خبرگزاری فارس: اندیشکده «اسپن» روز شنبه میزگردی با عنوان «مهار ایران» برگزار کرد، که دو مقام ارشد دولت سابق و یک مقام ارشد خزانه‌داری در دولت کنونی آمریکا، در آن به بحث در مورد ایران پرداختند.
«وندی شرمن» معاون وزارت خارجه آمریکا در دولت سابق، «جرمی بش» رئیس کارکنان پنتاگون و سیا در دولت سابق و «سیگال مندلکر» معاون کنونی خزانه‌داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، سه فرد حاضر در این نشست بودند، که هریک دیدگاه‌هایشان در مورد نحوه مقابله با ایران را مطرح کردند.
هرچند این نشست در لحظاتی به صحنه تقابل شرمن به عنوان نماینده دولت «باراک اوباما» و مندلکر به عنوان نماینده دولت «دونالد ترامپ» بدل شد و هریک راهبرد دولت متبوع خود در قبال ایران را راهبرد درست معرفی کردند، اما در پایان نشست، طرفین در این نقطه به اشتراک رسیدند که دو دولت آمریکا، اهداف یکسانی در قبال ایران داشته‌اند و اختلاف آن‌ها در روش تحقق این اهداف است.
در ابتدای این نشست، مندلکر که طراح و مغز متفکر تحریم‌های دولت ترامپ علیه ایران به شمار می‌آید، اشاره کرد که ترامپ در دوران رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری وعده خروج فوری از برجام را مطرح کرده بود، اما بعد از به قدرت رسیدن، 18 ماه برای بررسی این توافق وقت صرف کرد. وی با متهم کردن ایران به حمایت از تروریسم، مدعی شد که در طول آن مدت، ایران مشغول «فعالیت‌های به شدت تحریک‌آمیز» بود.
مندلکر با بیان اینکه برجام به ایران اجازه داد در عین بسط فعالیت‌های منطقهای، از درآمد ناشی از سرمایه‌گذاری بین‌المللی هم بهره‌مند شود، گفت: «نمی‌شد چنین درآمدی نصیب فعالیت‌های مشکل‌زای ایران شود.»
وی سپس با وجود گزارش‌های متعدد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد پایبندی ایران به توافق هستهای، تلویحا جمهوری اسلامی ایران را به نقض مفاد این توافق متهم کرد.
این موضوع با کنایه مجری نیز همراه شد که اشاره کرد علاوه بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، حتی جامعه اطلاعاتی آمریکا نیز پایبندی ایران به این توافق را تایید کرده بود.
واکنش شرمن به پیشنهاد ظریف
در ادامه نشست، نوبت به شرمن رسید. او با اشاره به طرح پیشنهادی «محمد جواد ظریف» برای تصویب پیش از موعد پروتکل الحاقی پادمان‌های آژانس به جای سال 2023 و در مقابل رفع دائمی تحریم‌های آمریکا، گفت این پیشنهاد را مبنای یک توافق اساسی نمی‌داند، اما «معتقدم که او دارد مذاکره را آغاز می‌کند. او ایالات متحده را می‌شناسد، او رسانه‌های ایالات متحده را می‌شناسد، او مذاکره‌کننده باهوشی است.»
او سپس در پاسخ به اظهارات سیگال که مدعی شد اقدامات ایران ناقض برجام بوده، به گزارش‌های پیاپی آژانس در تایید پایبندی ایران اشاره کرد و گفت اقداماتی نیز که الان ایران برای کاهش تعهد به برجام در دستور کار قرار داده، «بازگشت‌پذیر هستند.»
وی البته افزود: «[این اقدامات] از دید من اقدامات غلطی هستند، آن‌ها نباید این کار را انجام دهند. از دید آن‌ها، این اقدامات پاسخی است به اقدامات تحریک‌آمیز ایالات متحده، از جمله بازاعمال تمام تحریم‌ها و خروج از توافق.»
