کاهش شدید ارزش پس‌انداز خانوارها/ کسری بودجه، خانوارهای بیشتری را می‌بلعد

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایرناپلاس، مرکز آمار، با انتشار بخش دیگری از نتایج طرح آمارگیری از هزینه و درآمد خانوار در سال 1397، اطلاعاتی از درآمد و هزینه خانوارها را بر اساس دهک‌های درآمدی منتشر کرده است.

در دهک‌های درآمدی، ابتدا جمعیت بر اساس میزان درآمد از کم به زیاد، فهرست می‌شود و پس از آن، به 10 گروه با جمعیت مساوی تقسیم می‌شود. به این ترتیب، دهک‌های درآمدی ساخته می‌شوند. در نتیجه، دهک اول درآمدی، نشان‌دهنده 10 درصد از افراد جامعه است که کمترین درآمد را دارند و در مقابل، دهک دهم، نشان‌دهنده 10 درصد از افراد جامعه است که بیشترین درآمد را دارند.

کم‌درآمدها بیشتر خرج کردند

بر اساس گزارش مرکز آمار، در سال 1397 هزینه نیمی از خانوارهای روستایی، از درآمدشان بیشتر بوده است. این آمار مربوط به دهک‌های اول تا پنجم، یعنی نیمه کم‌درآمد خانوارهای روستایی است. در شهرها نیز، هزینه سه دهک اول بیشتر از درآمدشان بوده است.

این در حالی است که در سال 1396 تنها دو دهک اول خانوارهای شهری و چهار دهک خانوارهای روستایی دچار کسری بودجه بودند و گزارش جدید مرکز آمار نشان می‌دهد در سال گذشته، هزینه‌های خانوارهای بیشتری از درآمدشان سبقت گرفته است.

موضوع دیگری که در این گزارش به چشم می‌خورد، میزان این کسری بودجه در دهک‌های مختلف درآمدی است. هر چقدر از دهک‌های پایین‌تر به دهک‌های بالاتر می‌رویم، یا به عبارت دیگر، هر چقدر از جمعیت کم‌درآمد به سمت جمعیت پردرآمد حرکت می‌کنیم، میزان کسری بودجه خانوار کمتر می‌شود. این به این معناست که فشار هزینه‌ای وارد شده به خانوارهای کم‌درآمد، بیشتر بوده است.

به‌عنوان مثال، شکاف هزینه و درآمد خانوار شهری در دهک اول به‌طور متوسط 14 برابر دهک سوم است. در خانوارهای روستایی نیز فشار هزینه‌ای بر خانوارهای کم‌درآمد بیشتر بوده، به‌طوری که نسبت کسری بودجه خانوار دهک اول حدود 15.6 برابر کسری بودجه خانوار دهک پنجم بوده است و تورم تقریباً 27 درصدی سال 1397 دهک‌های پایین درآمدی را بیشتر تحت تأثیر قرار داده و خانوارهای بیشتری را دچار کسری بودجه کرده است.

درآمد مصرف‌ نشده خانوار کاهش یافته است

مرکز آمار در بخش دیگری از این گزارش می‌نویسد: «روند مابه‌التفاوت درآمد و هزینه خانوارها در سال‌های اخیر از مثبت بودن این مابه‌التفاوت از چند سال گذشته حکایت دارد. به‌گونه‌ای که در سال‌های ١٣٩٥ و ١٣٩٦ نیز هر خانوار شهری به ترتیب سه میلیون و ٢٣٩ هزار تومان و سه میلیون و ٧٤٢ هزار تومان و هر خانوار روستایی به ترتیب یک میلیون و ٩٩٦ هزار تومان و دو میلیون و ٣١٧ هزار تومان بیشتر از هزینه سالانه‌اش درآمد داشته است. همان‌طور که ذکر شد، در سال ١٣٩٧ متوسط ماهانه مابه‌التفاوت درآمد نسبت هزینه برای هر خانوار شهری و روستایی به ترتیب معادل با ٣٤٧ هزار و ٣٠٠ تومان و ١٥٥ هزار و ٤٠٠ تومان بوده است.»

این در حالی است که تورم در این تحلیل نادیده گرفته شده است. اگر این مابه‌التفاوت با استفاده از شاخص قیمت مصرف‌کننده، تعدیل شود، مشخص می‌شود که تفاوت درآمد و هزینه خانوار، رو به کاهش بوده و ارزش واقعی این مابه‌التفاوت در سال گذشته، کاهش یافته است.

تفاوت واقعی درآمد و هزینه خانوار هم در مناطق شهری و هم در مناطق روستایی در سال 1396 نسبت به سال 1395 افزایش یافته بود، اما تورم سال 1397، موجب شد ارزش واقعی مازاد بودجه خانوار در سال 1397 نسبت به سال 1396 کاهش یابد. ارزش واقعی مازاد بودجه خانوار در سال 1396 در مناطق شهری سه میلیون و 460 هزار تومان و در مناطق روستایی دو میلیون و 130 هزار تومان بوده که در سال 1397 به ترتیب به سه میلیون تومان و یک میلیون و 300 هزار تومان کاهش یافته و به رقمی کمتر از سال 1395 رسیده است.