به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آفتاب یزد، برندهای معروف کتانی، شلوار، کفش ، شکلات و انواع نوشیدنی که هر کدام در کشورهای مختلف طرفداران زیادی دارند و تولید کنندگان این برندها نیز با توجه به مشتری‌های زیادی که دارند هر روز سعی میکنند کیفیت محصول خود را بیشتر کرده و قیمت‌ها را رقابتی تر کنند تا مشتری‌هایشان را از دست ندهند.
یکی از اتفاقات ناخوشایند که به صورت هشداردهنده‌ای در ایران در حال رشد بوده؛ تولید، توزیـع و مصـرف کالاهـای جعلـی و برندهای معتبر و لوکس است.
با این حال در ایران شرایط به گونه ای دیگر است. عدم اتصال به سیستم مالی جهانی و نپذیرفتن نظام شفافیت مالی ( FATF ) موجب شده که شرکت‌های بزرگ و برندهای مطرح جهان از ایجاد نمایندگی رسمی‌در ایران اجتناب کنند.
همین اتفاق خود مستمسک اتفاقات بدتری شده است به طوری که زمینه برای سودجویان و قاچاقچی‌ها فراهم شده که با وارد کردن محصولات فیک یا تولید کالاهای زیرپله ای به نام برند اصل شفافیت تولید و مشتری مداری را زیر سوال ببرند.
تا همین چند سال قبل، بیشتر محصولات خارجی به اسم کالای اصل به مشتری‌ها در ایران قالب می‌شد. اما اکنون بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد با توجه به افزایش آگاهی مردم ، بیشتر تولیدکنندگان به مشتری‌های خود این آگاهی را می‌دهند که محصول مورد نظر کپی و فیک است و جالب اینکه مشتری هم آن را قبول می‌کند.
این تازه یک بخش ماجرای فیک بازی در فروش محصولات است. در برخی موارد حتی محصولات داخلی هم که برند هستند مورد جعل قرار می‌گیرند و با جنس نامرغوب و بی کیفیت در زیر پله‌ها یا کارگاههای غیر مجاز به اسم جنس اصل ارائه می‌شود.
* سوء استفاده از برندهای معروف
شهرت بین المللی برخی برندها در جهان، عده ای را به صرافت انداخته که مشابه آن را هم در ایران ابداع کنند . راحت ترین بخش جعل برند در این حیطه استفاده از برندهای امریکایی است چون ایران هیچ‌گونه ارتباطی با امریکا ندارد جعل عنوان یک برند امریکایی در ایران به سادگی امکان پذیر است.
به عنوان مثال چندی قبل یک فروشگاه زنجیره‌ای مواد غذایی با نام« KFC ایرانیان» در ایران مجوز گرفت که ظاهرا چون پسوند « ایرانیان» را به همراه داشت نشان می‌داد که هیچ ارتباطی با شرکت آمریکایی معروف ندارد و اساسا مجوزی هم برای فعالیت نمایندگان رسمیKFC آمریکایی صادر نشده است.
اما برخی پا را فراتر گذاشته و برندهای خیلی مطرح تر را جعل میکنند مثل مک دونالد یا «کی اف سی» که به خاطر مطرح بودن بیش از حد این دو برند و عدم کسب مجوز قانونی از مراجع ذیربط با آنها برخورد صورت گرفت.
بر همین اساس دستورالعملی برای برخورد با آن دسته از فروشگاه‌هایی که از شهرت برندهای بین‌المللی سوءاستفاده میکنند، به تمام سازمان‌های بازرسی اصناف در سراسر کشور ابلاغ و اعلام شده که اینگونه موارد باید به سرعت پلمب شوند.
در یک مورد سرعت کار فرصت طلبان به قدری بالا بود که فرد مدعی دارای نمایندگی یک رستوران مطرح خارجی با جعل امضای مسئول اتاق اصناف پروانه فعالیت خود را نیز گرفته بود که موضوع خیلی سریع لو رفت.
با این حال هنگامی‌که موضوع بیخ پیدا کرد سی ان ان به نقل از یک مقام مسئول در شعبه مرکزی کی اف سی خبر داد که این شرکت هیچ مجوزی برای فعالیت به عنوان نماینده این شرکت در ایران به کسی نداده است.
