به گزارش اقتصاد آنلاین، تهران به 11 خط مترو نیاز دارد که در حال حاضر 7 خط هرچند در برخی خطوط نصفه‌کاره اما فعال شدده‌اند. خط 1، 2 و 4 از جمله خطوط قدیمی مترو تهران هستند که تقریبا تکمیل شده‌اند و بیشترین حجم مسافران را در طول روز جابه‌جا می‌کنند.
کلان شهر تهران با جمعیت شب خواب نزدیک به 9 میلیون نفر و جمعیت روزانه بین 12 تا 13 میلیون نفر، در شرایطی که آلودگی هوا اولین چالش تهرانی‌ها با پایتخت است، چاره‌ای جز استفاده از حمل و نقل عمومی و در راس آن مترو برای رتق و فتق امور ترددی شهروندانش ندارد. مترویی که سرعت توسعه آن پشت درهای مشکلات عدیده مالی و تحریم گرفته شده اما مدیرانش لنگان لنگان و در میان انتقادات فراوان هر چند وقت یکبار تعدادی ایستگاه افتتاح می‌کنند.
البته هدف از نگارش متن پیش‌رو تشریح دلایل انتقادات شورا از معاونت حمل و نقل و شرکت مترو، فرصت‌سوزی 1300 میلیاردی مدیران حمل و نقلی شهرداری برای توسعه خطوط، چرایی پرداخت نشدن حقوق چندماهه کارگران مترو و پله برقی نداشتن ایستگاه‌ها نیست؛ در این نوشتار می‌خواهیم اطلاعات خطوط فعلی و نحوه دسترسی به آن‌ها را شرح و اشاره‌ای به توسعه احتمالی خطوط مترو در آینده داشته باشیم.
چند خط مترو در تهران فعال است؟
خط 1 مترو تهران شمالی - جنوبی است و تجریش را با 29 ایستگاه به کهریزک و با ایستگاه انشعابی شاهد_ باقر شهر به شهر آفتاب متصل می‌کند.
این خط در ایستگاه متروی شهید بهشتی با خط 3، در ایستگاه مترو شهدای هفت تیر با خط 6، در ایستگاه مترو دروازه دولت با خط 4، در ایستگاه متروی امام خمینی با خط 2 و در ایستگاه مترو میدان محمدیه با خط 7 تقاطع دارد.
شمال به جنوب « تجریش، قیطریه، شهید صدر، قلهک، دکتر شریعتی، میرداماد، شهید حقانی، شهید همت، ایستگاه متروی مصلای امام خمینی، شهید بهشتی، شهید مفتح، شهدای هفت تیر، طالقانی، دروازه دولت، سعدی، ایستگاه متروی امام خمینی، پانزده خرداد، خیام، میدان محمدیه، شوش، پایانه جنوب، شهید بخارایی، علی‌آباد، جوانمرد قصاب، شهرری، پالایشگاه، شاهد-باقرشهر، ایستگاه متروی حرم مطهر امام خمینی، کهریزک»
اما در نقشه مترو تهران خط 2 از ایستگاه فرهنگسرا، روبروی فرهنگسرای اشراق در تقاطع خیابان درختی و جشنواره شروع می‌شود و با 22 ایستگاه شرق را به غرب در ایستگاه صادقیه متصل می‌کند.
این خط در این خط در ایستگاه امام حسین (ع) با خط شش، در ایستگاه دروازه شمیران با خط چهار، در ایستگاه امام خمینی با خط یک، در ایستگاه دانشگاه امام علی با خط سه (در دست مطالعه)، در ایستگاه شهید نواب صفوی با خط هفت، در ایستگاه شادمان با خط چهار تقاطع داشته و در نهایت در انتهای خط به صورت تبادلی در ایستگاه صادقیه به خط پنج «تهران به کرج» متصل می‌شود.
غرب به شرق « صادقیه، طرشت، دانشگاه شریف، شادمان، شهید نواب صفوی، میدان حر، دانشگاه امام علی (ع)، حسن‌آباد، امام خمینی (ره)، ملت، بهارستان، دروازه شمیران، امام حسین، مدنی، سبلان، فدک، جانبازان، سرسبز، علم و صنعت، باقری، تهرانپارس، فرهنگسرا»
در نقشه مترو تهران، خط 3؛ شمال شرقی تهران را در ایستگاه قائم با 26 ایستگاه که فعلا 24 ایستگاه آن فعال است به جنوب غربی پایتخت درایستگاه آزادگان متصل می‌کند.
