بی تردید واقعه غدیر خم فقط یک رویداد تاریخی نیست. بلکه حادثه ای بزرگ برای حفظ دستاوردهای بعثت همه پیامبران الهی و خصوصاً پیامبر (ص) قلمداد می شود. به تعبیر دقیق‌تر استمرار خط و آموزه های نبوت است که جریان رسالت را به امامت پیوند می دهد و در تعیین صحیح مسیر اسلام و مسلمانان نقش محوری و اساسی دارد. زیرا حفظ دستاوردهای رسالت و فهم دقیق از قرآن مجید بدون پیام غدیر ممکن نیست. به مناسبت در پیش بودن عید سعید غدیر خم و اهمیت و جایگاه این عید بزرگ به بازخوانی بیانات علما و مراجع عظام تقلید درباره آن می پردازیم که در ادامه می آید:
مرحوم آیتالله العظمی سیدروح‌الله خمینی
مسأله غدیر، مسأله ای نیست که بنفسه برای حضرت امیر (ع) یک مسأله ای پیش بیاورد، حضرت امیر مسأله غدیر را ایجاد کرده است. آن وجود شریف که منبع همه جهات بوده است، موجب این شده است که غدیر پیش بیاید. غدیر برای حضرت امیر (ع) ارزش ندارد؛ آنکه ارزش دارد خود حضرت است که دنبال آن ارزش، غدیر آمده است.
ولایتی که در حدیث غدیر است که به معنای حکومت است و به معنای مقام معنوی.
غدیر یک مسأله روز است. غدیر یعنی نباید دین را از سیاست جدا کرد. حکومت آمیخته با سیاست است و حکومت صالح و عادل، عین اسلام و دین است. آنان که سیاست را از دین جدا می دانند، در حقییقت منکر غدیر هستند. قضیه غدیر، قضیه جعل حکومت است. این است که قابل نصب است و الا مقامات معنوی قابل نصب نیست.
آیتالله العظمی سید علی خامنه ای
مسأله غدیر و تعیین امیرالمؤمنین (ع) به عنوان ولى امر امت اسلامى از سوى پیامبر مکرم اسلام (ص) یک حادثه بسیار بزرگ و پر معناست؛ در حقیقت دخالت نبى مکرم در امر مدیریت جامعه است. معناى این حرکت که در روز هجدهم ذى الحجه سال دهم هجرت اتفاق افتاد، این است که اسلام به مسأله مدیریت جامعه به چشم اهمیت نگاه مى‌کند. این طور نیست که امر مدیریت در نظام اسلامى و جامعه اسلامى، رها و بى‌اعتنا باشد. در باب غدیر، انسان از ابعاد گوناگونی می تواند نظر بیندازد و بهره معنوی و فکری بگیرد. مشکل بشریت امروز، در حقیقت فقدان عدالت و اسلام و حکومت علوی و روش و منهاج امیرالمؤمنین (ع) است. حقیقتاً مسلمین عالم می توانند از همین حادثه غدیر، وسیله ای برای رشد و هدایت وافی و اکمل جهان اسلام پیدا کنند. غدیر نتیجه فضایل، مزایا و کمالات آن حضرت (ع) بود. غدیر یک مفهوم مترقی و نجات بخش است. غدیر یک مسأله اسلامی است، یک مسأله فقط شیعی نیست.
آیتالله العظمی سیدعلی حسینی سیستانی
شیعه باید از حقوق اجتماعی و سیاسی اهل سنت پیش از خود آنها دفاع کند ... من همیشه گفته و می گویم که نگویید برادران اهل سنت، بلکه بگویید «اهل سنت ما». شکی نیست که عید غدیر از اعظم اعیاد است.
آیتالله العظمی لطف‌الله صافی گلپایگانی
مکتب غدیر مکتب جهاد، مکتب ایمان، مکتب قرآن و مکتب همه انبیاء است. باید غدیر در تمام حوزه ها و دانشگاه ها تدریس شود و همگان پیام های جامع و جهانی آن را دریافت نمایند و کرسی های غدیرشناسی در مراکز علمی معتبر ایجاد شود. روز تاریخی و بزرگ عید سعید غدیر مانند روز عظیم بعثت با اهمیت و بی نظیر است. این دو روز با یکدیگر پیوند و بستگی کامل دارند. بعثت اصل، اساس و پایه انقلاب الهی، جهانی و جاودانی اسلام و روز غدیر مکمل و تداوم بخش آن است.
