مرضیه حصاری در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه برای استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی پاک خصوصا دوچرخه در کشور با کمبود قانون مواجه نیستیم، اظهار کرد: برای بهبود حمل و نقل شهری، کاهش سهم سفرهای سواره، کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی هوا برنامه‌ریزی‌های بسیاری انجام شده است. مصوباتی نیز در دولت داریم همچنین در بخش هفتم قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی به‌صراحت بیان شده است که بایستی پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری و سفرهای ترکیبی با حمل و نقل عمومی در برنامه‌ریزی‌ها مد نظر قرار گیرد.
وی ادامه داد: کشورهایی که این روزها پیشگام در امر استفاده از حمل و نقل پاک مانند دوچرخه و پیاده هستند زمانی مانند کشور ما بودند. برای مثال شهر آمستردام با مشکلات بسیاری از قبیل ترافیک و اغتشاشات بصری ناشی از تردد سواری‌های شخصی و... دست و پنجه نرم می‌کرد زیرا خودرو محوری در این کشور نیز رواج گسترده‌ای داشت و به عبارتی صنعتی شدن با رشد و توسعه خودرو همراه بود اما رفته رفته بیشتر کشورهای توسعه‌یافته به این نتیجه رسیدند که هر چه معابر را زیاد و عرضه را نیز به تبع آن افزایش دهیم از دستیابی به شهرهای زیست محور دور می شویم.
مدیر کل دفتر حمل و نقل سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور اضافه کرد: در سال‌های اخیر مباحثی چون حمل ونقل شهری، آسیب‌های ناشی از آن، کم تحرکی، اضافه وزن، دیابت، کبد چرب .... مطرح شده است؛ مباحثی که عامل اصلی آن کاهش تحرک شهروندان در سطح شهر بوده است اما شهرداران و دولتمردان در این میان به جای اینکه درصدد کاهش اثرات منفی استفاده از خودرو باشند در عوض به توسعه شهر براساس خودرو روی آوردند به‌طوری‌که تا حدود چهار سال گذشته نظرات و برنامه‌هایی که مشاوران ترافیکی در مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک مطرح می‌کردند، افزایش سرعت در شبکه‌ها بود.
به گفته وی افزایش سرعت در شبکه‌ها دو آسیب بزرگ به همراه داشت که یکی از آنها افزایش خیابان‌ها و تقاطع‌های غیر همسطح و هدایت سرمایه‌های ملی به سمت اینگونه طرح‌ها و آسیب دیگر افزایش تصادفات ناشی از سرعت بالا و افزایش خودرو در سطح شهرها بود.
حصاری در ادامه تشریح کرد: اینکه می‌گوییم افزایش سرعت در شبکه‌ها به عنوان یک آسیب تلقی می‌شود دلیل بر این نیست که توسعه معابر بایستی به‌طور کل کنار گذاشته شود. در حقیقت چیزی که با آن مواجه بودیم و در اولویت نیز قرار گرفته بود، افزایش حرکت خودروها در سطح شهرها بود اما در نهایت تصمیم برآن شد که رویکرد مطالعات جامع حمل و نقلی اصلاح شود و توجه به انسان‌محوری و توسعه زیرساخت حمل و نقل پاک در اولویت قرار گیرد.
وی با اشاره به اینکه در مطالعات قبلی هیچ‌گونه آماربرداری از تردد دوچرخه و پیاده در سطح شهر نداشتیم، اظهارکرد: پروژه‌هایی که در شورای عالی ترافیک کشور با سازمان برنامه و بودجه تعریف و شرح خدمات مربوطه اصلاح شد، در راستای توجه بیشتر به مباحث انسان محوری بود همچنین در این پروژه‌ها عنوان شد که حمل ونقل عمومی دیگر 75 درصد سهم حمل ونقلی را به خود اختصاص ندهد زیرا در برخی از شهرهای کوچک نیازی به اتوبوس و تاکسی نیست و در این شهرها می‌توان بر مباحث پیاده‌محوری و دوچرخه‌سواری تمرکز کرد.
مدیرکل دفتر حمل و نقل سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در ادامه گفت: در کنار این اصلاحات، در یازدهمین نشست معاونت ترافیکی شهرها که سال گذشته برگزار شد، مقرر شد تا توسعه حمل و نقل پاک را به‌طور جدی دنبال کنیم. همه شهرداران و معاونان ترافیکی نیز براین عقیده بودند که دوران توسعه خودرومحوری به سر آمده است و بایستی به سمت توسعه حمل و نقل پاک حرکت کرد.در این راستا پویش حمل و نقل پاک شهرداری‌ها را در سراسر کشور تشکیل دادیم.
