قدرت ورزش، شهرت سینما

روزنامه همشهری - زهرا رستگار مقدم: با وجود خلأ سینما از درام‌های ورزشی، ورزشکاران زیادی از دنیای ورزش به سینما کوچ کرده و نسبتا موفق بوده‌اند. در این بین ورزشکاران و به‌خصوص فوتبالیست‌های پرشماری نیز بیشتر در نقش خودشان یکی، دوبار در سریال‌های تلویزیونی حضور پیدا کرده‌اند. اما جاذبه این حضور چیست؟

اگرچه ما در این گزارش به چنین سؤال‌هایی جواب نمی‌دهیم و صرفا قصدمان معرفی این ورزشکار- بازیگران بوده است، اما شاید بتوان این استقبال را ناشی از این دانست که یک ورزشکار نهایتا می‌تواند تا 20 سال از شهرت، ثروت و محبوبیت برخوردار باشد، درحالی‌که سینما این زمان را طولانی‌تر می‌کند. از سویی جذابیت‌های ذاتی سینماست که قابل انکار نیست.

فوتبال

سریال «به سوی افتخار» یکی از مجموعه‌های تلویزیونی بود که بازیکن_بازیگران بسیاری در آن حضور داشتند. از غلامرضا فتح‌آبادی که در سال 1365 آقای گل بازی‌های آسیایی سئول شد تا محمود معماتر، بازیکن سابق تیم ملی و سیدمهدی حیدری. این رویه البته در بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌های دیگر هم تکرار شد؛ مثلا در سریال پژمان، حمید درخشان، آرش برهانی، محمد محمدی، خسرو حیدری، علی موسوی و بهروز رهبری‌فرد ایفای نقش کردند.

این بازیگر_بازیکن‌ها البته پیش از این نیز در فیلم‌های سینمایی حضور داشتند؛ مثلا در «فوتبالیست‌ها» محمد برزگر، حمید استیلی، محمد پروین و علی پروین بازی می‌کردند یا در «مثلث آبی» جواد زرینچه نقش‌آفرینی می‌کرد و در «علف‌های هرز» محراب شاهرخی. در ادامه به معرفی چند نفر از این ورزشکاران که به سینما کوچ کردند می‌پردازیم.

عزیز اصلی

اصلی، روی سکو‌ها طرفداران سینه‌چاکی داشت. به واسطه همین محبوبیت هم خیلی زود به سمت سینما کشیده شد و در سال45 نخستین بازی خود را در سینما تجربه کرد. «مأمور دوجانبه»، «خداحافظ تهران» و «بی‌عشق هرگز» از نخستین فیلم‌های او بودند.

او در سال47 در فیلم‌های «کشتی نوح»، «تونل»، «پنجه آهنین» و «پلی به سوی بهشت» ایفای نقش کرد و در سال 50 با بازی در فیلم «فاتحین صحرا» به‌کار بازیگری‌اش پایان داد. دروازه‌بان سابق تیم ملی فوتبال به‌علت تشابه عجیب چهره‌اش با بیک ایمانوردی وارد سینما شد و در 10 فیلم دهه 40 بازی کرد.

مهراب شاهرخی

معروف بود به عمو مهراب پــرســپولیسی‌ها. او در سال1355 گذرش به سینما افتاد و جلوی دوربین یکی از کارگردانان پرطرفدار آن سال‌ها «فرزان دلجو» رفت. دلجو که اغلب نقش‌های اصلی فیلمش را خودش بازی می‌کرد، در این فیلم مقابل عمو مهراب بازی کرد.

احمدرضا عابدزاده

از پرپیشنهادترین فوتبالیست‌های نسل معروف به 98 عابدزاده بود که در نهایت به پیشنهاد کاظم معصومی جواب مثبت داد. اما درگیری‌های عابدزاده با کارگردان و تهیه‌کننده خیلی زود «ازدواج غیابی» را وارد حاشیه کرد، تا جایی که روند تولید به‌دلیل کناره‌گیری عابدزاده متوقف شد و در نهایت بعد از مدتی تعطیلی کارگردان مجبور شد بدون حضور او فیلمش را به سرانجام برساند.

علی انصاریان

دیگر پرسپولیسی‌ای که وارد عرصه بازیگری شد علی انصاریان بود. او در یکی، دو سریال در نقش خودش حاضر شد و پس از خداحافظی از فوتبال به شکل جدی پیگیر بازیگری شد. او که با ایفای نقش‌هایی در سریال‌های طنز مهران غفوریان و مدیری پا به این عرصه گذاشته بود، در فیلم «پاداش سکوت»، «کلاف»، «سوختن» و «هدیه» ایفای نقش کرده. علی انصاریان این روز‌ها فیلم کلوپ همسران را بر پرده سینما دارد.

پژمان جمشیدی

جمشیدی به جرأت از بازیگران صاحب گیشه است. فیلم‌هایش با اقبال خوب مخاطبان روبه‌رو شده و به همین دلیل از بازیگران سرشلوغ این روز‌های سینماست. پژمان قبل از اینکه در سریال سروش صحت بازی کند، یکی، دو حضور جسته و گریخته جلوی دوربین داشت، اما استعدادش توسط پیمان قاسمخانی و سروش صحت کشف شد. او حتی به خودش جرأت داد که روی صحنه تئاتر برود. پژمان برای بازی در فیلم «سوء‌تفاهم» نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل شد.