آیتالله العظمی ناصر مکارم شیرازی
اما اگر شرق و غرب عالم را بگردیم، تمام آیات و روایات را ببینیم و تمام تاریخ اسلام را بررسی کنیم تا داستان غدیر را در کنار آیه 67 سوره مبارکه مائده قرار ندهیم، تفسیر این آیه شریف برای ما غیرممکن است. اراده حکیمانه خداوند بر این تعلق گرفته است که واقعه تاریخی غدیر در تمامی قرون و اعصار به صورت یک تاریخ زنده که قلوب و دل ها به سوی آن جذب می شوند؛ بماند. جوانان مسلمان را به حفظ حدیث غدیر وادار کنیم، خطبه غدیر را به طور فراگیر در اختیار مردم، جوانان و نوجوانان قرار بدهیم و در مقابل حفظ این خطبه، جایزه بگیرند و تشویق شوند، به خصوص در میان نسل جوان که آگاهی آنها بر مسأله غدیر لازم است، انتشار گسترده و وسیعی پیدا کند، آمیخته با محبت و تشویق. کمتر واقعه تاریخی در جهان؛ به سان رویداد «غدیر» مورد توجه طبقات مختلف از محدّث و مفسر و متکلم و فیلسوف و خطیب و شاعر و سیره نویس واقع شده است.
آیتالله جعفر سبحانی
رویداد غدیر، یکی از حادثه های قطعی و انکارناپذیر در سیره رسول خدا و تاریخ اسلام است. تعیین خلیفه از جانب خدای متعال که پیام حدیث غدیر است، یک نعمت و موهبت آسمانی است و شایسته است انسان به خاطر این موهبت جلسه شکرگزاری برپا کند و آن روز را جشن و سرور بشمارد. کمتر حدیثی از نظر تواتر و کثرت راویان به پای حدیث غدیر می رسد، زیرا صد و بیست نفر از صحابی و نود نفر از تابعین و سیصد و شصت نفر از دانشمندان اهل سنت، گفتار رسول خدا را در روز غدیر درباره امیرمؤمنان نقل کرده اند.
آیتالله العظمی عبدالله جوادی آملی
آنچه که مورد عنایت ذات اقدس اله در صحنه غدیر بود آن است که خلیفه خود را به وسیله رسول خود مشخص کند. غدیر آغاز خروج جامعه انسانی از تاریکی جهل و تیرگی جهالت عملی و ورود به فضای روشن دانش و صحنه منور بینشی است. که همان هدف اصیل بعثت رسول مکرم اسلام است. چون نعمتی برتر از ولایت علی و اولاد علی نیست، عید غدیر برترین اعیاد امت اسلامی است. بهترین معرف برای عظمت روز غدیر و حادثه جهانی این روز، قرآن و عترت است. اگر کسی به همه «ماجاء به النبی» - و قوانین دین مقدس اسلام - مؤمن باشد ولی به غدیر ایمان نیاورد، به هیچ چیز ایمان نیاورده است.
آیتالله العظمی حسین نوری همدانی
غدیر پاسخ عقلی به مباحث توحیدی است و امامت بخش اصلی اعتقاد به توحید است و جامعه بدون امامت و ولایت نابود شدنی است. عید غدیر عیدی تاریخی و سرنوشت ساز تا روز قیامت به شمار می‌‌آید. امامت و غدیر یک موضوع مهم توحیدی است. امام علی (ع) تکمیل‌کننده نبوت و هدایت انسان ها بودند بنابراین شناخت این خیمه گاه و ستون اصلی دین، جزو ضروریات است. باید مواظب غدیر باشیم تا همانند زمان های گذشته در شناخت و معرفی آن انحراف ایجاد نکنند، زیرا غدیر موضوع اصلی شیعه است.
آیتالله العظمی سیدمحمدعلی علوی گرگانی
این روز (عید غدیر) از اعیاد بزرگ اسلامی و مذهبی ما است و بلکه طبق برخی روایات بزرگترین عید است و چرا این گونه نباشد در حالی که اصل قبولی تمام اعمال ولایت است و این روز نیز عید ولایت است.
مرحوم آیتالله العظمی محمدعلی اراکی
به طور قطع و یقین مولائی که حضرت رسول‌الله الاعظم فرمودند به معنای سرپرستی و ولایت است و اگر به معنای دوستی باشد جمله غلط است، یعنی «کسی که من دوست او هستم این علی هم و باید دوست او باشد»، این جمله تکلیف است برای علی نه برای مردم و اگر رسول‌الله می خواستند تکلیف مردم را روشن کنند باید می فرمودند: « من کان مولای فلیکن مولا علی» یعنی کسی که دوست من است باید دوست علی باشد».
مرحوم آیتالله العظمی محمدتقی بهجت
عیدی که از همه اعیاد بالاتر است عید ولایت، عید غدیر خم است. چه طور این عید بالاتر است؟ به اعتبار این که «چون که صد آمد نود هم پیش ماست.»
بعید نیست استحباب جماعت در نماز عید غدیر، که به امید مطلوبیت خوانده شود.
