جشنواره انسی؛ از تاسیس تا شکوفایی/ انیمیشن‌ها صاحبخانه شدند

خبرگزاری مهر-گروه هنر-ارغوان اشتری: جشنواره جهانی «انسی» هر ساله در ماه ژوئن در شهر انسی فرانسه برگزار می‌شود و رویداد مهمی برای انیمیشن سازان جهان است که در این گزارش نحوه شکل گیری این رویداد هنری و اوج و فرودهای آن را به اجمال بررسی می‌کنیم.

در سال 1956 هانری موره و ژرژ گوندرن مدیران یک باشگاه فیلم در شهر انسی فرانسه در جشنواره فیلم کن حضور یافتند که آن حضور و ملاقات های برگزارکنندگان جشنواره کن و مدیران باشگاه فیلم سرآغاز شکل‌گیری ایده راه‌اندازی یک جشنواره انیمیشن در شهرشان شد و بعدها شهرداری شهرشان هم به دلیل وجود یک سالن سینما و مخاطبان بالقوه ای که باشگاه فیلم داشت به میزبانی جشنواره انیمیشن رای داد.

این باشگاه فیلم که اعضایی فعال و در تعاملی نزدیک با اهالی سینما داشت در آن زمان تاسیس جشنواره بین المللی سینمای انیمیشن «جایکا» (Jica) را آسان تر کرد که آن جشنواره انیمیشن با مدیریت اجرایی آندره مارتین و میشل بوشه شکل گرفت.

در سال 1960 شهر انسی سومین دوره «جایکا» را برگزار کرد که در این دوره جشنواره رقابتی شد.

با شکل‌گیری انجمن سینمایی فیلمسازان انیمیشن (آسیفا) در سال 1960 ژانر انیمیشن هرچه بیشتر در سینمای جهان نهادینه شد ولی این موضوع برای جشنواره «جایکا» کم حاشیه نبود. در سال 1963 جشنواره با مشکلات عجیب و غریبی روبه رو شد و در سال 1964 بر اساس موافقتنامه ای که مدیران جشنواره با آسیفا منعقد کردند قرار شد که از آن پس جشنواره دوسالانه برگزار شود و رفته رفته بخش های یک رویداد فرهنگی بزرگ با مرحله انتخاب سخت‌گیرانه فیلم ها تبیین و از آن پس جشنواره شامل بخش های بزرگداشت، نشر، نمایشگاه، مهمانان ویژه و حضور بیست و پنج هیات از خارج کشور فرانسه شد.

در سال 1968 پییر باربن به عنوان مدیر هنری سینما تک فرانسه -جایگزین هانری لانگلوآ- در ماه آوریل از سمت خود استعفا داد که این تغییر مدیریت تاثیر خود را بر جشنواره «جایکا» گذاشت و باعث شد سال بعد جشنواره برگزار نشود. البته در این بین قطع حمایت مالی سی.ان.سی (مرکز ملی سینما و انیمیشن فرانسه) هم بی تاثیر نبود و حتی دولت از طریق آندره مارلو وزیر فرهنگ پیشنهاد برگزار نشدن جشنواره را داده بودند.

سال‌های 1970: دهه تضادها

به یمن تشکیل کمیته ای شامل شارل بوسن شهردار انسی، فیلمسازها و اعضای باشگاه فیلم، جشنواره به حیات خود ادامه داد و ریموند مایله دست راست پییر باربن و یکی از علاقمندان انیمیشن که اطلاعات خارق العاده ای درباره فیلم های انیمیشن و فیلمسازان داشت مسئول جشنواره شد. او توانست تا سال 1975 مخاطبان جشنواره را بالا ببرد.

در این دوران نمایشگاه سالانه در موزه شاتو برگزار می شد، اما رونق جشنواره در سال 1977 به دلیل مراسم‎هایی جدیدی که برگزار می‌شد و همینطور اختلاف فزاینده میان جشنواره و مدیران ساکن پاریس و فیلمسازان از سکه افتاد.

سال های 1980: توجه کردن به بعد اقتصادی جشنواره

سال 1981 با روی کار آمدن دولت جدید در فرانسه که سیاست های نوینی را پیگیری می کرد این امکان برای شهر انسی به وجود آمد که جشنواره را دوباره با قدرت بیشتری برگزار کند. «سی.ان.سی» آماده حمایت مالی و سازمان آسیفا تحت فشار فیلمسازان بین المللی خواهان تغییراتی در جشنواره و مرحله گزینش فیلم های جشنواره شد و به همین منظور مذاکراتی میان مدیران سی.ان.سی و سناتور شارل بوسن (حامی مالی  جشنواره) و پییر ژاکویی مدیر «جایکا» صورت گرفت. در نهایت تصمیم گرفته شد که قرارداد مدیر جشنواره تمدید نشود و هیات رئیسه جشنواره از شهر پاریس به انسی نقل مکان کنند و یک کمیته انتخاب بین المللی تشکیل بدهند.

در ماه ژوئن 1982 ژان-لوک زیبرز برای توسعه سیاست‌های جدید و آشتی دادن فیلمسازان حرفه ای انیمیشن با جشنواره استخدام شد. بسیاری از اهالی این صنعت در دوران مدیریت پیشین جشنواره با آن فاصله گرفته بودند. حتی باشگاه فیلم انسی نیز از جشنواره فاصله گرفته و از ریموند مایله حمایت می کرد که می خواست جشنواره دیگری را راه اندازی کند. در نتیجه سال 1983 جشنواره انسی با مناقشات مختلفی برپا شد البته ایده بازار فیلم و برپایی کنفرانس های مرتبط نیز در این سال شکل گرفت.

