در چند روز گذشته هشتگ «افزایش ظرفیت تهدید سلامت» فضای مجازی و جامعه پزشکی کشور را تحت الشعاع قرار داد و در حالی که گمانه زنی‌ها از طرحی جدید مجلس برای افزایش پذیرش دانشجویان در رسانه‌های مجازی وجود داشت، 86 نماینده طرح دو فوریتی افزایش صد‌درصدی ظرفیت‌های پزشکی را امضا کردند.
به گزارش به نقل از روزنامه آرمان ملی ،در این مدت این طرح با واکنش‌های بسیاری همراه بود و مخالفان این طرح را عاملی برای کاهش بازار کار دانشجویان فارغ التحصیل و کاهش کیفیت آموزشی دانستند، حتی شایعاتی درباره اینکه یکی از مسئولان می‌خواهد فرزند پشت کنکوری در رشته تجربی به دانشگاه پزشکی بفرستد و او عامل کلید خوردن این طرح است، نیز شنیده شد.
همان‌طور که پیش بینی می‌شد وزارت بهداشت و درمان اولین نهادی بود که با این طرح مخالفت کرد و وزیر بهداشت در این باره اعلام کرد: ما معتقدیم که ظرفیت دانشگاه‌های علوم پزشکی و باری که بر دوش این مراکز درمانی بعد از فارغ‌التحصیلی پزشکان می‌افتد برای نظام سلامت، نظام سیاسی و نظام اجتماعی کشور مشکل آفرین است.
سعید نمکی ادامه داد: مسأله کمبود پزشک ناشی از توزیع نامناسب فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی در سراسر کشور است و در حاضر هم تعداد بسیار زیادی پزشک بیکار در کشور داریم. ما باید برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری برای ماندگاری پزشکان مناطق محروم انجام دهیم و برنامه‌های انگیزشی بهتری را در کشور اجرا کنیم.
طراح اصلی این طرح، یوسف داوودی نماینده سراب در مجلس است. او اخیرا در یک جمعی دانشگاهی ضمن بیان استدلال‌های مطرح شده در طرح، گفته است: در سال 96 جمعیت سالمندی بیش از 4میلیون در کشور بوده و این رقم در حال افزایش است که افزایش تعداد تحصیلکردگان در رشته‌های مرتبط با سلامت را ضروری کرده است.
نماینده سراب از خروج تعدادی جوانان از کشور به خاطر تحصیل در رشته‌های علوم پزشکی به‌دلیل عدم موفقیت در کنکور خبر داد و یادآور شد: در صورت تصویب طرح این دانشجویان به کشور بازگشته و به تحصیل ادامه خواهند داد. این نماینده مجلس همچنین درباره جزئیات طرح گفته است: برای جزئیات آن نیز مورد دقیقی مطرح نشده و فقط لزوم افزایش ظرفیت مطرح شده است. طرح در کمیسیون بهداشت بررسی و در مورد اینکه این افزایش چگونه باشد، تصمیم‌گیری خواهد شد و اینکه چه تصمیمی گرفته شود، بستگی به‌نظر نمایندگان دارد.
مدافعان این طرح استدلال‌های مشابه دیگری نیز مطرح می‌کنند، مانند در حال حاضر سرانه پزشک و دندانپزشک در ایران در مقایسه با کشور‌های پیشرو و حتی کشور‌های منطقه، بسیار پایین‌تر است؛ طبق آمار جهانی و رسمی کشور، سرانه پزشک در ایران حتی از کشورهایی، چون مالت و تاجیکستان کمتر است؛ در صورتی که اگر در کشور تعداد پزشکان افزایش یابد، می‌توانند به مناطق محروم بروند تا در این مناطق مشکل کمبود پزشک وجود نداشته باشد.
طرحی که پشتوانه علمی ندارد
اما یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس که با این طرح مخالف است، می‌گوید: بدون تردید مخالفت وزارت بهداشت و برخی از نمایندگان با طرحی که در مدت یکسال بیش از 60هزار دانشجوی جدید را بدون برنامه‌ریزی وارد دانشگاه‌ها می‌کند، طبیعی است، اما نمی‌توان از این ظرفیت برای خدمت پزشکان در مناطق محروم به راحتی عبور کنیم.