حسین یاریار

یاریار از کشف‌های خاچیکیان در سینما بود که در آخرین روز‌های دوران فوتبالش مورد توجه این کارگردان قرار گرفت و در فیلم‌هایی مثل «چاووش»، «بلوف» و «مردی در آینه» بازی کرد. او هم‌اکنون مدیر باشگاه هنرمندان است.

مجید سبزی

سبزی در سریال به سوی افتخار از «سیروس مقدم» که یکی از نخستین کارهایش بود نقش اول را داشت. او در سال‌های 1377 و 1378 از بازی در تیزر‌های تبلیغاتی‌ای که می‌توانست برایش درآمد داشته باشد، خودداری کرد.

نیما نکیسا

او در فیلم «مامان بهروز منو زد» فعالیت سینمایی‌اش را شروع کرد و در 2 فیلم دیگر با نام‌های «ایرانی‌ها» و «شهد» به کارش در سینما ادامه داد تا مثلث هنرمندان پرسپولیسی سینما تکمیل شود.

سعید سلطانی‌فر

او از جانبازان جنگ تحمیلی بود. در سال‌های واپسین دهه 60 در فیلم سینمایی «تویی که نمی‌شناختمت» بازی کرد و با همان فیلم، نام خود را در سینمای ایران ثبت کرد. او سال‌ها به‌عنوان فیلمبردار و تصویربردار برنامه روایت فتح همکاری می‌کرد.

پرورش اندام

ایلوش خوشابه

خوشابه 16 ساله بود که عنوان آقای ایران را در رشته پرورش اندام به نام خود سند زد. کوشان که دنبال بازیگر می‌گشت با دیدن عکس ایلوش در جراید از او برای ایفای نقش امیرارسلان نامدار دعوت به همکاری کرد. در دورانی که تولید فیلم‌های تاریخی، حماسی روی بورس بود، ایلوش این شانس را داشت که در نقش قهرمان این‌گونه خودنمایی کند.

او در ادامه راهی ایتالیا شد و در فیلم‌های تاریخی‌ای همچون «برادران شکست‌ناپذیر» و «ولکان خدای جنگ» بازی کرد و حتی توانست در آمریکا در رشته‌های پرورش اندام و کشتی کچ به عناوین قهرمانی دست پیدا کند.

زکریا هاشمی

هاشمی از کارنامه سینمایی قابل دفاعی بین قهرمانان خوش‌اندام و عضلانی برخوردار است و تجربه حضور در فیلم‌های ابراهیم گلستان، فرخ غفاری، مهرجویی، امیر نادری و میرلوحی را دارد. هنرنمایی او در فیلم «خشت و آینه» همچنان از خاطر سینمادوستان نرفته است.

هاشمی علاوه بر بازیگری به نگارش کتاب و ساخت فیلم داستانی و مستند پرداخت. فیلم «سه قاپ» یکی از بهترین ساخته‌های این قهرمان سابق پرورش اندام است.

کشتی

احمد امامی

از او به‌عنوان نخستین ورزشکار ایرانی که جلوی دوربین فیلمبرداری به ایفای نقش پرداخت نام می‌برند. او در سال 1331 در فیلم «کمرشکن» ابراهیم مرادی بازی کرد. داستان از این قرار است که جمشید کمرشکن با استفاده از قدرت فراوانش با خلافکاران درگیر می‌شود و آن‌ها را تحویل پلیس می‌دهد.

حبیب‌الله بلور

بلور در سرمربیگری تیم ملی کشتی رکورددار بود. او در میانه دهه 40 با حمایت فردین وارد سینما شد. در آن زمان بلور وضعیت مالی خوبی نداشت و یکی از بازیگران نقش پدر در سینمای ایران شد. بسیاری از کشتی‌گیران قهرمان زیرنظر او تربیت شدند و به تیم ملی رسیدند. شادروان تختی، فردین، حسین ملاقاسمی و… از شاگردان او بودند. نخستین فیلم او اثری بود به نام «مردی از اصفهان» امیر شروان. حضور او در سینما تا سال52 ادامه داشت و در این مدت در 22 فیلم سینمایی بازی کرد. آخرین حضور بلور بر پرده سینما در فیلم «جنگجویان کوچولو» بود.

خلیل عقاب

در شیراز به معرکه‌گیری و نمایش‌های پهلوانی معروف بود و، چون خودش دارای یک باغ وحش خصوصی بود، در نمایش‌ها از حیواناتی مثل شیر و عقاب استفاده می‌کرد. او در هفت فیلم بازی کرده که از آن میان «شکوفه‌های امید» در سال 43 فیلم شاخص‌تری است.

