آبی احمد علی، برنده جایزه نوبل صلح ۲۰۱۹ کیست؟

برترین‌ها: جایزه نوبل صلح سال 2019 که یکصدمین جایزه اعطا شده نوبل صلح محسوب می‌شود روز جمعه 19 مهرماه به آبی احمد علی، نخست وزیر اتیوپی به خاطر تلاش‌هایش در راه صلح و توسعه همکاری‌های بین‌المللی اعطا شد.

کمیته نوبل گفته است که تلاش‌های او بویژه برای حل مناقشه مرزی با اریتره که سال گذشته به توافق صلح میان دو کشور انجامید، از جمله دلایل اعطای جایزه صلح نوبل به وی بوده است. توافق صلح اتیوپی با اریتره به 20 سال بن‌بست روابط بر سر اختلافات مرزی دو کشور پایان داد که در پی جنگ مرزی بین سال‌های 1998 تا 2000 میلادی ایجاد شده بود.

آبی احمد علی 43 ساله در 1976 در جنوب اتیوپی متولد شد. فارغ التحصیل دکتری در حوزه صلح و مسائل امنیتی است و یک مدرک کارشناسی ارشد نیز در حوزه رهبری تحولگرا در رزومه خود دارد. او وقتی نوجوان بود به نظامیانی پیوست که علیه رژیم کمونیستی «دیرگ Derg» که از 1974 تا 1987 در اتیوپی روی کار بود، می‌جنگیدند. او بعدتر بعنوان صلح‌بان سازمان ملل متحد در رواندا خدمت کرد.

احمد علی بین سال‌های 1998 تا 2000 میلادی و در جریان جنگ مرزی بین اریتره و اتیوپی، رهبری یک تیم جاسوسی را برای شناسایی در ناحیه مرزی برعهده داشت. دوران نمایندگی او در پارلمان با درگیری میان مسلمان و مسیحیان مصادف شد. احمد علی در این موقعیت «مجمع مذهبی برای صلح» را راه‌اندازی کرد تا راه‌حلی پایدار برای صلح بیابد.

آبی احمد علی در آوریل 2018 بعنوان نخست وزیر کشوری انتخاب شد که بیش از 100 میلیون جمعیت دارد. در پی کسب قدرت او اصلاحات وسیعی را در اتیوپی شروع کرد. آزادی هزاران نیروی اپوزیسوین از زندان و اجازه بازگشت به مخالفان در تبعید به کشور از جمله اقدامات او در یک سال اخیر بوده است، اما مهمترین اقدام او امضای قرارداد صلح با اریتره بود، اقدامی که به بن بست سیاسی روابط دو کشور پایان داد.

وی همچنین نقش مهمی در کمک به تقسیم قدرت در سودان داشت که به حل بحران سیاسی در این کشور کمک کرد.

آبی احمد علی در واکنش به دریافت این جایزه اظهار خرسندی کرده و خطاب به کمیته نروژی نوبل گفته است: «خیلی متشکرم. این جایزه به آفریقا و به اتیوپی داده شده است و من می‌توانم تصور کنم که رهبران آفریقایی این جایزه را بعنوان تلاش برای پیشبرد فرایند صلح در قاره ما در نظر خواهند گرفت.»

نگاهی به کارنامه سیاسی آبی احمد

جایزه نوبل صلح برای یکصدمین بار اهدا شد. جایزه نوبل صلح سال 2019 به نخست‌وزیر اتیوپی، آبی احمد، تعلق گرفت. این جایزه برای قدرشناسی از تلاش و زحمات آبی احمد در رابطه با دست‌یابی به توافق صلح با اریتره به او اهدا شد. آبی احمد شعار اصلی و وعده سیاسی خود را در یک کلام به زبان آورده است: "مدمر". واژه‌ای که برگردان آن "پیوند دادن" و "آشتی" است. او همه تلاش خود را به کار گرفت تا با شتابی حیرت‌آور وعده سیاسی خود را عملی سازد.