شرمن گفت خروج ترامپ از برجام او را غافلگیر نکرده، چراکه رئیس‌جمهور آمریکا از ابتدا به دنبال این کار بوده و نهایتا هم بعد از کنار رفتن افرادی مانند «جیمز متیس» وزیر سابق و «هربرت مک‌مستر» مشاور سابق کاخ سفید، مشخص بود که ترامپ از برجام خارج می‌شود.
او با وجود «وحشتناک» خواندن اقدامات ایران در جهان و بیان اینکه «من به ایران هیچ اعتمادی ندارم، ایران هم به من یا ایالات متحده هیچ اعتمادی ندارد»، گفت: آیا می‌خواهیم ایران سلاح هستهای داشته باشد که قدرت خود را در سرتاسر خاورمیانه ساطع کرده و در برابر ما و متحدان ما بازدارندگی ایجاد کند؟»
معاون سابق وزارت خارجه آمریکا در بخش دیگری از صحبت‌هایش سپاه پاسداران را «ابرتندرو» توصیف کرد و بار دیگر گفت از نظر او در ایران «میانه‌رو» وجود ندارد و افرادی مانند «حسن روحانی» رئیس‌جمهور و ظریف، «تندرو» هستند و سپاه و نیروی قدس، «ابرتندرو».
وی در مورد راهبرد دولت اوباما در قبال ایران هم گفت آن دولت تلاش بود که ابتدا مسئله هستهای را حل کند، و سپس با استفاده از تحریم‌های دیگر که به بهانه‌های منطقهای، موشکی و حقوق بشری باقی مانده بود، «در برابر دیگر اقدامات شرارت‌بار ایران » بایستد.
شرمن افزود: «این تفاوت در استراتژی است و سؤال بنیادین من از این دولت این است که استراتژی شما چیست؟ می‌دانم که بحث فشار حداکثری است؟ اما با چه هدفی؟»
وی در ادامه ادامه کرد که اگر ایرانی‌ها تصور کنند که ترامپ انتخاب می‌شود یا شانس بالایی برای انتخاب دارد، احتمالا شاهد طرح‌های مختلفی برای مذاکره ارائه می‌کنند. او از دیدار «رند پال» سناتور آمریکایی با ظریف هم استقبال کرد و گفت در گذشته مواردی از کمک سناتورها به «بازشدن درب دیپلماسی» وجود داشته است.
او ادامه داد: «فکر می‌کنم در این مورد، دیپلماسی بهتر از جنگ است. جنگ، چه به صورت ناخواسته، چه به واسطه سوءمحاسبه و چه به صورت تصادفی در این چرخه تشدید تنش، فاجعه‌بار و ویرانگر خواهد بود.»
«دکترین فشار در برابر فشار»
سپس جرمی بش به اظهار نظر در مورد ایران پرداخت. او گفت: «دکترین راهبردی ایران در طول 30 سال گذشته، پاسخ فشار، با فشار بوده است. از دید آن‌ها، اگر به فشار، پاسخ متقابل ندهند، یعنی دارند فشار بیشتر را به سوی خود دعوت می‌کنند.»
او اقدامات ایران در دو ماه گذشته در خلیج فارس را نیز «کارزار فشار متقابل» از سوی جمهوری اسلامی توصیف کرد و اهدافی برای این کارزار برشمرد: «آزمودن خطوط قرمز ما و دیگر کشورها»، «ایجاد و افزایش هزینه در سرتاسر منطقه»، «ارعاب متحدان»، «تلاش برای افزایش قیمت نفت و ایجاد آشوب در اقتصاد جهانی» و «ایجاد اهرم مذاکره با واشنگتن.»
بش از نحوه پاسخ دولت ترامپ به ساقط شدن پهپاد این کشور توسط ایران انتقاد کرد و گفت: ««نحوه پاسخ ما، بازدارندگی ما را کاهش داد.»
