خبرگزاری مهر: معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش علت نرسیدن کتاب درسی به برخی دانش آموزان در سال تحصیلی جدید را تشریح کرد و درباره رصد بازار سیاه کتاب درسی خبر داد.
علی باقرزاده در باره آخرین وضعیت رفع کمبود کتاب‌های درسی بخصوص در تهران اظهار داشت: ما از هفته اول مهرماه که این مسئله ظهور و بروز کرد، مدام پیگیر ماجرا هستیم. بخش مهمی از نرسیدن کتاب به دست برخی از دانش‌آموزان، به عدم ثبت‌نام به موقع آن‌ها در مدارس بازمی‌گردد. اگر شما روند ثبت‌نام دانش‌آموزان در تمام دوره‌ها را رصد کنید، می‌بینید که از اول مهرماه 98، 700 هزار دانش‌آموز تازه ثبت‌نام کرده داریم؛ درحالی‌که توزیع کتاب‌های درسی به استان‌ها و مناطق تا 25 شهریور سال 98 انجام شده بود.
وی ادامه داد: به عبارت دیگر، عده‌ای از دانش‌آموزان ثبت‌نام خود را به موقع انجام نداده بودند که کتاب به موقع به دستشان برسد، حال یا به دلیل اینکه دانش‌آموز محل جغرافیایی خود را تغییر داده، این ثبت‌نام دیرهنگام رخ داده یا آنکه به طور مثال یک مدرسه غیردولتی که تا سال گذشته تنها دوره دبستان را برپا می‌کرده، مجوزش را تغییر داده و برای متوسطه اول هم مجوز گرفته و ما این مدرسه را در سامانه «سناد» به نام مدرسه ابتدایی می‌شناسیم و کُد آن دیر وارد این سامانه شده اس، پس برای دانش آموزانش برنامه ارسال کتاب نداشته ایم.
باقرزاده افزود: موضوع این است کسانی که به هر دلیل در مهرماه ثبت‌نام کرده‌اند، ما اساساً از وجودشان در آن منطقه و استان بر اساس سامانه سناد بی‌اطلاع بوده‌ایم هرچند ما چاپ کتاب‌های درسی را بر اساس شمار دانش‌آموزان سال گذشته، با دو درصد افزایش انجام دادیم، اما ممکن است این رشد دانش‌آموز برای امسال، توزیع نامتقارنی نسبت به پیش‌بینی ما در استان‌ها و مناطق داشته باشد.
معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه عده‌ای دانش‌آموزان در یک رشته ثبت‌نام کرده‌اند و در سامانه سناد نیز برای همان رشته، کتاب درسی ثبت‌نام کرده، اما اواخر شهریور ماه رشته تحصیلی یا مدرسه خود را تغییر داده‌اند و نمی‌دانند که چگونه می‌توانند برای رشته جدید کتاب تهیه کنند یا هزینه پرداخت شده قبلی را پس بگیرند، بیان کرد: اگر خاطرتان باشد ما بار‌ها اطلاع‌رسانی کرده‌ایم که بحث ویرایش کتاب درسی از 15 مرداد در سامانه سناد فعال شده بود که اگر دانش‌آموزان به هر دلیلی رشته خود را تغییر دادند، در این سامانه تغییر سفارش دهند. این امکان تا اول مهرماه باز بود و حتی ما امکان ویرایش را تا 15 مهرماه باز گذاشته بودیم. به هر حال ما برای هر فرد، بنا به استناد سامانه سناد، کتاب توزیع می‌کنیم. متأسفانه بسیاری از دانش‌آموزان این ویرایش را انجام نداده‌اند.
بیشترین مشکل ایجاد شده برای مقطع ابتدایی و رشته‌های کاردانش است
وی در ادامه با اشاره به اینکه بیشترین مشکل ایجاد شده در توزیع کتاب‌های درسی برای مقطع ابتدایی و رشته‌های کاردانش و فنی و حرفه‌ای بوده است، اظهار داشت: یکی دیگر از مشکلات توزیع ما این بود که مثلاً در یک منطقه و استان، طبق توافق استان و معاونت آموزش متوسطه، یک رشته در حوزه کاردانش و فنی و حرفه‌ای ایجاد شده که پیش از آن اطلاعات آن رشته در آن استان در اختیار ما نبوده که برای آن‌ها کتاب تولید و ارسال کنیم. به یک معنا آن رشته در سطح کشور فعال بوده و برایش کتاب تهیه شده، اما در آن منطقه و استان خاص، پیش از آن دانش‌آموزی در آن رشته تحصیل نمی‌کرده که برایش کتاب تهیه کرده و بفرستیم. با شروع سال تحصیلی آن‌ها سر کلاس رفتند و کتاب ندارند.