او از زمان به دست گرفتن زمام امور کشور اتیوپی در آوریل سال 2018 موفق شد به رغم مقاومت‌های بسیار و مخالفت‌های گسترده، با دشمن دیرینه اتیوپی، اریتره، بر سر برقراری صلح به توافق برسد. در سایه توافق صلح این دو کشور، هزاران زندانی سیاسی آزاد شدند و احزاب ممنوعه موفق شدند مجددا فعالیت‌های خود را آغاز کنند. -این موفقیت بزرگ سیاسی باعث شد که مهم‌ترین جایزه سیاسی جهان، جایزه نوبل صلح سال 2019 به او تعلق گیرد. مسئول کمیته نوبل اعلام کرده است که این کمیته با اهدای جایزه به آبی احمد در عین حال از همه کسانی که برای استقرار صلح در شرق آفریقا و بین دو کشور پیش از این متخاصم اتیوپی و اریتره تلاش کرده‌اند، قدردانی می‌کند.

تلاش‌ها و فعالیت صلح‌جویانه آبی احمد پیش از آن نیز در ماه سپتامبر سال جاری با اهدای جایزه صلح ایالت هسن آلمان مورد تحسین قرار گرفته بود.

جنگ داخلی به‌رغم توافق صلح؟

کارشناسان امور سیاسی به‌رغم توافق صلح بین اتیوپی و اریتره به راه دشوار برقراری صلح و ثبات در منطقه اشاره کرده‌اند. توافق صلح اتیوپی و اریتره برای اجرایی شدن هنوز با موانع بسیاری روبه‌رو است.

لودگر شادومسکی، رئیس بخش زبان آمهاری دویچه وله درباره توافق صلح دو کشور گفته است:

«گرچه خط پرواز مستقیم روزانه بین دو کشور پیش از این متخاصم اتیوپی و اریتره برقرار شده، اما هنوز بسیاری از نکات مطروحه در توافق صلح دو کشور اجرایی نشده‌اند. حتی گذرگاه مرزی بین دو کشور مجددا مسدود شده‌و تماس‌های دیپلماتیک بین دو کشور به حالت رکود درآمده است.»

گفته می‌شود که سیاست و راهکار آشتی‌جویانه‌ای که از سوی آبی احمد دنبال می‌شود، در اتیوپی مورد مناقشه است. بسیاری نگران آن هستند که این تلاش‌ها به جای آنکه صلح با همسایه این کشور را در پی داشته باشد، به جنگ داخلی در خود اتیوپی دامن بزند.

خشونت و قهر در کشور اتیوپی، شامل چندین قوم و ملت، رو به افزایش است. سیاست‌های اصلاحاتی نخست‌وزیر اتیوپی نیز مشکلات جدیدی به همراه داشته است. فلیکس هورنه، یکی از مسئولان سازمان دیده‌بان حقوق بشر اعلام کرده است که تلاش‌های آبی احمد در زمینه کاهش کنترل امنیتی بر کشور، باعث شده که نظم و امنیت در بسیاری از نقاط به مخاطره افتد.

افزایش خشونت و قهر باعث شده که در سال 2018 بر اساس آمار منتشر شده از سوی اداره کمک‌های اضطراری سازمان ملل، حدود سه میلیون و 200 هزار نفر از شهروندان اتیوپی ناگزیر به فرار از خانه و کاشانه شوند. به باور مسئولان کمیته نوبل، جایزه نوبل صلح پشتوانه خوبی برای آبی احمد و پیشبرد سیاست‌های صلح‌جویانه او خواهد بود.

جایزه صلح نوبل بالغ بر نه میلیون کرون سوئد (حدود 830 هزار یورو) است و همه ساله در روز 10 دسامبر، سالروز درگذشت آلفرد نوبل در اسلو، پایتخت نروژ اهدا می‌شود. پیش از آبی احمد، در بین چهره‌های سرشناسی که این جایزه را از آن خود کرده‌اند، می‌توان به باراک اوباما (2009)، نلسون ماندلا (1993)، مادر ترزا (1979) و آلبرت شوایتزر (1952) اشاره کرد. در سال گذشته این جایزه به نادیا مراد، از کرد‌های ایزدی عراق و همچنین به دنیس موکویگی، پزشک اهل کنگو به خاطر مبارزه آن‌ها علیه بهره گرفتن از خشونت جنسی به‌مثابه سلاحی غیرانسانی در کشمکش‌های سیاسی تعلق گرفته بود.

منابع: dw، euronews