ظریف دیروز در کنفرانس بین‌المللی اقتصاد جهانی و تحریم‌ها که در دانشگاه الزهرا برگزار شد، با تاکید بر اینکه در مقابله با سیاست فشار حداکثری، به حداقل رساندن تنش‌های غیرضرور در روابط با سایر دولت‌ها باید در دستورکار باشد، بیان کرد: این به معنای صرف‌نظر کردن از منافع ملی نیست، ولی به معنای آن است که ایران در مقابله با فشارهای آمریکا که اصل نظام و مهمتر از آن، تمامیت ارضی را هدف قرار داده، باید سیاست‌های خود را متناسب با اولویت‌ها برگزیند و تا جایی که امکان دارد تنش‌ها را با دیگر کشورها به ویژه همسایگان به حداقل رسانده یا لااقل مدیریت کند. ظریف پیش‌تر روابط با همسایگان را ابراولویت وزارت خارجه معرفی کرده بود. او همچنین تاکید کرد که استفاده حداکثری از ظرفیت‌های جغرافیایی و راهبردی و همکاری با همسایگان در اولویت قرار دارد. روش‌هایی باید به کار گرفته شود که هم رصد آن از سوی آمریکا دشوارتر شود و هم از ایمنی بیشتری برای کشورها برخوردار باشد. در یک هفته گذشته و پس از میانجیگری‌های پاکستان و عراق در روابط ایران و عربستان و مصاحبه محمد‌بن سلمان ولیعهد سعودی با شبکه سی‌بی‌اس و تاکید براولویت راه‌حل سیاسی بر اقدام نظامی، امیدواری‌ها برای کاهش تنش در روابط تهران و ریاض افزایش یافته است.
پررنگ شدن عناصر اقتصادی در سیاست خارجی
وزیر امور خارجه در ادامه با بیان اینکه عصر حاضر عصر درهم تنیدگی اقتصاد و تجارت در عرصه جهانی است، افزود: توسعه تجارت جهانی و کمرنگ شدن مرز دو حوزه داخلی و خارجی در کنار پدیده اقتصاد‌های نوظهور که رتبه‌بندی سنتی اقتصاد‌های بزرگ را متحول ساخته‌اند، گسترش ارتباطات و حوزه فناوری اطلاعات، سرعت فوق‌العاده معاملات مالی و بانکی و جهانی شدن فرآیند توزیع و مبادله کالا و خدمات، تصویری ارائه می‌دهد که هم می‌تواند نویدبخش و هم مخاطره‌آفرین باشد.ظریف با اشاره به نویدبخش بودن این حوزه ادامه داد: نویدبخش از این جهت که بستر و ظرفیت‌هایی را برای رشد کشورهای در حال توسعه ایجاد می‌کند و مخاطره‌آفرین به آن جهت که آسیب‌پذیری جوامع مستقل در مقابل اراده سیاسی برخی قدرت‌های بزرگ را افزایش می‌دهد.او با اشاره به عصر پیوستگی اقتصاد‌های جهانی، افزود: حوزه‌های اقتصادی، مالی، علمی و فناوری وزن بیشتری در مؤلفه‌ها و شاخص‌های قدرت ملی دارند و امروزه یکی از شروط لازم برای رسیدن به امنیت ملی و حفظ نظام سیاسی از تهدیدات حیاتی و راهبردی مدنظر قرار دادن ملاحظات اقتصادی است. وزیر امور خارجه گفت: تحول مفهوم امنیت از فقدان تهدید به امنیت پایدار سبب شده که بیش از گذشته مفاهیم اقتصادی و دوام رشد و توسعه اقتصادی به‌صورت جدی مدنظر دولت‌ها قرار گیرد.ظریف افزود: پیوستگی اقتصاد‌های جهانی همچنین تکالیف جدیدی برای دولت‌ها ایجاد کرده و به پر رنگ شدن هر چه بیشتر عناصر اقتصادی در سیاست خارجی و بین‌المللی کشورها منجر شده است. او تاکید کرد: دیگر مانند گذشته دستور کار اصلی دستگاه دیپلماسی صرفا موضوعات سیاسی و امنیتی نیست، بلکه سیاست خارجی جدید با درون‌مایه موضوعات رفاهی، اقتصادی و اجتماعی دیده می‌شود و عرصه دیپلماسی هم با تنوع موضوعات در دستور کار مواجه است.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه تحریم بانک مرکزی به هر شکل غیرقانونی است، گفت: وقتی بانک مرکزی به‌عنوان یک نهاد حاکمیتی عنوان تحریمی‌اش به تروریسم تبدیل می‌شود این به معنای آن است که بانک مرکزی نمی‌تواند غذا و دارو تامین کند.