* آیا اصلا برندهای خارجی می‌توانند در ایران نمایندگی داشته باشند؟
سوال بسیار مهمی‌است. آنها دوست دارند بیایند یا اصلا زمینه فعالیت برای آنها فراهم نیست؟ کوروش شهاب کارشناس ثبت شرکت‌ها در یکی از موسسات ثبت علایم تجاری در این باره می‌گوید: برندهای خارجی مطرح برای فعالیت در ایران باید از اتاق اصناف کشور مجوز فعالیت بگیرند تا جایی که ما مطلعیم تا الان به غیر از چند برند غیرمطرح چینی و هندی هیچ برند خارجی مطرحی پروانه فعالیت در ایران دریافت نکرده است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا منع قانونی برای حضور برندهای مطرح در کشور وجود دارد یا خیر، گفت: گمان نمی‌کنم مشکل قانونی وجود داشته باشد، البته هر نمایندگی خارجی باید شرکت در ایران به ثبت برساند ولی برندهای امریکایی قطعا به مشکل بر خواهند خورد چون نگاه به آنها سیاسی است اما سایر برندها بعید است مشکلی برای فعالیت در ایران داشته باشند.
شهاب در پاسخ به این پرسش که چرا محصولات جعلی زیر عنوان برندهای مشهور افزایش داشته، می‌گوید: افزایش تقاضا یکی از دلایلی است که موجب شده تولید کننده یا وارد کننده به سمت تولیدات فیک و جعلی
برود. محصولات جعلی نمونــه مشــابهی از محصــولات اصــلی هســتند کــه غیرقانونی، ارزانقیمت و اغلب بـا کیفیـت پـایین تولیـد می‌شوند و سود خوبی را نصیب عاملان آن می‌کند.
* کلکی به نام تحت لیسانس
یکی از راهکارهای مهم برای منتسب شدن به برندهای اصلی جهانی، ادعای فعالیت تحت لیسانس است که بیشتر تولید کنندگان ایرانی برای آنکه وجهه و اعتباری برای خود بخرند به این روش متوسل می‌شوند.
تحت لیسانس فلان شرکت بودن در انگلستان ، کانادا و سوئیس کلکی است که برخی از تولید کنندگان ایرانی به طور حساب شده به آن متوسل می‌شوند تا اعتبار محصول خود را ارتقا دهند. شیوه کار آنها این است که مدیران شرکت مذکور خودشان شرکتی را با اسامی‌چشمگیر خارجی ثبت میکنند و بعد محصولات خود را تحت لیسانس آن قرار می‌دهند تا مشتری با این عناوین دهان پرکن به سمت محصولات آنها متمایل شود. این در حالی است که کالای این شرکت‌ها در شهرک‌های صنعتی با اسامی‌خارجی تولید می‌شود.
* خمیردندان آلمانی که در آلمان وجود خارجی ندارد
تولید و فروش کالای فیک در ایران هیچ وقت منحصر به محصولی که خارجی است و در کشور مادر تولید می‌شود نبوده است. گاهی یک اسم خارجی روی محصول زیر پله ای گذاشته می‌شود و مشتری در ایران تصور می‌کند این محصول در خارج از ایران به شدت پرطرفدار است.
نمونه آن خمیردندانی با مارک « کرست » است که مدتها در داروخانه‌ها و بساط دوره گردان مترو به عنوان محصول آلمانی معرفی می‌شد اما اصل ماجرا این است که این محصول زیر پله ای و فیک بوده و اصلا در آلمان چیزی به نام خمیردندان کرست وجود خارجی ندارد و احتمالا یک تولید کننده با پر کردن تیوپ‌ها و درج نام کرست ( برگرفته از سریال آلمانی معروف در ایران به همین نام) محصولی را که عنوانش وجود خارجی نداشته به مردم می‌فروخته است.
همین اتفاق در مورد محصول FELLER که یک کالای آلمانی در ایران جا افتاده بود وجود داشت اما در فروشگاههای معتبر جهان نامی‌از این برند به اصطلاح آلمانی وجود ندارد و گویا تنها ایرانی‌ها آن را به عنوان محصول پرفروش در آلمان می‌شناسند! این در حالی است که سایت آن به جز زبان فارسی با هیچ زبان دیگری اطلاعات به مشتری ارائه نمی‌کند.
* چینی به جای فرانسوی!
نکته ای که در این میان بسیار جالب به نظر می‌رسد قالب کردن جنس چینی به جای مارک اصل اروپایی است. چند سالی بود که چینی‌ها مراوده خوبی با تجار ایرانی داشتند و ایرانی‌ها با ارز فراوان کالاهای چینی را وارد می‌کردند.
