به گزارش ایسنا، طرح فهام (طرح ملی فراسامانه هوشمند اندازه‌گیری و مدیریت انرژی) از سال 1389 با اخذ مجوز از شورای اقتصاد و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به عنوان طرح ملی تعریف شد، در ابتدا مباحث اولیه برای 20 میلیون مشترک صورت گرفت تا کنتورهای برق آن‌ها هوشمند شود، اما با محدودیت منابع شورای اقتصاد و سازمان مدیریت اعلام کردند که این طرح در فاز نخست با تعویض یک میلیون کنتور و هوشمند شدن آن‌ها کار آغاز شود.
نگرانی از نبود زیرساخت‌ها، بحث بومی شدن و عدم تجربه باعث شد در فاز نخست تعویض یک میلیون کنتور مطرح شود. با این وجود، قرار بود این طرح در سال 1393 به پایان برسد و این یک میلیون کنتور تعویض شود، اما محدودیت منابع مالی باعث شد تنها 300 هزار کنتور هوشمند نصب شود که از این 300 هزار کنتور، 20 هزار مشترک خانگی و تجاری، 60 هزار مشترک بخش کشاورزی و مابقی مربوط به مشترکان دیماندی بوده‌اند، با جایگزینی کنتورهای هوشمند مشترکان می‌توانند ساعت به ساعت و دقیقه به دقیقه، میزان مصرف خود را بررسی و از آن اطلاع پیدا کنند. بنابراین با نصب کنتورهای هوشمند به‌راحتی می‌توان به مدیریت بار شبکه اقدام کرد.
اجرای طرح فهام برای 400 هزار مشترک
در این راستا، طی سال گذشته، 306 هزار و 978 دستگاه کنتور هوشمند در ایران نصب شد و تعداد چاه‌های کشاورزی مجهز به این نوع کنتور به 56 هزار چاه رسید. هم‌چنین تمامی چاه‌های کشاورزی به کنتورهای هوشمند طرح فهام تجهیز شدند و امکان پایش آب برداشت شده از چاه‌ها بر اساس انرژی مصرفی از سوی وزارت نیرو فراهم شد.
پیش از این اما اعلام شده بود کنتورهای هوشمند برای 80 درصد مشترکان دیماندی نصب شده و قرار بود تا تابستان سال جاری نیز قبل از پیک بار این عدد به 90 درصد افزایش یابد. در قانون بودجه سال 1398 نیز اجرای طرح فهام پیش‌بینی و بر اساس این قانون وزارت نیرو موظف شده تا برای مشترکان پرمصرف کنتور هوشمند نصب کند و هزینه آن را به صورت اقساطی روی قبوض آن‌ها دریافت کند.
طبق آخرین امار در مرحله نخست اجرای این طرح حدود 400 هزار مشترک صنعتی، کشاورزی و تجاری بزرگ به این سامانه مجهز شده‌اند. اجرای این برنامه باعث شده در تابستان امسال بیش از 3000 مگاوات مدیریت مصرف از طریق پایش بار و مدیریت بر مصرف مشترکین بزرگ اعمال شود.
جزییات اجرای فاز دوم طرح فهام
در این باره هادی مدقق در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به فاز نخست هوشمند کردن کنتورهای مشترکین برق اظهار کرد: تاکنون مشترکین پولی را برای این منظور پرداخت نکرده‌اند و هزینه از سوی دولت تامین شده است.
وی با بیان این‌که در فاز دوم هوشمند کردن کنتورها پنج میلیون مشترک را شامل می‌شود گفت: این طرح در سراسر کشور اجرا خواهد شد و اولویت با مشترکین سه فاز و پرمصرف است.
مدیرکل مدیریت مصرف و امور مشترکان توانیر درباره تامین هزینه مورد نیاز فاز دوم هوشمند کردن کنتورها توضیح داد: بخشی که مربوط به زیرساخت‌های ارتباطی و شبکه‌ای بوده توسط دولت تامین سرمایه می‌شود. قانون بودجه سال 1398 به وزارت نیرو اجازه داده است که بخشی از هزینه‌های هوشمندسازی کنتورها را از مشترک دریافت کند و مشترک می‌تواند هزینه را به صورت اقساطی پرداخت کند.
مدقق با تاکید بر این‌که هنوز مشخص نشده چند درصد هزینه باید توسط مشترک پرداخت شود، گفت: مشترکین بخشی که به لوازم اندازه گیری مربوط می‌شود را پرداخت نمی‌کنند اما هزینه‌های هوشمندسازی و مودم باید توسط مشترک پرداخت شود.
وی در ادامه درباره پنج میلیون مشترکی که کنتور آن‌ها باید هوشمند شود توضیح داد: اولویت با تعویض کنتورهای مشترکانی است که از فاز اول باقی مانده‌اند و شامل مشترکان جهان کشاورزی، صنعتی و تجاری می‌شود. بخش بعد شامل مشترکین پرمصرف خانگی است.
مدیرکل مدیریت مصرف و امور مشترکان توانیر به این پاسخ که چند درصد مشترکان خانگی پرمصرف هستند پاسخ داد: هنوز عملکرد تابستان امسال مشترکین مشخص نیست اما بر اساس آمار سال 1397 حدود 10 درصد مشترکین خانگی بالای الگوی مصرف، مصرف دارند. در واقع 29 میلیون مشترک خانگی داریم که سه میلیون آن‌ها پرمصرف محسوب می‌شوند.
به گفته مدقق فاز دوم هوشمندسازی کنتورها طی دو سال اجرا خواهد شد.