40 شهر عضو پویش حمل‌ونقل پاک هستند
وی در ادامه به تشریح وظایف پویش حمل و نقل پاک پرداخت و گفت: در این پویش، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور، شهرداری‌ها، سمن‌ها، پلیس و دستگاه‌های اجرایی مربوطه حضور دارند و همکاری‌های لازم را انجام می‌دهند. این پویش ابتدا در چندین شهر آغاز به کار کرد و در حال حاضر 40 شهر عضو آن هستند. راه‌اندازی این پویش به دلیل این نبود که تا آن موقع شهرها در این مسیر حرکت نکرده بودند حتی برخی از شهرها مانند قزوین، اصفهان، اراک و یزد رویکرد توسعه حمل و نقل پاک را از قبل در پیش گرفته بودند. در حقیقت هدف اصلی ما متمرکز و هماهنگ کردن فعالیت‌ها و انتقال تجربیات به یکدیگر بود تا کمبودها و خلاها در این زمینه مشخص شود.
حصاری با بیان اینکه در این پویش و جلسات مرتبط با آن 12محور مهم را احصا کردیم، اظهار کرد: تهیه و تصویب تقویم حمل ونقل پاک، ارتباط موثر با سمن‌های فعال در این حوزه، فرهنگسازی، توسعه زیرساخت‌ها و تبادل تجربیات و جلوگیری از اقدامات نادرست و ... برخی از این محورها بود. برای مثال اگر در شهری شهرداری بخواهد خیابانی را پیاده‌راه کند چگونه بایستی عمل کند که کمترین آسیب اجتماعی را به همراه داشته باشد و مردم نسبت به آن موضع نگیرند یا چگونه دوچرخه و حمل‌ونقل عمومی با یکدیگر ترکیب شوند که نتایج موثری حاصل شود؟
وی در پاسخ به این سوال که چقدر در تحقق توسعه دوچرخه سواری در کشور موفق بوده‌ایم گفت: سهم سفرها نشان‌دهنده میزان موفقیت در این زمینه است.میانگین سفر با دوچرخه در کشور زیر یک درصد است این در حالیست که در کشورهای دیگر این میانگین به 40 درصد هم می‌رسد. این امر برای ما به نوعی فاجعه است.علتش نیز این است که دوچرخه سواری در کشور همیشه به صورت شعار بوده و هیچ وقت به صورت متمرکز دنبال نشده است.
هیچ وقت انگیزه جدی و عزم ملی برای دوچرخه سواری وجود نداشت
مدیرکل دفتر حمل و نقل سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در ادامه گفت: عمرمدیریت شهری در کشور کوتاه است و اکثرا به دنبال اقدامات زودبازده هستند درحالی که رواج دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی سال‌ها زمان می‌برد. در حقیقت می‌توان گفت که هیچ وقت انگیزه جدی وجود نداشته و ملی به آن نگاه نشده است. ایجاد زیرساخت در سطح ملی اقدام دشواری است و عزم جدی را می طلبد که تاکنون این عزم شکل نگرفته و حتی گاهی به شوخی گرفته شده است.
به گفته وی سه شنبه‌های بدون خودرو و دوچرخه سواری شهردار ابتدا با مخالفت‌های بسیاری همراه بود ولی ما از روز اول به آن اعتقاد داشتیم چون در تمام دنیا اینگونه است که تا مسئولان در امری پیشرو نباشند مردم نیز آن را انجام نخواهد داد.این موضوع باید در تمام شهرهای کشور اتفاق بیفتد و شهرداران باید جدی وارد این عرصه شوند اما گاهی می بینیم که برخی شهرداران از دوچرخه سواری در سطح شهر خجالت می‌کشند.
مدیرکل دفتر حمل و نقل سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور با بیان اینکه چون به دوچرخه سواری هیچ گاه جدی نگاه نشده است، سازمان‌های مردم نهاد فعال در این حوزه در حال ناامید شدن هستند، اظهارکرد: سمن‌های فعال در این حوزه دغدغه محیط زیستی دارند اما کسی به آنها توجه نمی‌کند. برای این سازمان‌ها حرکت در این مسیر هیچ منفعت مالی در پی ندارد بلکه آنها دغدغه مندند و داوطلبانه کار می‌کنند.