مرحوم آیتالله العظمی میرزا جواد تبریزی
از آن نظر که ولایت افضل واجب اعمال است، عید غدیر افضل از اعیاد مذهبی دیگر است و باید به آن اهمیت بیشتر داده شود و اختصاص به ملت خاص ندارد، عید امت اسلام است.
مرحوم علامه سیدمحمدحسین طباطبایی
پیامبر اسلام در غدیرخم با معرفی علی(ع) به عنوان متصدی اسلام، اندیشه معاندان را باطل کرد و فرمود: الله اکبر از کامل شدن دین و تمام شدن نعمت و رضایت خدا و ولایت علی (ع) بعد از من. غدیر آغاز خروج جامعه انسانی از تاریکی جهل و تیرگی و جهالت عملی و ورود به فضای روشن دانش و صحنه منوّر بینشی است که همان هدف اصیل بعثت رسول مکرم اسلام است.
آیتالله شهید مرتضی مطهری
در آن روز (غدیر) جریانی رخ داده که آن قدر با اهمیت است که آن را مکمل دین و متمم نعمت خدا بر بشر شمرده است. آن موضوعی که بتواند نامش مکمل دین و متمم نعمت و آن چیزی باشد که با نبودنش، اسلام، اسلام نیست، چه بوده است؟ «... از آیاتی که در این مورد (امامت در قرآن) در سوره مائده وارد شده یکی این آیه است: یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته (سوره مائده، آیه 67). سوره مائده به اتفاق شیعه و سنی، آخرین سوره ای است که بر پیغمبر(ص) نازل شده.
شیعه سؤال می کند: این دستوری (آیه 67 سوره مائده) که جزء آخرین دستورها است و آن قدر مهم است که اگر پیغمبر(ص) آن را ابلاغ نکند، همه گذشته ها کان لم یکن (هیچ و پوچ) است، چیست؟ ما می گوییم آن موضوع، مسأله امامت است که اگر نباشد، همه چیز کان لم یکن است، یعنی شیرازه اسلام از هم می پاشد. شیعه از کمالات و روایات خود اهل تسنن دلیل می آورد که این آیه (آیه 67 سوره مائده) در غدیرخم نازل شده است. غدیر در همه قرن ها در ادب و فرهنگ مردم حضور داشته است. (الغدیر) از جنبه ادبی هم استفاده کرده است، چون در هر عصری هر مطلبی که در میان مردم وجود داشته باشد، شعر آن را منعکس می کنند. در هر قرنی ما می بینیم که مسأله غدیر، جزء ادبیات آن قرن است بنابراین، چگونه می توانیم این حدیث را انکار کنیم؟
مرحوم آیتالله ابوالقاسم خزعلی
گسترش فرهنگ غدیر، موهبتی بی بدیل در وادی هدایت و سعادت بشریت است. تجلیات غدیر باید در مراکز تشیع و در جهان اسلام متبلور شود. غدیر روز استمرار رسالت و روز امامی است که ما را به راه مستقیم فضیلت، اخلاق، اعتقاد، نیروی بصیرت و اراده هدایت کرده است. امام خمینی (ره) غدیر را معیار حکومت جمهوری اسلامی می دانست. زیرا ادامه پیام غدیر، امامت حضرت ولی‌عصر(عج) است. آنچه که به طور قطع و یقین ما را به خداوند می رساند کسی نیست جز امام برحق و معصوم و راهی نیست جز راه ولایت و امامت و این جمله در سایه وحدت دینی تحقق پیدا می کند. امام علی(ع) از آن چنان جایگاه رفیعی در تاریخ اسلام برخوردار هستند که بخش اعظمی از آیات و روایات اسلامی در خصوص مقام والای ایشان نازل و بیان شده است.
مرحوم آیتالله محمدرضا مهدوی کنی
قدر ندانستن نعمت بزرگ ولایت و غدیر، عامل اصلی تسلط دشمنان بر مسلمین است. در مسأله غدیر آنچه که در تاریخ مؤثر بوده است جنبه اثباتی این قضیه است؛ تبلیغ یعنی رساندن پیام همان طور که پیامبر اکرم (ص) در روز هجدهم ذی‌الحجه مأمور به تبلیغ می شوند به طوری که خداوند متعال فرموده است اگر تبلیغ نکنی اصل رسالت به مردم نرسیده است. برای رساندن جایگاه دین تنها «رسالت نبی» کافی نیست «ولایت ولی» هم لازم است. امام خمینی (ره ) در عین این که منادی اتحاد بین مسلمانان بودند؛ تأکید بر شناساندن غدیر داشتند. بر تک تک ما وظیفه است که با توجه به امکانات در راه شناساندن ولایت ایثار کنیم و زحمت بکشیم.
