وزن تجربه در تصاحب شغل

از سوی دیگر، میزان نرخ بیکاری در بازه 20 تا 24 سال، نسبت به سایر گروه‌ها بیشتر بوده و نشان می‌دهد که سابقه کار نقش مهمی در تصاحب شغل ایفا می‌کند. البته این موضوع می‌تواند به این دلیل باشد که عمده مهارت شغلی، در ضمن انجام کار فراگرفته می‌شود و تحصیلات نقش کمتری برای تصاحب شغل ایفا می‌کند.  یکی دیگر از شاخص‌های مهم که می‌تواند یکی از فیلترهای کیفیت کارهای عرضه شده باشد سهم اشتغال ناقص است که درصد افرادی است که به هر دلیلی کمتر از 44 ساعت در هفته کار کرده‌اند. لرستان با 1/ 21 درصد بالاترین آمار اشتغال ناقص را در کشور داشته است که نسبت به سال قبل رشد سریع 4/ 5 واحد درصدی دارد که نمایشگر پایین آمدن کیفیت کارهای موجود در این استان است. تهران نیز با 7/ 4 درصد پایین‌ترین آمار اشتغال ناقص را در سه ماه اول امسال داشته است.

نرخ اشتغال و بیکاری زنان و مردان

نرخ اشتغال اعلام شده برای سه ماه اول امسال 1/ 89 درصد است که نسبت به بهار سال پیش 2/ 1 واحد درصد بیشتر شده و از این حیث تاحدودی وضعیت اشتغال نسبت به بهار سال قبل بهبود یافته است. آمار نشان می‌دهد وضعیت اشتغال برای زنان بدتر از مردان است و زنان در جست‌وجوی کار با مشکلات بیشتری روبه‌رو هستند. نرخ اشتغال مردان 7/ 90 است که نسبت به نرخ اشتغال زنان که 7/ 82 درصد است فاصله معناداری دارد.

 به عبارتی دیگر میزان بیکاری برای زنانی که در جست‌وجوی کار هستند 8 واحد درصد بیشتر است. این آمار نشان می‌دهد که اشتغال در نقاط شهری وضعیت بدتری نسبت به نقاط روستایی دارد. نرخ بیکاری در نقاط شهری 1/ 12 درصد است، این در حالی است که نرخ اشتغال در نقاط روستایی 4/ 7 درصد است. این اختلاف سبب شده است که زنان شهری نرخ بیکاری 9/ 20 درصدی را در بهار امسال تجربه کنند که بیشتر از دو برابر بیکاری زنان در نقاط روستایی است؛ بیکاری زنان در نقاط روستایی 9/ 7 درصد است.

نرخ مشارکت گروه‌های سنی

آمار نیروی کار منتشر شده نشان می‌دهد، نرخ مشارکت نیروی کار برای فصل بهار سال‌جاری 5/ 40 درصد بوده است، که نسبت به بهار سال قبل 6/ 0 واحد درصد کاهش داشته است. نرخ مشارکت اقتصادی سهم جمعیت فعال به کل جمعیت در یک رده سنی یکسان است. جمعیت فعال اقتصادی تمام افراد 10 ساله و بیشتر است که در هفته قبل از آمارگیری، یا در تولید کالا و خدمات مشارکت داشته و به عبارتی شاغل بوده‌اند یا از قابلیت مشارکت برخوردار بوده اما بیکار مانده‌اند. بررسی نرخ مشارکت گروه‌های سنی مختلف نشان می‌دهد که گروه‌ سنی 25 تا 45 سال بازه‌ای است که بالاترین نرخ مشارکت در بین گروه‌های سنی را دارد. در بین این گروه‌ها، گروه سنی 35 تا 39 سال با 1/ 59 درصد بالاترین نرخ مشارکت را در بین تمام گروه‌های سنی دارد. یکی از علت‌های بالا بودن نرخ مشارکت گروه سنی 35 تا 39 سال نسبت به بازه‌های پایین‌تر مانند بازه 20 تا 30 سال، افزایش میزان تحصیلات در سال‌های گذشته است که سبب شده افراد دیرتر از موعد در جست‌وجوی کار باشند. در بهار سال 97 گروه سنی 40 تا 44 سال با 60 درصد بالاترین نرخ مشارکت را در گروه‌های سنی داشته است.

مقایسه نرخ مشارکت مردان و زنان نیز نشان می‌دهد که کماکان نرخ مشارکت مردان فاصله زیادی نسبت به نرخ مشارکت زنان دارد. نرخ مشارکت مردان در کل کشور 9/ 64 درصد است در حالی که نرخ مشارکت زنان تنها 16 درصد گزارش شده است. نکته قابل‌توجه درباره زنان این است که نرخ مشارکت زنان در نقاط روستایی بیشتر از زنان در نقاط شهری است. نرخ مشارکت زنان در نقاط روستایی 1/ 18 درصد است که 7/ 2 واحد درصد بیشتر از نرخ مشارکت زنان در نقاط شهری است. نرخ مشارکت مردان روستایی نیز 8/ 4 واحد درصد بیشتر از نرخ مشارکت مردان شهری است.