باقرزاده بخش دیگری از مشکلات کتاب درسی در سال تحصیلی جدید را مربوط به بخش توزیع دانست و گفت: در حال حاضر در شهر تهران مشکلات کمبود کتب درسی مربوط به بخش توزیع است. انبار‌های کتاب پر است، اما به دلیل جابجایی مدیر مدرسه که دیر انجام شده یا انبوه کار‌هایی که مدیر در آغاز سال تحصیلی دارد، برای گرفتن کتاب به مناطق مراجعه نکرده‌اند. در حال حاضر کارگروهی در شهر تهران تشکیل شده که علت‌های تأخیر در رسیدن کتاب به دست برخی دانش‌آموزان را بررسی کند. تا ظهر امروز اعلام کرده‌ایم که هر دانش‌آموز به هر دلیلی کتاب ندارد، باید مدرسه به منطقه و منطقه به اداره کل شهر تهران اعلام کند تا فردا کتاب دست دانش‌آموزان باشد. آمار ما می‌گوید در شهر تهران زیر 1500 نفر کتاب ندارند. ما حتی اعلام کرده‌ایم اگر حتی دانش‌آموزی پول کتاب را پرداخت نکرده یا هر مشکل دیگری باعث شده در سامانه سناد، ثبت کتاب نکند یا ویرایش اطلاعات نکرده باشد هم کتاب به دستش برسد.
مشکل از توسعه سامانه سناد نیست
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره اینکه مشکلاتی که امسال در توزیع کتاب‌های درسی ایجاد شد، به دلیل سامانه و فراگیرتر شدن آن بوده یا جابجایی‌های دانش‌آموزان بیشتر از سال گذشته رخ داده یا دلایل دیگری دخیل بوده است، بیان کرد: اینکه مشکل از توسعه سامانه باشد، منتفی است چرا که طی سه سال گذشته تمام کتاب‌های دوره ابتدایی از طریق سامانه، کارهایش انجام می‌شد. رشته‌های کاردانش هم طی سه سال گذشته فرآیند ثبت‌نام سفارش کتاب درسی از طریق سامانه بود. تنها در رشته متوسطه دوم، ما توسعه سامانه را داشتیم که اتفاقاً کمترین مشکل ما مربوط به رشته‌های نظری است. بیشترین مشکل ما مربوط به حوزه کاردانش و فنی و حرفه‌ای و مدارس غیردولتی است.
کاهش 17 درصدی هزینه‌های توزیع کتاب درصدی با سامانه‌ای شدن سیستم ثبت نام
معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش تأکید کرد: اینکه عده‌ای می‌گویند سازمان پژوهش در سامانه‌ای کردن ثبت سفارش کتاب‌ها، انتفاع می‌برد، خلاف واقع است بحث ما به دلیل نفع بردن اقتصاد خانواده بوده است و با سامانه‌ای کردن ثبت کتاب‌های درسی، 17 درصد در هزینه‌های توزیع شاهد کاهش بوده‌ایم و تعداد کتاب‌های مرجوعی به شدت کاهش پیدا کرده است. باید توجه داشته باشیم که ما واردکننده کاغذ هستیم و باید به تعداد دانش‌آموزان، کتاب درسی تولید کنیم؛ اضافه‌تر از تعداد دانش‌آموزان تولید کتاب داشتن یعنی انبار کردن کتاب و سپس خمیر کردن آن که منجر به اتلاف منابع می‌شود.
بازار سیاه کتاب درسی رصد می‌شود
باقرزاده بیان کرد: عمده مشکلات ما در شهر تهران بوده است و حتی در شهرستان‌های استان تهران مشکلی نداشتیم ضمن اینکه ما با همین سامانه در استان‌های خراسان رضوی، فارس و خوزستان هم ثبت کتاب داشته‌ایم که هرکدام 7 تا 8 درصد جمعیت دانش‌آموزی را پوشش می‌دهند و به جز شهر تهران، معضل ایجاد بازار سیاه کتاب درسی را شاهد نبودیم.
وی در پایان در پاسخ به این پرسش که اساساً علت ایجاد بازار سیاه کتاب درسی چیست؟ خاطرنشان کرد: ما داریم فرآیند تولید کتاب در چاپخانه تا توزیع آن را رصد می‌کنیم تا بدانیم نشتی ماجرا کجاست. نکته اینجاست که هر جایی این معضل را گزارش کرده اند، به صورت تک‌جلدی این کتاب‌ها به فروش می‌رسد و هیچ‌کدام از فروشندگان زیرزمینی، سِری کتاب‌های درسی را ندارند، اما در هر صورت ما به دنبال منشأ قضیه هستیم.
