آپارات تغییرات مهمی را در سیستم کسب درآمد کاربران از این پلتفرم ایجاد کرده است. برنامه کسب درآمد از آپارات، از سال 96 آغاز به کار کرد و کاربران میتوانستند با پیوستن به این طرح، از تبلیغاتی که روی ویدیوهای آنها به نمایش در میآمد، کسب درآمد کنند. اما اکنون مبنای محاسبه درآمد افراد از آپارات، که تا پیش از این بر اساس «تعداد نمایش» ویدیو بود، تغییر کرده و حالا آپارات بر اساس «زمان نمایش» ویدیو، درآمد کاربران را محاسبه میکند.
«محمدجواد شکوری مقدم»، مدیرعامل هلدینگ صبا ایده که آپارات هم یکی از زیرمجموعههای اصلی آن است، در پاسخ به چرایی این تغییر در برنامه کسب درآمد از آپارات، به دیجیاتو میگوید:
«آوردن بازدید برای یک ویدیو کار زیاد سختی نیست. با یک عکس و تیتر جذاب میتوانید تعداد قابل توجهی بازدید برای یک ویدیو در فضای مجازی داشته باشید؛ اما حفظ کسی که روی یک ویدیو کلیک کرده کاملا به تواناییهای برنامه ساز بستگی دارد. یک ویدیو باید آنقدر جذاب باشد که مخاطبی که موس زیر دست دارد نه صفحه را ببندد و نه ویدیو رو جلو بکشد. اینجاست که تفاوت محتوایی که روی آن فکر شده و خوب ساخته شده با سایر محتواها مشخص میشود و درآمد بالای آن کانال به خاطر کیفیت تولیدش است نه تیتر و عکس. بنابراین ما متوجه شدیم که شاخص زمان تماشای یک ویدیو مبنای بسیار بهتری به نسبت بازدید یک ویدیو است.»
با این حال، نکته قابل توجه اینجاست که تغییر در شرایط درآمدزایی آپارات به همین موضوع خلاصه نمیشود. آپارات بر اساس اطلاعیهای که آن را منتشر کرده، کاربران را به دو دستهی «بازنشر کننده محتوا» و «تولید کننده محتوا» تقسیم کرده است. بازنشر کنندگان ویدیو برای اینکه بتوانند به طرح کسب درآمد از آپارات بپیوندند، پیش نیازهایی دارند که شامل حداقل 2 هزار دنبال کننده و وجود 5 هزار ویدیویی بارگذاری شده در کانالشان است. همموسس آپارات در پاسخ به این سوال که چرا شرایط درآمدزایی برای بازنشر کننده ویدیو بیش از حد سختگیرانه است، به تفاوت میان تولیده کننده و بازنشر کننده اشاره میکند و میگوید:
«تولیدکننده شاید بتواند روزی یک ویدیو یا حتی برخی از کانالها، هفتهای یک ویدیو آپلود کند، اما کسی که محتوا را بازنشر میکند در حال حاضر به راحتی صدها ویدیو در کانال خود آپلود میکند. ضمن اینکه تعداد قابل توجهی کانال وجود دارند که روزانه حداقل 100 ویدیو بازنشر میکنند. این کانالها خیلی راحت 50 روزه به تعداد تعیین شده میرسند.»
شکوری مقدم در همین رابطه اشاره میکند که پلتفرمهای اشتراک گذاری محتوا، معمولا به محتواهای تولید شده توسط افراد اهمیت بیشتری میدهند و امکان کسب درآمد از محتواهای بازنشر شده در هیچ یک از پلتفرم های مطرح جهانی وجود ندارد: «ما سعی کردیم با نگاه بومی و شناخت شرایطی محیطی پیرامون، با توجه به تفاوتهای این دو گروه امکان درآمدزایی برای بازنشرکنندگان ویدیو را نیز در کنار تولیدکنندگان آن فراهم کنیم.»