وی اضافه کرد: یکی از هدف‌هایی که درپویش حمل و نقل پاک دنبال می‌کنیم ارتباط موثر و سالم شهرداری‌ها با سمن‌ها است. بسیاری از فعالیت‌هایی که بخش دولتی توان انجام آن را ندارد سمن‌ها به‌راحتی انجام می دهند.
حصاری با اشاره به اهمیت نقش شهرداری، مدیریت شهری، پلیس و همکاری همه دستگاه‌های مربوطه در این زمینه گفت: برای اینکه در شهر تغییر رویکردی داشته باشیم نیازمند همکاری همه دستگاه‌ها هستیم. در این مسیر باید در کنار همراهی مدیریت شهری، پلیس نیز همکاری‌های لازم را داشته باشد. البته سردارهادیان فر- رییس پلیس راهور ناجا - اعلام آمادگی کرده‌اند و قرار است تفاهمنامه‌ای در خصوص دوچرخه و پیاده به امضا برسد.
وی در ادامه به به شهرهای موفق در امر دوچرخه سواری در کشور اشاره و اظهارکرد: تهران،قم،قزوین و اراک در حال تهیه طرح جامع حمل و نقلی مختص به دوچرخه هستند و برخی از آنها حتی طرح‌هایشان را نهایی کردند همچنین در شهر قزوین حدود 40 کیلومتر مسیر دوچرخه احداث شده است.
از وزارت بهداشت گله داریم
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به دستگاه‌هایی که می‌توانند در توسعه دوچرخه سواری موثر باشند اما هیچ اقدامی در این زمینه انجام نمی‌دهد اشاره کرد و گفت: از وزارت بهداشت گله داریم.علیرغم اینکه قرار بود تفاهمنامه همکاری با آنها داشته باشیم اما پای کار نیامدند. ما می‌گوییم ترویج دوچرخه به سلامتی کمک می‌کند و هزینه‌های درمانی را کاهش می دهد یا حتی وزارت بهداشت می‌تواند در زمینه فرهنگ سازی وآموزش اقشار خاص و یا حتی در توسعه زیرساخت‌های کمک کند اما هیچ گونه اقدامی انجام نداد. آموزش و پرورش نیز به همین صورت است. نسل جدید جایی برای دوچرخه سواری ندارند و حتی برخی مدارس نیز اجازه احداث ایستگاه دوچرخه را نمی‌دهند. برای مثال شهرداری قصد احداث ایستگاه دوچرخه در مدارس و برگزاری دوره‌های آموزشی را دارد اما مدارس مخالفت می کنندعلاوه بر آن وزارت ورزش و جوانان نیز هنوز پای کار نیامده است.
نیازمند همکاری همه دستگاه‌ها هستیم
وی با بیان اینکه از آموزش و پرورش انتظار نداریم هزینه کنند و فقط نیازمند همکاری آنها هستیم، گفت: وزارت کشور و شهرداری‌های نمی‌توانند به تنهایی عدد یک درصد را افزایش دهند. باید همه دستگاه‌ها همراه و همکار باشند. در کنار آن نیز باید فرهنگسازی صورت بگیرد و باور آنها تغییر کند تا در نتیجه آن وابستگی به خودرو کاهش یابد.
حصاری در پاسخ به این پرسش چه راه‌هایی برای توسعه دوچرخه سواری در کشور پیشنهاد می کنید، اظهارکرد: اولین گام تغییر باور مدیران شهری وهمراهی شورای شهر با شهرداری و گام دیگر فرهنگسازی است. صدا و سیما می‌تواند در این زمینه موثرباشد اما شرط موفقیت رسانه ملی این است که وزارت بهداشت،آموزش و پرورش، وزارت ورزش پای کار بیایند همچنین گام آخر نیز حمایت دولت است.
وی در پایان گفت: مصوبه‌ای را به شورای اقتصاد بردیم تا بتوانیم از محل صرفه جویی سوخت حاصل از دوچرخه به شهروندان پول دهیم. مگر ما از شهروندان درخواست نمی‌کنیم که رکاب بزنند و به شهرها کمک کنند پس دولت هم باید وارد این عرصه شود اما متاسفانه این مصوبه پنج ماه است که در رفت و برگشت است و به نتیجه نمی‌رسد. ما با دنبال پول نقد یا ردیف بودجه ثابت در دولت نیستیم اما دولت باید انگیزه‌ای ایجاد کند. به نظر می‌رسد که اگر متمرکز و هماهنگ با همه دستگاه‌ها پیش رویم و دولت نیز حمایت کند به نتیجه موثری در این زمینه خواهیم رسید.