ماندگاری پزشکان و دانشجویان پزشکی در مناطق محروم یک نیاز عمده این جوامع است، کما اینکه در حال حاضر وزارت بهداشت 30درصد پزشکان را بومی جذب می‌کند و تا 2 تا 3 سال آینده این پزشکان فارغ التحصیل خواهند شد و نیاز مناطق محروم را برطرف می‌کنند.اکبر رنجبرزاده در ادامه خاطرنشان کرد:
یک دانشجوی پزشکی برای دولت و کشور 100میلیون تومان هزینه دارد و او باید مدتی را در مناطق محروم خدمت کند. ما در وهله اول باید نیازهای مردم و کمبود پزشک در مناطق محروم را ببینیم و متناسب با نیازهای آنها، پزشکان را با آنچه که در منطقه و عدالت اجتماعی مرسوم است در اختیار آن مناطق قرار دهیم.
اگر قرار باشد طرح و لایحه‌ای نیز به تصویب نمایندگان برسد، باید بر این مبنا باشد، اما طرحی که برای یک یا دو سال ظرفیت دانشجویان پزشکی را اضافه کند و بعد از چند سال دوباره به حالت قبل بازگردد، بی‌تردید پشتوانه علمی و منطقی ندارد.
او در ادامه با اشاره به اینکه بعید می‌دانم که این طرح به سرانجام برسد، افزود: ما باید در طرحی که برای افزایش ظرفیت دانشجویان ایجاد می‌کنیم، یک عدالت نسبی را برای آیندگان مد نظر قرار دهیم، نمی‌توان چند سال افزایش ظرفیت دانشگاه‌های پزشکی داشته باشیم و بعد از سال 4 یا 5 دانش‌آموزانی که باید در کنکور شرکت کنند و حق‌شان هم هست که وارد دانشگاه شوند، از این موضوع محروم شوند.
باتوجه به ظرفیت 55هزار دانشجوی پزشکی فعلی کشور، آیا از زیرساخت‌های کیفی و کمی برای افزایش دوبرابری دانشجو برخوردار هستیم، رنجبرزاده در پاسخ به این سوال گفت:
طبیعتا در موضوع کیفی آموزشی با مشکل مواجه خواهیم شد. مثلا یک متخصص جراحی وارد بازار کار می‌شود و وقتی تیغ جراحی را در دست می گیرد، در حساس ترین شرایط ممکن نمی داند چطور کارش را انجام دهد و از دیگران کمک می‌گیرد و این امر برای جامعه بسیار خطرناک است. نباید کیفیت را فدای کمیت کنیم. ما باید بتوانیم شرایط مناسب آموزش را برای این تعداد دانشجویان در نظر بگیریم و آنها را در مسیر آموزش قرار دهیم، و نه بیشتر و نه کمتر که به جامعه لطمه ای وارد نماید.
پزشکان بیکار در آینده
قائم‌مقام معاونت آموزشی وزارت بهداشت نیز گفت: در حال حاضر حدود 150هزار پزشک عمومی و متخصص فعال و 55هزار دانشجوی پزشکی در حال تحصیل در کشور وجود دارد که در نهایت می‌توان گفت تا هفت سال دیگر با فارغ‌التحصیل شدن دانشجویان فعلی بیش از 200هزار پزشک عمومی و متخصص فعال در کشور خواهیم داشت که تا سال 1404 ایران را به استانداردهای جهان در سرانه تعداد پزشک به بیمار بدون هیچ‌افزایش ظرفیتی می‌رساند.
دکتر حمید اکبری در خصوص وضعیت تعداد پزشکان مشغول به کار در کشور و نیاز کشور به پزشک، گفت: شماره نظام پزشکی که عدد دقیق پزشکان ما را ثبت می‌کند اکنون آمار 176هزار پزشک در کشور را نشان می‌دهد که این تعداد از ابتدای کار پذیرش دانشجوی پزشکی و آغاز کار نظام پزشکی فارغ التحصیل شده‌اند.