تصویر سنی از نرخ اشتغال و بیکاری

بررسی بازه‌های سنی مختلف نشان می‌دهد بازه سنی 20 تا 24 سال بدترین وضعیت در نرخ بیکاری را داشته است. افراد حاضر در این بازه سنی با 9/ 27 درصد بالاترین نرخ بیکاری را دارند. معمولا افراد جوانی که به دنبال یافتن شغل هستند به دلیل نداشتن سابقه کاری از پیدا کردن شغل مناسب باز می‌مانند. آمار بهار سال 97 نیز نشان می‌دهد که افراد حاضر در همین بازه سنی با 1/ 30 درصد بالاترین نرخ بیکاری را داشته‌اند که به مقدار قابل ملاحظه‌ای بیشتر از آمار امسال است. نکته جالب اینکه کمترین نرخ بیکاری برای بالاترین رده سنی یعنی 65 سال و بیشتر است، که تنها 9/ 1 درصد از این افراد نتوانسته‌اند شغل پیدا کنند و بیکار مانده‌اند. سال گذشته هم همین بازه سنی با 4/ 1 درصد پایین‌ترین نرخ بیکاری را داشته است.

وضعیت اشتغال ناقص در استان‌ها

یکی از آمارهای مهمی که کیفیت کارهای ارائه شده را نشان می‌دهد داده‌های مربوط به «اشتغال ناقص» است. طبق اعلام مرکز آمار تعریف اشتغال ناقص عبارت است از: «افراد دارای اشتغال ناقص زمانی، شامل تمام شاغلانی است که در هفته‌ مرجع، حاضر در سر کار یا غایب موقت از محل کار بوده، به ‌دلایل اقتصادی نظیر رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت کار بیشتر، قرار داشتن در فصل غیرکاری و... کمتر از 44 ساعت کار کرده و خواهان و آماده برای انجام کار اضافی در هفته‌ مرجع بوده‌اند.» بالا بودن نرخ اشتغال ناقص را می‌توان یکی از نشانه‌های پایین بودن کیفیت کارهای ارائه شده در بازار کار دانست. سهم اشتغال ناقص برای بهار امسال 10 درصد بوده است که به این معناست که 1/ 0 افرادی که مشغول به کار هستند کمتر از 44 ساعت کار کرده‌اند و خواهان کار اضافی بوده‌اند. سهم اشتغال ناقص نسبت به سال گذشته تغییر زیادی نداشته و تنها به اندازه 2/ 0 واحد درصد کاهش پیدا کرده است.

لرستان استانی است که با 1/ 21 درصد سهم اشتغال ناقص بدترین وضعیت را در این حوزه دارد. مقایسه این آمار برای استان لرستان با بهار سال 97 نشان می‌دهد تعداد شغل‌های ناقص در این استان در طول یک سال اخیر به سرعت افزایش پیدا کرده است و از 7/ 15 درصد به مقدار کنونی رسیده است. بعد از استان لرستان،  خراسان شمالی با 7/ 17 درصد و کهگیلویه و بویراحمد با 17 درصد سهم اشتغال ناقص، استان‌هایی هستند که وضعیت خوبی در این زمینه ندارند. استان تهران با 7/ 4 درصد سهم اشتغال ناقص پایین‌ترین آمار را از حیث ساعات کارهای ارائه شده دارد که نسبت به سال پیش به اندازه 9/ 0 واحد درصد کمتر شده است. یزد با 9/ 4 درصد و استان زنجان با 4/ 5 درصد رتبه‌های بعدی کمترین سهم اشتغال ناقص را از آن خود کرده‌اند.

استان‌های پرکار

یکی دیگر از شاخص‌های ارائه شده در داده‌های مرکز آمار، سهم شاغلان با 49 ساعت کار معمول و بیشتر است. آمار مربوط به بهار امسال نشان می‌دهد همچنان در کل کشور 3/ 39 درصد از افراد بیشتر از مقدار معمول وقت خود را به کسب درآمد اختصاص داده‌اند. در داده‌های بهار سال 97 سهم این شاغلان 1/ 40 درصد بود و برای امسال تاحدی کمتر شده است. در بین استان‌های پُرکار کشور اردبیل در رتبه اول قرار دارد. بیش از نیمی از افراد شاغل در استان اردبیل یعنی 2/ 54 درصد از این افراد بیشتر از ساعت معمول کار می‌کنند. البرز به همراه اردبیل تنها استان‌هایی هستند که بیش از نیمی از افراد مشغول به کار در آنها بیشتر از مقدار معمول کار می‌کنند. سهم شاغلان با 49 ساعت کار و بیشتر برای استان البرز 4/ 51 درصد است و بعد از این استان، همدان با 9/ 48 درصد جزو پرکارترین استان‌ها است. از سوی دیگر استان خراسان جنوبی با 3/ 19 درصد کمترین سهم افرادی را دارد که بیشتر از 49 ساعت کار می‌کنند. بعد از این استان، لرستان با 2/ 22 درصد و سیستان‌وبلوچستان با 4/ 22 درصد در رتبه‌های بعدی استان‌هایی قرار دارند که کمترین سهم افرادی را دارند که بیشتر از حد معمول کار می‌کنند.

سهم اشتغال در بخش‌خصوصی و عمومی

آمار مربوط به سهم اشتغال بخش‌های مختلف نیز نشان می‌دهد که سهم اشتغال در بخش‌خصوصی نسبت به بهار سال قبل با 5/ 0 واحد درصد افزایش به 8/ 84 درصد رسیده است و 2/ 15 درصد باقی‌مانده افراد نیز در بخش عمومی مشغول کار هستند. سهم این دو بخش در دو ناحیه شهری و روستایی تفاوت قابل‌توجهی دارد. 3/ 81 درصد از افراد شهری در بخش‌خصوصی مشغول به کار هستند و مابقی افراد در بخش عمومی فعالیت می‌کنند. درصد افراد شاغل در بخش‌خصوصی شاغلان ساکن در روستاها اما به‌طور قابل‌توجهی بیشتر از افراد شهرنشین است. 6/ 94 درصد از افراد روستایی در بخش‌خصوصی شاغلند و 4/ 5 درصد در بخش عمومی.