اتفاقی که در این بین افتاد این بود که یک تاجر زرنگ ایرانی که دفترش در حوالی میدان انقلاب و کارگر بود ظروف آشپزخانه ساخت چین را به عنوان محصول فرانسوی تفال وارد ایران می‌کرد و جنس چینی را به جای فرانسوی به ایرانی‌ها می‌فروخت. او قبلا نمایندگی تفال در ایران را داشت اما زمانی که تفال فرانسه تولید محصولات خود در ایران را متوقف کرد او یک جنس چینی را به جای تفال اصل برای فروش عرضه کرد.
با واردات انبوه کالاهای چینی به ایران، کم کم برخی به این فکر افتادند که کالای چینی را وارد کرده و به نام یک برند خارجی مطرح آن را به مردم بفروشند. این در حالی است که یک بررسی ساده نشان می‌دهد معمولا برندهای مطرح هیچ گاه تاکید زیادی بر درج عبارت .. MADE IN ندارند اما محصولات جعلی و زیر پله ای به صورت درشت این عبارت را درج میکنند تا به مشتری القا کنند که یک کالای برند را خریداری کرده است.
با رشد تولیدات دسته چندم در چین، تولید کالاهای لوکس بی کیفیت و سرازیر شدن آن به کشورهای در حال توسعه شتاب بیشتری گرفت و در این راستا چینی‌ها با مشاهده اشتیاق تجار ایرانی به خرید محصولات کم کیفیت تمرکز خود را بر تولید انواع کالاهایی قرار دادند که باب طبع ایرانی‌هاست.
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته تولیدات فیک با مارک تقلبی طی چند دهه بازار پر سودی در ایران داشته است و با رشد تقاضا برای خرید تجار بیشتری به فکر افتادند که با روش‌های خاص ، کالای چینی وارد شده را با یک مارک جعلی به خورد مصرف کننده ایرانی بدهند.
عوامل مختلفی در ترغیب افراد به خرید محصولات جعلـی مخصوصـاً محصـولات جعلـی کـه بـا برنـدهای لــوکس ارائــه مــیشــوند، اثرگــذار هســتند. عمومــاً مصرف کنندگان به دلیل برخی از ویژگیهای صوری و ظـاهری کـه محصـولات جعلـی دارنـد، بـه خریـد ایـن محصــولات ترغیــب مــیشــوند و بــه کیفیــت ایــن محصولات توجه کمتری دارنـد.
محصولات جعلی ممکن است کیفیت پایین‌تری نسـبت به محصولات اصلی داشته باشـند، امـا از لحـاظ قیمـت، صرفه جویی در هزینـه را بـرای مشـتریان بـه همـراه دارند. بدین معنی کـه محصـولات جعلـی بـا اخـتلاف در کیفیــت نســبت بــه محصــولات اصــلی، باب طبع مشتری‌ها می‌شوند .
* مردم خودشان هم می‌خواهند
یکی از عوامل مهم در گرایش مردم به استفاده از کالای فیک مهیا نبودن زیرساخت حضور برند اصل در کشور مقصد است.
یک کارشناس بازرگانی در این رابطه می‌گوید: در ایران مراحل ثبت برند دشوار است و از طرفی چون تا سالها ذهنیت مردم نسبت به برند ایرانی خوب نبود برخی تولید کنندگان و تجار از ترس عدم استقبال از کالای ایرانی و جا باز نکردن بین مردم ترجیح دادند برندهای اصلی و به نام را جعل کنند تا مشتری بیشتری داشته باشند.
نسیم بردبار افزود: با توجه به نبود قانون کپی رایت این کار بسیار آسان می‌نماید به خصوص در شرایط فعلی تحریم که همه به خوبی می‌دانند برندهای اصل در ایران حضور ندارند این امر یک فرصتی را برای برخی افراد ایجاد کرده که محصولات زیر پله ای و بی کیفیت را با مارک برندهای معروف به خورد مصرف کننده لوکس گرا بدهند.
وی ادامه داد: بخش مهم کپی سازی زیر زمینی به خاطر کپی رایت هست اگر ایران قوانین کپی رعایت می کرد سودجویان خیلی راحت نمی‌توانستند مارک نایک، آدیداس و غیره را به صورت فله بفروشند.
این کارشناس درباره چرایی بی میلی به دادن نمایندگی به برندهای مطرح جهانی در ایران گفت: طبعا اعطای نمایندگی به برندهای خارجی فرصت‌های اقتصادی خوبی را نصیب کشور میزبان نمی‌کند چرا که این امر تولید و اشتغال کشورهای مقصد و میزبان را هدف قرار می‌دهد ، از سوی دیگر صاحبان برندهای مطرح خودشان هم تمایلی به حضور در ایران ندارند به همین دلیل در دوران تحریم فرصت خوبی ایجاد می‌شود که سودجویان دست به کار شده و محصولات فیک و قلابی را به نام کالای برند به فروش برسانند.