او گفت واشنگتن باید خط قرمز خود را مبهم نگه می‌داشت و عنوان می‌کرد که در وقت مناسب، به این اقدام پاسخ می‌دهد. وی افزود: «آن‌ها به درستی به این جمع‌بندی رسیدند که اقدامات آن‌ها از خطوط قرمز ایالات متحده عبور نکرده است و می‌توانند به فشار ادامه دهند.»
او هرچند مدعی شد که آمریکا پیروز هر جنگی با ایران است، اما هشدار داد که چنین جنگی هم «عمیقا هزینه‌بار» است و هم می‌تواند به بسته شدن مسیر دیپلماسی با ایران منجر شود. وی در عین حال تأکید کرد که آمریکا باید حضوری قدرتمند در منطقه داشته باشد و «بازدارندگی» خود را احیا کند.
«اهداف تحریم»
در ادامه، بار دیگر مندلکر به صحبت پرداخت و در پاسخ به این سؤال که آیا تحریم‌ها، بر ایران اثرگذار بوده، گفت: «بدون تردید، اثرگذار بوده است.»
او «مختل کردن دسترسی ایران به درآمد لازم برای انجام اقدامات شرارت‌بار» و «تغییر رفتار» را به عنوان «دو هدف اصلی» کارزار فشار حداکثری علیه ایران برشمرد و در تایید ادعای کارآمدی تحریم‌ها، به اظهارات «وزیر انرژی ایران» استناد کرد که به ادعای وی گفته است که «تابحال شاهد چنین چیزی نبوده است.»
مندلکر در توجیه تحریم‌های آمریکا علیه ایران، مدعی شد که این تحریم‌ها فعالیت‌های منطقهای ایران را مختل کرده و متحدان ایران را با دشواری مالی روبرو کرده است.
او همچنین با استناد به اظهارات وندی شرمن درباره ظریف، گفت: «آن‌ها دارند کم‌کم سیگنال‌هایی از آمادگی برای آمدن پای میز مذاکره می‌دهند. اینکه این‌ها سیگنال‌های درستی است یا نه، سؤالی است که پاسخش روشن نیست، اما تردیدی وجود ندارد که این کارزار جواب داده است.»
از 164 به 19000 سانتریفیوژ
شرمن در پاسخ به مندلکر، ادعای اثرگذاری تحریم بر رفتاری ناخوشایند را رد و به عنوان نمونه، اشاره کرد: «زمانی که اروپایی‌ها در اوایل دهه 2000 با ایران مذاکره می‌کردند، ایران 164 سانتریفیوژ داشت... زمانی که در سال 2013 ما با آن‌ها مذاکره کردیم، با وجود حجم باورنکردنی تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه علیه آن‌ها... آن‌ها 19000 سانتریفیوژ داشتند. تحریم‌ها ایران را پای مذاکره آوردند و شاید این بار هم پای مذاکره بیاورند، اما رفتار بد را متوقف نکردند.»
او گفت تمام فعالیت‌های منطقهای و موشکی ایران، به اندازه دستیابی ایران به «بازدارندگی ناشی از سلاح اتمی» اثرگذار نیست، و واشنگتن نباید به امید متوقف کردن فعالیت‌های منطقهای و موشکی، مسیری را در پیش گیرد که نهایتا به دستیابی ایران به سلاح اتمی منجر شود.
او سپس روسیه و چین را برندگان اصلی وضعیت کنونی توصیف کرد و در مورد وضعیت داخلی ایران هم گفت شکست برجام، شانس پیروزی افراد همسو با روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری آتی را به شدت کاهش داده است.
ناخرسندی آمریکا از عدم اجرای خواسته‌های FATF
در ادامه، مندلکر در اظهاراتی که اعتراض شرمن را به همراه داشت، گفت دولت اوباما برای متوقف کردن فعالیت‌های منطقهای ایران، هیچ اقدامی انجام نداد.
