلاعات مالی وزارت خزانهداری است که مندلکر اکنون بر کرسی آن تکیه زده است.
ایالاتمتحده پس از وقوع انقلاب اسلامی 1979، برای چند دهه است که میکوشد تا منابع درآمدی جمهوری اسلامی را مورد هدف قرار دهد، اما از دولت بوش و پس از آن، وزارت خزانهداری راهکارهای جدیدتری را برای دشوارتر ساختن تجارت ایران نه تنها با آمریکا بلکه با هر فرد حقیقی، حقوقی و موسسات بینالمللی طراحی و اجرا کرده است. از سال 2006 و با رهبری دفتر امور تروریسم و اطلاعات ملی ، تمرکز دولت برای یافتن روشهای قطع دسترسی ایران به سیستم مالی بینالمللی کلید خورد. دولت اوباما نیز پس از آن صادرات نفتی ایران را هدف تحریمها قرار داد و اکنون دولت ترامپ تلاش میکند تا فشار تحریمها بر صادرات نفتی و بهطور کلی اقتصاد ایران را افزایش دهد. در همین زمان دولت ترامپ تحریمها را بهعنوان ابزاری علیه تمامی ستونهای قدرت سیاسی در ایران نظیر سپاه پاسداران و مقام معظم رهبری استفاده میکند. کاخسفید همچنین کشورهای دیگر و حتی متحدان سنتی خود را نیز در صورت تجارت با ایران به اعمال تحریمهای ثانویه تهدید کرده است تا جامعه بینالمللی نیز وادار به همکاری با کمپین فشار حداکثری شوند.
دونالد ترامپ اعلام کرده است که فشارها بر ایران چه در جبهه نظامی و چه در حوزه مالی افزایش خواهد یافت. اگرچه اغلب بخشهای اقتصاد ایران اکنون مورد تحریم واقع شدهاند، وزارت خزانهداری در تلاش برای طراحی تمهیداتی است تا بتواند بخشهای دیگر اقتصادی ایران را نیز هدف تحریم قرار دهد که بهنظر میرسد ممانعت از ورود پول به ایران بهوسیله شبکههای مالی پیچیده را مدنظر دارد. با این حال مشخص نیست که تمامی این موارد و فشارها بتواند ایران را در برابر اهداف سیاسی ترامپ تسلیم کند.