بردبار در این خصوص که چرا مثلا در کشوری مثل ترکیه نمایندگی‌های معتبر جهانی شعبه دارند، گفت: اگه در ترکیه با اینکه خودش جزو تولیدکننده‌های پوشاک و لوازم آرایش هم هست بیشترین برندها حضور دارند به خاطر وجود قانون کپی رایت است اما از یک سو دیگر کالای برند خارجی زمینه رقابت با کالای ترکی را ایجاد می‌کند در نتیجه تولید کننده ترک ترغیب می‌شود محصول با کیفیت تر یا مشابه کیفیت خارجی تولید کند و این به نفع اقتصاد آن کشور است.
وی شیوع قاچاق را یکی از دلایل مهم مرتبط با نبود نمایندگی برندهای خارجی دانست و ادامه داد: در ایران تعرفه واردات پوشاک بالاست و اگر بنا باشد کالای اصلی از مبادی رسمی‌وارد گمرک شود تعرفه بالایی می‌خورد به همین علت کالای قاچاق مورد توجه بیشتر واقع می‌شود و طبق برخی آمارها نزدیک به 60 درصد پوشاک داخل کشور از راه قاچاق تامین می‌شود.
این کارشناس اقتصادی در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به تغییر ذائقه ایرانی‌ها به خرید‌های لاکچری افزود: به نظر می‌رسد تمایل مردم به خرید کالای لوکس موجب شده آنها به سمت برندها میل کنند حتی اگر این برند اصل اصل نباشد و به عبارتی فیک باشد. این امر تولید کننده کالای فیک را ترغیب کرده که محصول فیک خود را زیر عنوان « طرح اصلی» به مشتری جا بیندازد و تولید جعلی زیر عنوان مشابه اصلی بازار خوبی پیدا کند.
بردبار در این خصوص که چرا تولید کننده داخلی برند ثبت نمی‌کند تا آن را بین مشتری جا بیندازد ، گفت:الان برخی محصولات تولید داخل با اسم و برند ایرانی کیفیت خوبی دارند و مورد استقبال هم واقع شده اند اما موضوع این است که مشتری ایرانی خودش به کالای فیک و مشابه برند تمایل پیدا کرده است و همین موضوع موجب شده فروشنده‌ها کالاهای فیک را زیر عنوان «های کپی» به مشتری قالب کنند که از قضا خود مشتری هم از این موضوع استقبال می‌کند.
وی تصریح کرد: با توجه به آگاه شدن مردم اکنون فروشنده به خوبی می‌داند که مشتری از فیک بودن کالا آگاه است و به همین دلیل خود فروشنده به مشتری می‌گوید کالا مشابه اصلی است یا‌های کپی است و مشتری هم این موضوع برایش جا افتاده است و به خرید تمایل پیدا می‌کند.
این کارشناس یادآور شد: بحث کنار آمدن مردم با موضوع یک بحث روانی است که روحیه مصرف گرایی مردم را نشان می‌دهد و اینکه لاکچری بازی انگیزه اجتماعی قوی برای تولید کننده محصول فیک ایجاد کرده که مطابق با سلیقه مشتری و جامعه مورد تقاضا کالای فیک را عرضه کند.
وی ادامه داد: عموماً افراد برای نشان دادن منزلت، جایگاه و شـان و مرتبــه خــود، رو بــه مصــرف برنــدهای پرستیژ آور و معتبر می‌آورند. ایـن افـراد پـول زیـادی را برای خرید این محصولات پرداخت میکنند، در حـالی که شاید هزینه تمام شده واقعی ایـن محصـولات بسـیار کمتر از این باشد، اما این افراد حتـی بـا آگـاهی از ایـن امر باز هم تمایل بـه خریـد ایـن محصـولات دارنـد . در واقع هر چـه قیمـت محصـولی از اسـتانداردهای عادی بیشتر باشد، ارزش پرستیزی بـودن آن افـزایش مـی‌یابـد.
بردبار با اشاره به فرصت سازی تحریم‌ها گفت:تحریم‌ها فرصت خوبی است که تولید کننده ایرانی برند سازی کند و از اتکا به برند خارجی اجتناب کند.
وی گفت: البته در مورد خوراکی‌ها و لوازم آرایشی قضیه فرق می‌کند و مردم ترجیح می‌دهند سراغ محصول فیک نروند چون با جانشان مرتبط است و همین امر زمینه خوبی برای برندهای خوراکی ساخت داخل فراهم می‌کند که خود را نزد مردم معتبر کنند.
