حجت‌الاسلام محمود اباذری، کارشناس مرکز تخصصی مهدویت در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) به بررسی چرایی جایگاه و منزلت بالای شب قدر در نصوص دینی پرداخت. وی در این رابطه گفت: اصلا عظمت ماه مبارک رمضان در پرتو شب قدر است. در سوره مبارکه قدر می‌خوانیم: «لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ». شب قدر، یک شب است اما فضیلت آن برتر از هزار ماه است. چرا شب قدر به این میزان اهمیت دارد؟ سرّش در آیه 4 همین سوره است: «تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ».
وی در توضیح معنای این آیه عنوان کرد: یکی از اتفاقات بسیار مهمی که در این شب می‌افتد این است که روح که به بیان مفسّران شیعه و اهل سنت، حضرت جبرئیل است به همراه فرشتگان به اذن خداوند برای تدبیر تمام امورات نازل می‌شود. یک روایت از امیرالمومنین(ع) داریم که در قالب یک برهان این موضوع را بین می‌کنند. مضمون روایت این است که شب قدر در هرسال اتفاق می‌افتد. در شب قدر هر سال، أمر خدا نازل می‌شود و برای این أمر، پس از رسول خدا(ص) والیانی وجود دارد. در اینجا ابن عباس سوال کرد این والیان چه کسانی هستند که چنین شأن و عظمتی دارند که این میهمانان الهی خدمت آن شخص می‌رسند؟ حضرت فرمود من و یازده نفر از نسل من.
کارشناس مهدویت ادامه داد: در این زمان که زمان امامت خاتم اوصیا حضرت بقیه الله(عج) است این میهمانان از طرف پروردگار به محضر امام زمان(عج) می‌رسند و احدی جز امام عصر(عج) نمی‌تواند این عظمت، شأنیت و قابلیت را داشته باشد. این که کسی جز امام عصر(عج) نمی‌تواند این قابلیت را داشته باشد به جهت 2 نکته است. نکته اول این است که در شب قدر، بحث صرف نزول ملائکه نیست بلکه بحث نزول «روح» است که طبق روایات یا حضرت جبرئیل است و یا طبق برخی روایات، موجودی برتر از جبرئیل است. هرکسی شأنیت و ظرفیت این که محل نزول حضرت جبرئیل باشد را ندارد.
حجت‌الاسلام اباذری افزود: نکته دوم در عبارت «من کل أمر» نهفته است. یعنی این هیئت بلندپایه که از ناحیه خداوند در شب قدر می‌آیند، برای یک امر خاصی مثل رساندن سلام، دعا کردن یا استغفار و ... نیست بلکه برای تمام امورات عالم است. لذا معنا دارد که بگوییم این ملائکه به محضر مومنین نازل می‌شوند. مگر تمام امورات عالم دست مومنین است؟! این نکته این معنا را می‌رساند که کسی در دنیا وجود دارد که تمام امورات به دست او است و به اصطلاح «خلیفة‌الله» است.
وظیفه منتظران در لیالی قدر
وی در خصوص وظیفه منتظران در شب قدر اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین مسائلی که باید دغدغه یک روزه دار باشد، پیوند و ارتباط قوی با میزبان شب قدر و صاحب شب قدر است. چرا که مقدّرات و پرونده اعمال ما از زیر دست امام عصر(عج) می‌گذرد و به امضای حضرت می‌رسد. دغدغه ما باید این باشد آنچه که موجب رضایت حضرت حجت(عج) است را به دست بیاوریم.
اباذری ادامه داد: به گذشته خود در طول این 11 ماه نگاه کنیم و اگر کارهایی انجام داده‌ایم که موجب رنجش حضرت شده است از آنها استغفار کنیم، چرا که رنجش امام عصر(عج) خشم الهی را در پی دارد و می‌تواند موجب سوء عاقبت ما شود. این است که در فراز پایانی دعای ندبه می‌خوانیم: «امنن علینا برضاه»، یعنی خدایا این نعمت عظیم خشنودی امام زمان(عج) را نصیب من بگردان.
راه شناخت شب قدر از نظر امام صادق(ع)
وی درباره اهمیت شناخت حقیقت شب قدر خاطرنشان کرد: خود درجه معرفت و شناخت صاحب شب قدر در سعادت و رستگاری انسان نقش مهمی ایفا می‌کند. در روایتی از امام صادق(ع) داریم که ایشان می‌فرمایند: کسی که حضرت زهرا(س) را آن‌گونه که شایسته است بشناسد، شب قدر را درک کرده است. خوب است تأملی در این حدیث داشته باشیم که شناخت حضرت زهرای مرضیه(س) چه ارتباطی دارد با درک شب قدر؟
حجت‌الاسلام اباذری در توضیح نحوه ارتباط شناخت حضرت زهرا(س) با شناخت شب قدر گفت: بنده به اجمال عرض می‌کنم: مهم‌ترین مسئله‌ای که شما در زندگی حضرت زهرا(س) می‌بینید بحث معرفت ایشان به امام زمان‌اش است. در زمانی که غالب افراد در شناخت حجت و ولی زمانشان دچار مشکل شده بودند، حضرت زهرا(س) امام زمانش را که از طرف خداوند منصوب شده بود، به خوبی شناخت و در راه یاری او با تمام وجود و تمام توان اقدام کرد و در نهایت هم جانش را در این راه فدا کرد.
وی افزود: پیام این حدیث این است که اگر شما این سیره و این برنامه را که بیانگر معرفت امام و یاری امام در بالاترین سطح است، این را در دستور کارتان قرار دهید، به بالاترین درجات و مراتب معرفت شب قدر خواهید رسید. در تفسیر شریف «نورالثقلین» ذیل سوره مبارکه قدر بیش از یک صد روایت آمده که من تقاضا می‌کنم روزه‌داران یک بار این روایات را ببینند. آنگاه دیدشان نسبت به این سوره و شب قدر متفاوت می‌شود و در پرتو شناختی که در خصوص صاحب شب قدر پیدا می‌کنند مسیر کمال را بهتر طی می‌کنند.