امامعلی حبیبی

قهرمان المپیک 1956 ملبورن در دهه 40 که به هر آنچه تختی نپذیرفت بله گفت. حبیبی از طرف مردم قائمشهر در دوران پهلوی به نمایندگی مجلس منتصب شد. او خیلی زود تبدیل به یکی از پرسوناژ‌های طنز نشریه فکاهی و معروف «توفیق» شده و با نام ویژه «ها بی‌بی» شناخته می‌شد. حبیبی در سال 47 برای نخستین‌بار در فیلم «ببر مازندران» بازی کرد. او پس از نقش‌آفرینی در 2 فیلم دیگر خیلی زود از پرده سینما دور شد.

محمدعلی فردین

قهرمان میان‌وزن کشتی آزاد و دارنده مدال نقره ایران در مسابقات جهانی 1954 بود. کمتر کسی باور می‌کرد که در آینده‌ای نه‌چندان دور، این سینماگر دهه 40 و 50 فیلمفارسی از روی تشک کشتی بلند شده باشد. فردین کشتی را به شکل حرفه‌ای در باشگاه تهران استارت زد و زیرنظر حبیب‌الله بلور به تیم ملی رسید.

فردین بنا به دلایلی خیلی زود از دنیای کشتی خداحافظی کرد و بعد از آن جذب سینما شد. او در سینما به محبوبیت رسید. پدر فردین بازیگر تئاتر بود و در گراندهتل و تئاتر‌های لاله‌زار بازی می‌کرد و خودش در اواخر دوران فعالیت ورزشی توسط کوشان کشف شد و بعد از اینکه در نمایش اتللو به کارگردانی مصطفی اسکویی «مؤسس تئاتر آناهیتا» نقشی کوتاه را بازی کرد، با حضور در فیلم «چشمه آب حیات» به‌طور رسمی به جرگه بازیگران درآمد. او با فیلم «گنج قارون» به اوج شهرت رسید.

از نیمه دوم دهه 40 اکران هر فیلمی از فردین اتفاقی مهم در گیشه محسوب می‌شد و شهرت و محبوبیت او تأثیر مثبتی بر اقتصاد سینمای فارسی داشت. آمادگی جسمانی و چهره جذاب فردین در کنار صدای ایرج و دوبله جلیلوند منجر به خلق شمایلی پرطرفدار در سینمای ایران شد.

علیرضا لرستانی

او که با 5 مدال طلای آسیا یکی از نامدارترین و فنی‌ترین کشتی‌گیران ایران بود، مورد توجه یدالله صمدی قرار گرفت و در فیلم سینمایی «افسانه دمرل» بازی کرد. فن سالتوی او در مسابقات قهرمانی آسیا آنقدر دیدنی بود که سال‌ها به‌عنوان آرم ابتدایی اخبار ورزشی در سال‌های واپسین دهه 60 و ابتدای دهه 70 بود.

حسین ملاقاسمی

شباهت چهره‌اش با جیم براون بازیگر سیاهپوست آمریکایی به او کمک کرد تا با فیلم «مرد و نامرد» بازیگری را تجربه کند. او که دورانی پر از افتخار را در عالم ورزش پشت سر گذاشته بود در سینما فقط صاحب نقش‌های فرعی شد.

علیرضا حیدری

حیدری برنده مدال برنز المپیک 2004 آتن، طلا، 3 نقره و یک برنز قهرمانی جهان، 3 مدال طلای بازی‌های آسیایی و 4 طلا و یک برنز قهرمانی آسیا در وزن 96 کیلوگرم کشتی آزاد است. او در سال 93 با بازی در فیلم «من یک ایرانی‌ام» که در کشور اوکراین ساخته شد، نخستین حضور خود در فعالیت‌های هنری را تجربه کرد. این فیلم قصه کشتی‌گیری است که به اوکراین مهاجرت می‌کند.

کشتی کچ

رضا بیک‌ایمانوردی

برخورد اتفاقی ایمانوردی با ساموئل خاچیکیان در خیابان منجر به حضور ماندگار او در عالم سینما شد. نخستین حضور او بازی در فیلم «یک قدم تا مرگ» در سال 41 بود و این فعالیت تا حدود 90 فیلم ادامه پیدا کرد. مهارت ایمانوردی در اجرای فنون کشتی‌کچ و اندام ورزیده‌اش به او کمک کرد تا در نقش‌های اکشن ظاهر شود. لهجه ابداعی منوچهر اسماعیلی و چهره خاص بیک از او بازیگری تیپیکال ساخت که در فیلم‌های کمدی و پر زد و خورد دیده می‌شد. او در پرورش بدلکاران سینما نقش تأثیرگذاری داشت و به تمام معنا بازیگر فیلمفارسی بود.

تکواندو

هادی ساعی

قهرمان صاحب نام تکواندو، دارنده مدال‌های المپیک و جهان در سریال «امین» به کارگردانی منوچهر هادی بازی کرده است. ساعی در نقش «سرگرد آریا» ظاهر شده که از فنون رزمی رشته تکواندو برای نمایش اقتدار پلیس استفاده کند. این دومین تجربه ساعی در عرصه بازیگری محسوب می‌شود. او پیش از این در «پی 22» و تله‌فیلم «اسید» هم بازی کرده بود.