استفاده از کلمه تحریم مبنای حقوقی ندارد
ظریف با بیان اینکه استفاده از کلمه تحریم برای اقدامات آمریکا مبنای حقوقی ندارد، عنوان کرد: تحریم یک واژه حقوقی به معنای استفاده از یک ابزار برای اقدام قانونی است. اگر اقدامی قانونی باشد برای اجرای آن می‌توان از ابزارهای قانونی استفاده کرد. اقدامات آمریکا نه تنها برای اجرای قانون نیست، بلکه برای نقض قانون است یعنی امروز در مورد ایران، آمریکا نه تنها ناقض برجام است، بلکه ناقض قطعنامه 2231 شورای امنیتی است که هنوز آن را ترک نکرده بنابراین اقدام آمریکا ذاتا غیرقانونی است. او افزود: من پیشنهاد می‌کنم کسانی که می‌خواهند اقدام آمریکا درباره تحریم‌ها را تبیین کنند، لااقل از واژه اقدامات سیاسی قهرآمیز استفاده کنند چون تحریم اصطلاح غلطی در مورد استفاده فراقانونی آمریکاست.
وزیر امور خارجه با طرح این سوال که چرا ما به اقدامات آمریکا تروریسم اقتصادی می‌گوییم، بیان کرد: اقدامات قهرآمیز و تحقیرآمیز علیه غیرنظامیان را اقدام تروریستی می‌گویند. وقتی پمپئو به صراحت می‌گوید اگر مردم ایران می‌خواهند غذا برای خوردن داشته باشند باید دولتشان را وادار کنند که سیاستش را تغییر دهد. من فکر می‌کنم پمپئو مشاوران و حقوقدانان خوبی ندارد چون این حرف یعنی تروریسم که جنایت جنگی است و تروریسم از مصادیق جنایت بین‌المللی محسوب می‌شود. وزیر امور خارجه با بیان اینکه تروریسم اقتصادی توصیف متناسب با این رفتار است، اظهار کرد: اقدامات آمریکا علیه ایران چون شهروندان عادی را هدف اول و اصلی خود قرار داده، جنایت جنگی محسوب می‌شود. در جنگ نظامی، شهروندان هدف جانبی هستند، ولی در تروریسم اقتصادی شهروندان هدف اولیه هستند. ظریف تصریح کرد: دولت آمریکا اصل جنگ اقتصادی را بر نقض قوانین بین‌المللی و اقدام علیه شهروندان قرار داده است.
تبیین بایسته‌های مقاومت حداکثری
این دیپلمات عالیرتبه با تبیین بایسته‌های مقاومت حداکثری اظهار کرد: یکی از مهمترین امور در این حوزه، شناسایی نقاط قوت طرف مقابل در وارد کردن فشار و تلاش برای خنثی کردن این نقاط قوت است. برای مثال حوزه پولی و بانکی آمریکا با تکیه بر نقش دلار و چیرگی بر این حوزه از توانایی بالایی در رصد کردن تراکنش‌های مربوط به ایران برخوردار است و هم می‌تواند با فشار وارد کردن بر نهادهای پولی و بانکی و با اهرم‌هایی از قبیل محروم کردن آنها از کار با نظام مالی آمریکا و دلار، باعث قطع ارتباط آنها با ایران شود. این مهمترین مشکل اقتصاد خارجی ماست.ظریف گفت: یکی از راهکارهایی که مورد توجه وزارت امور خارجه و بخش‌های اقتصادی کشور قرار گرفته، استفاده از روش‌هایی در تجارت خارجی است که تا حد ممکن از سوی آمریکا کمتر قابل شناسایی و رصد باشد و در مقابل دلار آسیب‌پذیری کمتری داشته باشد. حذف دلار در مبادلات خارجی و استفاده از ارز ملی در تعامل با کشورهای طرف تجارت ایران نمونه‌هایی از این مساله است.رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه استفاده از روش‌های قدیمی مانند تهاتر تا روش‌های جدید تجارت متقابل مورد توجه ماست و مبنای یکی از حوزه‌های پیگیری ما در سیاست خارجی است، عنوان کرد: ما با بسیاری از کشورها مذاکراتی برای روش‌های پیچیده تهاتری شروع کردیم و با برخی از کشورها، این کار شروع شده و با برخی از کشورها نزدیک به سامان یافتن است.