طبق طرح جامع حمل و نقل ریلی بنا بود خط سه در طول خیابان نیاوران ادامه پیدا کند و پس از عبور از جنوب پارک نیاوران به ابتدای خیابان شهید باهنر برسد، اما فروش محل ایستگاه نیاوران به پاساژ اطلس مال، امتداد خط سه را به شمال تهران کور کرد.
محمد علیخانی، رییس کمیسیون عمران و حمل ونقل شورای شهر تهران، پیش از این در مصاحبه‌ای با خبرنگار اقتصاد آنلاین گفته بود که؛ با کور شدن امتداد مسیر خط 3، برای تامین متروی نیاوران باید از خط 10 که در آینده احداث می‌شود، کمک بگیریم. اما به تازگی، طاهرنیا، ناظر طرح جدید جامع حمل و نقل ریلی در گفت‌وگو با اقتصاد آنلاین، از امتداد خط 3 به خیابان باهنر با یک روش فنی خبر داده است.
این خط در ایستگاه مترو شهید بهشتی با خط 1، در ایستگاه متروی میدان ولیعصر با خط 6 در ایستگاه مترو تئاتر شهر با خط 4، در ایستگاه دانشگاه امام علی با خط 2 (در دست مطالعه) و در ایستگاه مهدیه با خط 7 تقاطع دارد.
جنوب غرب به شمال شرق« ایستگاه متروی آزادگان، ایستگاه متروی نعمت‌آباد، ایستگاه متروی عبدل‌آباد، ایستگاه متروی شهرک شریعتی، ایستگاه متروی زمزم، ایستگاه متروی جوادیه، ایستگاه متروی راه‌آهن، ایستگاه متروی مهدیه، ایستگاه متروی منیریه، ایستگاه متروی تئاتر شهر، ایستگاه متروی میدان ولیعصر، ایستگاه متروی میدان جهاد، ایستگاه متروی میرزای شیرازی، ایستگاه متروی شهید بهشتی، ایستگاه متروی سهروردی، ایستگاه متروی شهید قدوسی، ایستگاه متروی شهید صیاد شیرازی، ایستگاه متروی خواجه عبدالله انصاری، ایستگاه متروی شهید زین‌الدین ،ایستگاه متروی هروی، ایستگاه متروی حسین‌آباد، ایستگاه متروی نوبنیاد، ایستگاه متروی اقدسیه (در حال ساخت)، ایستگاه متروی شهید محلاتی، ایستگاه متروی قائم»
خط 4 در نقشه مترو تهران، شرق را با ایستگاه شهید کلاهدوز که در انتهای خیابان پیروزی قرار گرفته و طی 19 ایستگاه به غرب تهران در بلوار فردوس و ایستگاه ارم سبز می‌رساند.
خط 4 در میدان شهدا با خط شش، در ایستگاه دروازه شمیران با خط دو، در ایستگاه دروازه دولت با خط یک، در ایستگاه تئاتر شهر با خط سه، در ایستگاه توحید با خط هفت و مجدداً در ایستگاه شادمان با خط دو تقاطع دارد و بخش عمده‌ای از آن از زیر خیابان انقلاب، خیابان آزادی و خیابان پیروزی می‌گذرد.
غرب به شرق « ایستگاه متروی ارم سبز، ایستگاه متروی شهرک اکباتان، ایستگاه متروی بیمه، ایستگاه متروی میدان آزادی، ایستگاه متروی استاد معین، ایستگاه متروی دکتر حبیب‌الله، ایستگاه متروی شادمان، ایستگاه متروی توحید، ایستگاه متروی میدان انقلاب اسلامی، ایستگاه متروی تئاتر شهر، ایستگاه متروی فردوسی، ایستگاه متروی دروازه دولت، ایستگاه متروی دروازه شمیران، ایستگاه متروی میدان شهدا، ایستگاه متروی ابن‌سینا، ایستگاه متروی پیروزی، ایستگاه متروی نبرد، ایستگاه متروی نیروهوایی، ایستگاه متروی شهید کلاهدوز»
نقشه مترو تهران/ خط 5/ اتصال خطوط مترو به خطوط راه آهن
خط 5 مترو نیز غرب تهران در فلکه دوم صادقیه را با 12 ایستگاه « 11 فعال» به گلشهر کرج می‌رساند. این خط در ادامه روند توسعه‌ای خود تا شهر جدید هشتگرد نیز ادامه پیدا کرد.
این خط در حال حاضر هیچ ایستگاه تقاطعی ندارد اما طبق گفته مدیرعامل مترو، کم کم برخی از خطوط مترو در آینده که خطوط اکسپرس مانند کرج موضوعیت بیشتری دارند باید با خطوط راه‌آهن برون شهری ایستگاه‌های تقاطعی برقرار کنند.