در سال 1984 مدیریت جشنواره به ماری-نوئل پروان رسید. از این سال به بعد برنامه ریزی جشنواره را به نام مرکز بین المللی فیلم انیمیشن (cica) می شناسند. در این سال فعالیت جشنواره بیشتر شد.

در سال 1985 بخش رقابتی انیمیشن های تلویزیونی نیز به جشنواره اضافه شد. جک لانژ وزیر فرهنگ وقت که سال 1981 به این مقام منصوب شده بود، یک فرصت واقعی به جشنواره داد تا  فیلم‌های جدید محلی برای عرضه و فروش داشته باشند. بدین ترتیب نخستین بازار فیلم بین المللی انیمیشن (Mifa) با حمایت جشنواره و آژانس اوکته در سال 1985 تاسیس شد.این بازار به بخش رقابتی جشنواره کمک می کرد بدین نحو که برای فیلم های انیمیشن بخش مسابقه پخش کننده پیدا می کرد. سیاست های دولت فرانسه در سال ‌های 1980 محیط مطلوبی را برای انیمیشن سازان فرانسوی و رشد اقتصادی کشور فرانسه به وجود آورد.

توسعه بزرگ در خلال سال های 1983 تا 1997

از سال 1985 به این سو کمپانی‌های آمریکایی حضور پررنگ‌تری در جشنواره دارند و به روشنی تغییراتی که در سال 1983 در سیاست‌های جشنواره ایجاد شد به ثمر نشسته بود. همان سال  مخاطبان جشنواره برنامه 9 فیلم اسکار گرفته کمپانی دیسنی را تماشا کردند. در سال 1987 جشنواره به کمپانی برادران وارنر ادای دین کرد  و در سال 1989 هیات بزرگی از کمپانی دیسنی به جشنواره آمد.

خلال سال های 1983 تا 1997 فیلم های شرکت کننده در جشنواره بیشتر شدند. به عنوان مثال در سال 1983 تعداد فیلم‌های شرکت کننده 900 عدد بود در حالی که در سال 1997 این رقم به 4300 فیلم رسید. در سال های پایانی 1990 بیش از 250 روزنامه‌نگار در جشنواره انسی حضور پیدا می کردند و آن را پوشش خبری می دادند.

تا سال 1981 مخاطبان جشنواره بیشتر اعضای باشگاه فیلم شهر و آدم های حرفه ای صنعت انیمیشن سازی بودند ولی از سال 1983 و با شهرت پیدا کردن جشنواره و تغییر سیاست ها شرکت کنندگان جشنواره بیشتر شدند.

در ماه سپتامبر 1997 هیات فیلمسازان به سالانه برگزار کردن جشنواره رای دادند. بدین ترتیب انسی توانست موقعیت خود را به عنوان یک جشنواره بین المللی رقابتی انیمیشن پیشرو ثبت کند.

سال‌های 2000: دوران شکوفایی جشنواره

پس از سال 1997 گروهی 15 نفره به مدیریت تیزیانا لوسکی شبانه روز مشغول کار شدند و دومینیک پوتو مدیر جشنواره شد. سال 1999 پس از مرگ ژان-لوک زیبرز، سرژ برومبرگ را به عنوان مدیر هنری انتخاب کردند. برومبرگ کارمندان سازمان جشنواره را به صورت گزینشی انتخاب کرد. او از روی دیسنی (برادر زاده والت دیسنی و آخرین عضو خاندان دیسنی که در کمپانی فعالیت داشت) دعوت کرد که برای چهلمین سال برگزاری جشنواره مدیر افتخاری جشنواره باشد که این حرکت سمبولیک جشنواره را بیش از گذشته به محبوبیت رساند.

در سال های 2000 نقدهای کوتاهی که بر انیمیشن های نمایش داده شده جشنواره نوشته می‌شد پوشش خبری گسترده تری به این رویداد بخشید.

در سال 2006 از ادغام دو سازمان (Cica) و پوما، یک سازمان جدید به نام (EPCC) یا  به نام اصلی موسسه ملی همکاری فرهنگی تاسیس شد که این سازمان بر سه حیطه متمرکز بود: فرهنگ آموزش و اقتصاد. بخشی که برنامه ریزی جشنواره انسی را بر عهده گرفت CITIA نام گرفت.

از سال 2006 به این سو این سازمان برنامه ریزی جشنواره و بازار فیلم Mifa را برعهده دارد. در این سال ها فرانسه و اروپا توانستند انیمیشن های بلند بیشتری بسازند ودر جشنواره انسی به نمایش بگذارند.

سال های 2010 و پنجاه سال تعهد بی وقفه!

سال 2010 پنجاهمین سال برگزاری جشنواره بود. بیش از پنجاه مهمان سرشناس به انسی دعوت شدند تا پنجاهمین سالگرد این جشنواره را جشن بگیرند. یک کتاب و مجموعه شامل پنج دی .وی.دی ویژه این سال تهیه شد.

سال گذشته میلادی جشنواره بیش از 9150 نفر شرکت کننده داشت و 2700 فیلم انیمیشن برای شرکت در جشنواره فرم پر کردند. 400 پروژه در بازار فیلم شرکت داشتند و از پیتر لورد و دیوید اسپراکستن بنیانگذاران استودیو آردمن تجلیل شد.

جشنواره انسی در حال حاضر چند بخش دارد: بخش مسابقه فیلم‌های بلند انیمیشن، فیلم‌های کوتاه انیمیشن، فیلم‌های تلویزیونی، فیلم‌های دانشجویی(پایان نامه) و جوایز ویژه که هر بخش یک جایزه اصلی کریستال، جایزه هیات داوران و جایزه تماشاگران دارد.

سال گذشته جایزه اصلی بخش مسابقه فیلم های بلند انیمیشن به فیلم «زندگی من به عنوان کدوسبز» به کارگردانی کلود باراس رسید.