اقتصادآنلاین-مریم علیزاده؛ از ابتدای ژانویه سال جاری میلادی و با نزدیک شدن به انتخابات سال 2020 ریاست جمهوری امریکا، ترامپ تلاش کرد با اعطای معافیت به خریداران نفت ایران، قیمت طلای سیاه را در محدوده دلخواه خود نگه دارد. در این میان افت و‌خیزهای بهای نفت خام که در پی تنش های منطقه خلیج فارس اتفاق می افتد بسیار تحلیلگران نفتی را دچار سردرگمی کرده بود.
برندگان اصلی انفجار آرامکو
برخی تحلیلگران بر این باورند که کاهش تولید در عربستان، در این مقطع که مازاد عرضه وجود دارد به نفع کشورهایی نظیر آمریکا و روسیه است. بسیار محتمل است که تولیدکنندگان بزرگ نفت از تداوم چنین فضایی در عربستان به نفع خود بهره برداری کنند.
اهمیت ابقیق و خوریس از خلیج فارس بیشتر است
تحلیلگران «اس اند پی گلوبال پلاتس آنالیتیکس» اظهار کردند حملات به تاسیسات پالایش نفت بقیق و میدان نفتی خریص عربستان سعودی احتمالا باعث خواهد شد نفت از مرز 70 دلار در هر بشکه عبور کند و حتی ممکن است تا مرز 80 دلار نیز پیش رود. گفتنی است اهمیت تاسیسات نفتی بقیق برای عربستان سعودی از پایانه های صادراتی خلیج فارس در رأس التنوره و جعیمه و حتی از تنگه هرمز که خلیج فارس را به اقیانوس هند متصل می‌کند هم بیشتر است. نفت خام می تواند از طریق زمین توسط خط لوله شرق به غرب به دریای سرخ برسد و خلیج فارس و تنگه هرمز را دور بزند ولی نمی تواند بقیق را دور بزند. خط لوله شرق به غرب از بقیق آغاز شده و تمام نفت میادین نفتی غوار، شیبه و خریص در این تاسیسات پالایش می شود. بنابراین حمله به این تاسیسات بر جریان نفت خام و پایانه های صادرات تاثیر می گذارد.
تاخیر زمانی به نفع تعادل بازار خواهد بود
در این راستا مرتضی فیروزی، تحلیلگر مسائل نفتی به خبرنگار اقتصادآنلاین گفت: قبل از هر تحلیلی باید متوجه این موضوع باشیم که چون از زمان حمله پهپادی تا شروع به کار بازارهای جهانی، دو روز زمان سپری شده است، به نظر می رسد جهش خیره کننده ای در قیمت ها شاهد نباشیم. به گفته فیروزی اگر این انفجارها در ساعات پایانی روز یکشنبه اتفاق می افتاد، قطعاً قیمت نفت بیش از 20 درصد افزایش می یافت اما این تاخیر زمانی به معامله گران فرصت پیش بینی داده است.
از سوی دیگر در این دو روز آمریکا و عربستان و متحدانشان تلاش دارند تا با متعادل نشان دادن سطح ذخایر استراتژیک خود، تا حدی از نگرانی کاهش عرضه نفت خام بکاهند. در این رابطه فیروزی افزود: باید توجه داشت که عربستان ذخایر وسیعی در رتردام هلند داشته و با آزادسازی این ذخایر البته در مدت محدود می تواند تا حدی کسری تولید خود را پوشش دهد.
ذخایر رو به کاهش عربستان
البته گفتنی است که آمریکا و ژاپن نیز با آزادسازی ذخایر نفتی خود می توانند بازی قیمت را به سمت تعادل پیش ببرند. البته قابل ذکر است که عربستان از آغاز سال 2016 ذخایر خود را کاهش داده است و حالا ذخایر آن در پایین ترین حد از 2008 قرار دارد. یعنی عربستان نسبت به 3 سال گذشته ذخیره نفتی کمتری برای برداشت دارد.
سردرگمی تحلیلگران در بایکوت خبری
اما نکته مهم و مغفول ماجرای انفجارها، بایکوت خبری خسارات وارده و مدت زمان مورد نیاز برای بازسازی آرامکو از سوی عربستان است. روییترز مدعی شده که بازگشت آرامکو به خط تولید در طی یکی دو هفته آینده امکان پذیر نیست و این بازگشت هفته‌ها طول خواهد کشید.
سناریوهای متفاوت از بازسازی آرامکو
برخی منابع خبری از زمان 6 ماه برای بازسازی مناطق آسیب دیده اطلاع داده که این موضوع خارج شدن ده‌ها میلیون بشکه نفت از سمت عرضه در طول این مدت را به دنبال خواهد داشت. با این تفاسیر نمی توان به راحتی پیش بینی کرد که که سطح آسیب وارده به چه حد بوده و مدت زمان مورد نیاز برای بازسازی تجهیزات خسارت دیده چقدر است. باتوجه به پیش بینی تاب آوری ذخایر نفت دنیا به مدت 40 روز، اگر بازسازی آرامکو تنها یک یا دو ماه زمان ببرد، می توان امیدوار بود که قیمت نفت در بلندمدت چندان افزایشی را تجربه نکند. اما در صورت صحیح بودن سناریوی زمان شش ماهه باید منتظر ظهور نفت 80 دلاری بود.
سهام آرامکو عرضه نشده سقوط کرد
از سوی دیگر عربستان در تدارک عرضه اولیه 5 درصدی سهام آرامکو در بورس نیویورک بود که دقیقا زمانی انفجار در آرامکو اتفاق افتاد که پادشاه سعودی کار عرضه را به شرکای غربی خود سپرده بود و آنقدر این عرضه برایش مهم بود که خالدالفالح را برکنار کرد. اما از منظر تحلیل بنیادی، این حملات ریسک سیستماتیک سهام آرامکو را به شدت بالا برد. حال باید دید ارزش‌گذاران بر این سهام، شوک ریسک انفجار را در قیمت عرضه اولیه چگونه منعکس خواهند کرد و اینکه یک دارایی شبیه پالایشگاه که هر لحظه می تواند هدف موشک باشد، چه ارزشی خواهد داشت؟ در مجموع عربستان در بدترین زمان ممکن هدف قرار گرفته و در عرضه سهام آرامکو قطع به یقین با مشکل مواجه است.
اما از منظر اقتصادی، افزایش و تثبیت قیمت نفت به محدوده بالای 70 دلار می تواند سطح تورم را در اقتصادهایی نظیر آمریکا را افزایش دهد. این مساله بر محاسبات بانک های مرکزی در خصوص نرخ بهره و خروج از بحث رکود اثر مثبتی خواهد گذاشت.