شرق به غرب «ایستگاه مترو تهران (صادقیه)، ایستگاه مترو ارم سبز، ایستگاه مترو ورزشگاه آزادی، ایستگاه مترو چیتگر، ایستگاه مترو ایران خودرو، ایستگاه مترو وردآورد، ایستگاه مترو گرم دره، ایستگاه مترو اتمسفر، ایستگاه مترو کرج، ایستگاه مترو محمد شهر (ماهدشت)، ایستگاه مترو گلشهر»
در نقشه مترو تهران خط 6 اما؛ با 31 ایستگاه که فعلا 4 ایستگاه آن « دولت‌آباد،شهدا،امام حسین و بعثت» فعال است، کوهسار در شمال غرب تهران را تا حرم حضرت عبدالعظیم در جنوب شرقی بهم می‌رساند.
این خط در ایستگاه متروی شهدای هفده شهریور با خط هفت، در ایستگاه متروی میدان شهدا با خط چهار، در امام حسین با خط دو، در ایستگاه متروی شهدای هفت تیر با خط یک در ایستگاه متروی میدان ولیعصر با خط سه و دوباره در ایستگاه متروی دانشگاه تربیت مدرس با خط هفت تقاطع خواهد داشت.
شمال غرب به جنوب شرق « ایستگاه متروی کوهسار،ایستگاه متروی شهدای کن، ایستگاه متروی شهران، ایستگاه متروی شهر زیبا، ایستگاه متروی آیت‌الله کاشانی، ایستگاه متروی شهید ستاری، ایستگاه متروی شهید اشرفی اصفهانی، ایستگاه متروی بزرگراه یادگار امام، ایستگاه متروی مرزداران، ایستگاه متروی شهرک آزمایش، ایستگاه متروی دانشگاه تربیت مدرس، ایستگاه متروی کارگر (تقاطع فاطمی و کارگر، ایستگاه متروی بوستان لاله، ایستگاه متروی میدان ولیعصر، ایستگاه متروی شهید نجات‌اللهی، ایستگاه متروی شهدای هفت تیر، ایستگاه متروی بهار شیراز، ایستگاه متروی سرباز، ایستگاه متروی امام حسین، ایستگاه متروی میدان شهدا، ایستگاه متروی امیر کبیر،ایستگاه متروی شهدای هفده شهریور، ایستگاه متروی میدان خراسان، ایستگاه متروی شهید رضایی، ایستگاه متروی بعثت، ایستگاه متروی کیان‌شهر، ایستگاه متروی دولت‌آباد، ایستگاه متروی چشمه علی، ایستگاه متروی ابن بابویه، ایستگاه متروی میدان حضرت عبدالعظیم، ایستگاه متروی حرم حضرت عبدالعظیم»
خط 7 مترو نیز با 22 ایستگاه و فعلا 10 ایستگاه فعال « میدان صنعت، دانشگاه تربیت مدرس، شهید نواب صفوی، رودکی، کمیل، بریانک، هلال احمر، مهدیه، میدان محمدیه، بسیج» جنوب شرق تهران را در ایستگاه متروی ورزشگاه تختی به جنوب غرب در ایستگاه بریانک می‌رساند و از آنجا به سمت شمال غرب متمایل شده و تا میدان کتاب سعادت‌آباد پیش می‌رود.
این خط با خط 6 (در حال ساخت) در ایستگاه 17 شهریور، ایستگاه متروی میدان محمدیه با خط 1 و ایستگاه مهدیه با خط 3، در ایستگاه متروی شهید نواب صفوی با خط 2، در ایستگاه متروی توحید با خط 4 و در ایستگاه متروی دانشگاه تربیت مدرس با خط 6 (در حال ساخت) تقاطع خواهد داشت.