این مقام دولت ترامپ، در پاسخ به سؤالی در مورد ساز و کار موسوم به «اینستکس» و دلیل مخالفت واشنگتن با این ساز و کار، از اینکه ایران استانداردهای مورد نظر کارگروه اقدام مالی (FATF) را اجرایی نکرده، ابراز ناخرسندی کرد.
وی گفت: «زمانی که سه کشور اروپایی (E3) بیانیه اینستکس را اعلام کردند... گفتند که این [ساز و کار] بر اساس بالاترین سطح استانداردهای ضدپولشویی و مبارزه با تروریسم، فعالیت می‌کند. مسئله اساسی سه کشور اروپایی، این است که هیچ استانداردی علیه پولشویی در ایران وجود ندارد. سه سال پیش هنگام [اجرای] برجام، ایران موافقت کرد یک طرح اقدام را ذیل کارگروه اقدام مالی اجرایی کند. قرار بود آن‌ها ده گام بسیار قابل توجه بردارند تا یک رژیم ضدپولشویی و حمایت مالی تروریسم در ایران داشته باشند. اما آن‌ها به هیچ‌وجه به آن عمل نکردند.»
او بار دیگر ایران را بزرگترین حامی دولتی تروریسم معرفی کرد و مدعی شد که به همین دلیل است که ایران رعایت استانداردهای FATF را نوعی تحریم برای خود می‌داند.
مندلکر در مورد دیگر دلیل مخالفت با اینستکس نیز گفت اروپا باید توجه که در سوی دیگر این ساز و کار، بانک مرکزی ایران است. وی سپس بانک مرکزی ایران را نیز به پولشویی متهم کرد.
همراهی اروپا با آمریکا
او در پاسخ به شرمن هم که گفته بود دولت ترامپ به اروپا «پشت کرده»، گفت: «می‌دانم این روایت هست که ما با همکاران اروپایی خود کار نمی‌کنیم. این غلط است. دیدگاه ما و همکاران اروپایی ما درباره تهدید ایران، بسیار شبیه به هم است. در حقیقت ما همکاری بسیار نزدیکی با همکاران اروپایی خود داریم تا با این نوع از رفتارهای شرارت‌بار ایران مقابله کنیم... تمام اعضای E3 با ممانعت از فرود پروازهای ماهان که یکی از خطوط هوایی بزرگ بین‌المللی ایران است، موافقت کرده‌اند. ما آن را بازوی قدس هم می‌دانیم. این تنها یکی از نمونه‌های متعدد همکاری ما با همکاران اروپایی ماست.»
وی افزود: «به این کار ادامه خواهیم داد. این شراکتی فوق‌العاده مهم برای ماست. ما در برجام دیدگاه متفاوتی داریم، اما اقدامات گسترده‌ای در تقابل با ایران هست که می‌توانیم با هم همکاری سازنده‌ای داشته باشیم و این ائتلاف همچنان بسیار قدرتمند خواهد بود.»
اهداف مشترک اوباما و ترامپ
در پایان این نشست، شرمن تأکید کرد که دو دولت اوباما و ترامپ در قبال ایران اهداف مشترکی داشته‌اند و اختلاف آن‌ها در مورد نحوه تحقق این اهداف است.
او گفت: «فکر می‌کنم همه ما، همه ما چهار نفر اتفاق نظر داریم که ایران موضوعی جدی است، که فعالیت‌های شرارت‌بار ایران در منطقه باید متوقف شود. همه ما روی این صحنه، اتفاق نظر داریم که ایران نباید به سلاح اتمی دست یابد.»
مسئله حقوق بشر و «امنیت اسرائیل» از دیگر موضوعاتی بود که به گفته شرمن، میان دو دولت در قبال ایران، مشترک هستند.
شرمن نهایتا با این جمله که با تایید مندلکر هم همراه بود، جلسه را به پایان برد: «همه ما دنبال چیز یکسانی هستیم، صرفا معتقدیم که راه‌های متفاوت و راهی دائمی‌تر و راهی بهتر برای رسیدن به آن هست.»