از سوی دیگر آپارات در اطلاعیه خود میگوید بازنشر کنندگان ویدیو به ازای هر 1000 دقیقه نمایش ویدیو، 60 تومان درآمد خواهند داشت که البته با شرایطی میتواند با ضریب 3 درصد نیز افزایش پیدا کند. اما تولیدکنندگان ویدیو، به ازای هر 1000 دقیقه نمایش مبلغی بین 200 الی 700 تومان دریافت میکنند. اما آیا قیمتی که آپارات به ازای هر 1000 دقیقه نمایش -برای بازنشر کننده و تولید کننده محتوا- در نظر گرفته، منصفانه است؟ شکوری مقدم در پاسخ به همین سوال، به دیجیاتو میگوید:
«برای بازنشرکنندگان فرمول محاسبه، طوری طراحی شده است که مجموع درآمد کانال افزایش حداقل 20 درصدی داشته باشد. نکته مهم در اینجا بالا و پایین شدن بازدید کل آپارات و بالطبع بازدید کانال های بازنشر کننده در زمانهای مختلف سال است. به عنوان مثال در حالیکه فصل تابستان ترافیک مصرفی روزانه در سایت افزایش چشمگیر دارد، هفته اول مهر به صورت قابل توجهی این ترافیک اُفت میکند.»
اما او درباره تولیدکنندگان ویدیو که اصلیترین مهرههای آپارات جهت درآمدزایی و تولید ویدیوی باکیفیت هستند، میگوید:
«در مورد تولیدکنندگان ما یک مرحله بررسی فنی ویدیوها را داریم. تمام کسانی که محتوا را خودشان تولید کنند در سیستم کسب درآمد میپذیریم؛ اما محتواهای با کیفیتتر، ضریب بالاتری را دریافت خواهند کرد. به این دلیل که تلاش و زمانی که صرف ساخت تولیدات ویدیویی میشود و همینطور کیفیت خروجی آنها به ازای هر کانال متفاوت است. بنابراین در جهت حمایت از تولیدات با کیفیتتر و پرداخت عادلانهتر، آپارات ضریب بالاتری را برای تولیدکنندگان با کیفیتتر در نظر میگیرد.»
شکوری مقدم درباره معیارهایی که آپارات جهت پرداختهای مالی لحاظ کرده، توضیح میدهد که پرداخت به تولیدکنندگان محتوا، معمولا ضریبی از درآمد پلتفرم از تبلیغات بر روی آن ویدیو است، تبلیغات به ازای هر بازدید انجام میشود و مبنای پرداخت به ازای بازدید، برای پلتفرم ها بسیار کم ریسکتر است: «اما در آپارات خلاف این موضوع عمل کردیم زیرا پرداخت به ازای مدت زمان نمایش به بهبود کیفیت محتواها کمک شایانی میکرد و ما برای حمایت از این تولیدات، این ریسک را پذیرفتیم و مبنای جدیدی را برای پرداخت لحاظ کردیم.»
مدیرعامل صبا ایده میگوید در این مدل هرچقدر محتواها با کیفیتتر باشند و مخاطبان زمان بیشتری را به تماشای آن بنشینند، سهم بیشتری را از درآمد تخمینی آپارات برای آن ویدیو کسب خواهند کرد: «طی مشاهدات اخیر ما، مقدار درآمدِ بعضی محتواها، سهم بسیار قابل توجهی از درآمد آپارات دارند و گاهی این نسبت تا آستانه برابری و حتی بیشتر شدن نیز می روند، تا هم تولید کننده و هم باز نشر کننده تحت حمایت سیستم درآمدی آپارات بتوانند با خیالی آسوده محتوا را تولید یا باز نشر کنند.»
او توضیح میدهد که آپارات درصد خاص و همیشه ثابتی از درآمد تبلیغات را با تولیدکنندگان به اشتراک نمیگذارد، بلکه کاملا شناور و با افزایش کیفیت ویدیو و همین طور زمان نمایش آن، سهم تولیدکننده نیز افزایش پیدا خواهد کرد و گاهی ممکن است بیش از آنچه که ویدیو درآمد تبلیغاتی داشته، از آپارات کسب درآمد کند.