شمال غرب به جنوب شرق « ایستگاه ورزشگاه تختی، ایستگاه بسیج، ایستگاه آهنگ، ایستگاه بزرگراه شهید محلاتی، ایستگاه شهدای هفده شهریور، ایستگاه میدان قیام، ایستگاه مولوی، ایستگاه میدان محمدیه، ایستگاه مهدیه، ایستگاه هلال احمر، ایستگاه بریانک، ایستگاه کمیل، ایستگاه رودکی،ایستگاه شهید نواب صفوی، ایستگاه توحید، ایستگاه باقرخان، ایستگاه دانشگاه تربیت مدرس،ایستگاه بوستان گفت‌وگو، ایستگاه برج میلاد تهران، ایستگاه میدان صنعت،ایستگاه شهید دادمان، ایستگاه میدان کتاب»
نقشه مترو تهران/ خط 8/ و اما جزییات 4 خطی که هنوز احداث نشده است/ نقشه متروی تهران چه تغییراتی کرد؟
خط 8 مترو به طول 37 کیلومتر و با 35 ایستگاه، به‌صورت C شکل، یک رینگ میانی تشکیل می‌دهد که از بزرگراه رسالت، محدوده جانبازان آغاز می‌شود، به سمت غرب تا تقاطع یادگار امام- شیخ فضل‌الله می‌رسد، سپس با عبور از بزرگراه یادگار امام تا انتهای بزرگراه آیت‌الله سعیدی به سمت جنوب پیش می‌رود و نهایتا به سمت شرق تا بزرگراه بسیج امتداد می‌یابد. این خط با هشت خط فعلی و آتی مترو و همچنین خطوط راه‌آهن تبادل سفر خواهد داشت.
خط 9 مترو به طول 46 کیلومتر و با 39 ایستگاه پیش‌بینی شده است و به‌نوعی مکمل خط 8 محسوب می‌شود؛ این خط از محدوده چیتگر در شمال غرب تهران آغاز می‌شود، ابتدا به سمت شمال و سپس در مسیری طولانی به سمت شرق حرکت می‌کند و سپس در محدوده بزرگراه امام علی(ع) به سمت جنوب حرکت می‌کند و در محله دولت‌آباد در جنوب شرق تهران پایان می‌یابد. خط 9 پیشنهادی، تمام خطوط شمالی- جنوبی فعلی مترو را قطع می‌کند و با آن‌ها ایستگاه تبادلی خواهد داشت.
خط10 مترو به طول 41 کیلومتر با 34 ایستگاه، این خط شمالی‌ترین خط پیشنهادی برای متروی تهران است که از ایستگاه وردآورد در میانه خط 5 مترو شروع می‌شود، از محدوده‌های شمالی بزرگراه نیایش و صدر به سمت شرق امتداد می‌یابد و ایستگاه انتهایی آن قنات کوثر خواهد بود. این خط نیز با تمام خطوط شمالی- جنوبی متروی تهران تبادل سفر دارد .
خط 11 مترو نیز به طول 26 کیلومتر و با 17 ایستگاه، از ایستگاه مترو چیتگر آغاز می‌شود و مناطق 18، 19، 20 و 21 را به شبکه حمل و نقل ریلی درون‌شهری متصل می‌کند. این خط که محدوده‌های جنوبی و جنوب غرب شهر تهران را پوشش می‌دهد، با نگاه TOD طراحی‌شده و با چند خط فعلی و آتی مترو تقاطع و تبادل سفر خواهد داشت و محله‌های تهرانسر، خلیج و یافت‌آباد را به شبکه متروی تهران متصل می‌کند.
مناطق و مسیرهایی کم بهره از مترو/ قسمت‌های بیابانی نقشه متروی تهران!
با توجه به شرایط موجود مسیرهای کم بهره از مترو « خط مستقیم» شمال تهران به سمت غرب، جنوب به سمت شرق و جنوب به سمت غرب است. همچنین پهنه جنوب غرب پایتخت نیز از نظر دسترسی به مترو بسیار فقیر است.
هرچند جمعیت شرق تهران در حال حاضر به نسبت غرب تهران بیشتر است اما میزان بارگذاری‌هایی که درمحدوده غرب به ویژه در منطقه 22 انجام شده، خبر از جمعیت‌پذیری بالای این محدوده در سالهای آتی و ضرورت توسعه خطوط مترو می‌دهد.
ظرفیت فعلی خطوط مترو تهران
درحال حاضر به دلیل کمبود واگن از 40 درصد ظرفیت خطوط احداث شده « برابر با دو میلیون نفر» استفاده می‌شود، این درحالی است که با افزایش تعداد واگن از 1450 تا 3 هزار واگن، می‌توان 7 میلیون مسافر را با خطوط فعلی جابه جا کرد.
همچنین با احداث تمام 11 خط مترو و افزایش تعداد واگن‌ها به 4500، ظرفیت جابه‌جایی مسافر روزانه به 10 میلیون نفر می‌رسد.
سرفاصله خطوط مترو درحال بهره‌برداری
هم‌اکنون خط یک با سر فاصله 5/3 دقیقه سریع‌ترین خط متروی تهران است و بعد از آن سرفاصله برخی خطوط تا 20 دقیقه هم می‌رسد.
نقشه خطوط متروی تهران در بازنگری طرح جامع حمل ونقل ریلی