با این حال، آپارات نهایتاً در اطلاعیه خود گفته است که به ازای هر 1000 دقیقه بازدید، 700 تومان پرداخت میکند. اما اکنون پرسش اصلی این است که آیا چنین رقمی میتواند تولیدکنندگان محتوا را به خود جذب کند؟ نکته مهمی که در این میان باید به آن توجه کرد حضور پلتفرمهای پرطرفدار دیگر در ایران مانند اینستاگرام است که افراد (اینفلوئنسر) زیادی از طریق تولید محتوا و دریافت تبلیغات درآمد دارند.
شکوری مقدم در همین رابطه میگوید که اکثر تولیدکنندگان ویدیو، با سیستم محاسبه جدید، 100 درصد افزایش درآمد داشتهاند: «سیستم درآمدزایی جدید قطعاً مطلوب تولیدکنندگان است و باعث میشود آنها با نقشه راه وارد تولید محتوا شوند تا بتوانند مخاطب و کاربر را همیشه همراه خود داشته باشند. در نتیجه این محتواها علاوه بر بازدید، دقیقه نمایش بالایی هم دارند، و به طبع آن، میزان درآمد از برنامه تولیدی بالا خواهد بود.»
او اما به نکته مهم دیگری که مربوط به مرحله بعدی کسب درآمد است اشاره میکند و میگوید: «بعد از گذشت مدتی از پخش یک برنامه تولیدی، صاحبین کالا و خدمات برای اسپانسر شدن و مشارکت در تولید برنامه اقدام میکنند که همین موضوع موجب افزایش انگیزه برای تولیدکنندگان است.»
مدیرعامل صبا ایده در خصوص فعالیت در اینستاگرام به جای آپارت، میگوید: «آپلود ویدیو در اینستاگرام بصورت مستقیم برای کاربر درآمدی نخواهد داشت. در سیستم درآمدزایی علاوه بر کسب درآمد مستقیم از محتوای تولیدی شبیه دیگر پلتفرمها میتوان برای جذب اسپانسر اقدام کرد و این اتفاق، روال معمول تولیدکننده های آپارات است.»
از سوی دیگر، هم موسس آپارات اشاره میکند که برخلاف گذشته، اکنون داشبورد مربوط به کسب درآمد از آپارات به شکل یکپارچه درآمده است. شکوری مقدم در همین رابطه توضیح میدهد:
«داشبورد کسب درآمد در گذشته به عنوان بخشی از سیستم صباویژن بود، به علت وجود بازدیدهای تقلبی، عدم دسترسی به جزییات بیشتر برای درآمد کسب شده و جدا بودن پنل درآمدزایی از آپارات، تصمیم بر این گرفتیم تا این برنامه را بصورت یکپارچه در داخل پلتفرم آپارات طراحی کنیم تا تجربه کاربری بهتری داشته باشد. برای دسترسی به جزییات بیشتر آماری ظرفیت نگه داری دادههای آماری خود را تا ده برابر افزایش دادیم تا بتوانیم جزییات دقیقی از تمام زمانهای نمایش داشته باشیم. تغییرات فنی و طراحی جدید، درآمد افراد را به صورت لحظهای و روزانه نشان خواهد داد و از کاهش یا افزایش درآمد خود بصورت روزانه با خبر می شوند و حتی بر اساس فرمولهای ما، تخمینی از درآمد انتهای ماه خود نیز خواهند داشت.»
شکوری مقدم میگوید در داشبورد جدید، این قابلیت در اختیار افراد قرار گرفته تا متوجه شوند طی هر هفته چه محتواهایی برای آنها بیشترین درآمد را داشته و از محتواهای پولساز خود با خبر باشند.
او همچنین در پاسخ به این سوال که آیا فرمولهای فعلی و شرایط کنونی برنامه درآمدی آپارات تغییر یا ویرایش خواهد داشت، میگوید برنامه کسب درآمد از آپارات، شامل تغییرات زیادی بوده و مبنای محاسبه کاملا تازهای را تجربه میکند: «تلاش ما در آپارات، پایش مداوم فعالیت کانالهای عضو در سیستم درآمدی است تا افرادی با محتوای بهتر، همواره به درآمد بالاتری برسند. هر زمانی که تغییری از سمت ما با این سیاست هم راستا شود، آن را اعمال خواهیم کرد و سعی در بهبود خود داریم.»