خبرگزاری ایرنا: رسانه‌های عربی انتخاب شاهزاده «فیصل بن فرحان آل سعود» به عنوان وزیر امور خارجه عربستان را از زوایای گوناگونی بررسی کرده‌اند. گروهی این اقدام را تلاشی از سوی ریاض برای جبران برخی ناکامی‌ها در عرصه سیاست خارجی می‌دانند و شمار دیگری هم تردیدهایی را درباره تغییر رویکردهای ریاض مطرح ساخته‌اند.
«سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان سعودی به تازگی با صدور فرمانی تغییر و تحولاتی را در کابینه این کشور ایجاد کرده است. در این راستا، پادشاه عربستان در حکمی «ابراهیم العساف» را از سمت وزیر امور خارجه این کشور برکنار و شاهزاده «فیصل بن فرحان آل سعود» 45 ساله را جایگزین وی کرد. وی پیش از این به عنوان مشاور ارشد در سفارت سعودی در واشنگتن، عضو هیات مدیره صنایع نظامی عربستان، رئیس هیات مدیره «شرکت صنایع هواپیمایی السلام» و نیز مشاور دیوان سلطنتی سعودی و سفیر عربستان در آلمان فعالیت داشته است.
نسبت دیپلماسی سعودی با رفتار عقلایی
روزنامه «الاخبار» لبنان نوشت عربستان با انتخاب فیصل بن فرحان به عنوان وزیر امور خارجه مرحله دیپلماسی جدیدی را آغاز کرده است. عربستان با این اقدام می‌خواهد تبعات سیاست‌های محمد بن سلمان را پشت سر گذارد. این کشور در شرایطی که برنامه اصلاحات محمد بن سلمان به دلیل ماجرای قتل خاشقچی و جنگ یمن در حاشیه قرار گرفت تلاش می‌کند با انتخاب فیصل بن فرحان که در کار دیپلماسی مهارت و با کشورهای غربی روابط تنگاتنگی دارد مرحله تازه‌ای از دیپلماسی را آغاز کند. ناظران معتقدند بن سلمان تلاش می‌کند مرحله تازه‌ای از دیپلماسی را آغاز کند که در آن از نیروهای قدیمی در ساختار قدرت خبری نخواهد بود. در این زمینه «اندریاس کریگ» کارشناس امور خاورمیانه در «کینگز کالج» لندن معتقد است تعیین بن فرحان در این سمت، بخشی از تغییر نسل مسوولان به شمار می‌رود. این موضوع به ایجاد طبقه‌ای جدیدی از رهبران در این کشور منتهی می‌شود که مستقل از بازیگران سنتی قدرت در عربستان هستند. این مساله به ولیعهد عربستان کمک می‌کند نفوذش را بدون نیاز به نیروهای قدیمی ساختار قدرت تقویت کند.
روزنامه الکترونیکی «رای الیوم» در گزارشی به قلم «خالد الجیوسی» درباره دلیل انتخاب فیصل بن فرحان آورد: فیصل بن فرحان چهره‌ای نزدیک به ولیعهد عربستان است. او سفیر سابق عربستان در برلین و یک کارشناس تسلیحاتی است. موضع فیصل بن فرحان درباره ایران تند است. او در حمله ماه گذشته به تاسیسات نفتی وابسته به شرکت آرامکو ضمن متهم کردن ایران اعلام کرد همه گزینه‌ها برای برخورد با ایران مطرح است. در رسانه‌های داخلی از او به عنوان شوالیه عرصه دیپلماسی و شیر ژیان برای مقابله با ایران یاد می‌شود.
به نوشته روزنامه رای الیوم، سیاست خارجی عربستان معمولا با حکمت و تعقل همراه بود، اما کم کم از آن فاصله گرفت. اکنون با انتخاب فیصل بن فرحان به عنوان وزیر امور خارجه عربستان که بیشتر رسانه‌های این کشور وی را فردی شجاع و جسور معرفی می‌کنند به نظر می‌رسد سیاست خارجی سعودی به طور کلی از عقلانیت فاصله می‌گیرد و این کشور سیاست هجومی را با فرماندهی وزیر جدید در پیش خواهد گرفت.
به نوشته رای الیوم، با توجه به تاکیدهای مکرر بن سلمان روی صنایع نظامی سعودی، ناظران و تحلیلگران بر این باورند که تعیین فیصل بن فرحان با توجه به اینکه وی یک کارشناس ماهر در عرصه تسلیحاتی و عضو هیات مدیره اداره صنایع نظامی سعودی بوده است، در بردارنده این پیامی سیاسی خواهد بود که دولت ریاض بدنبال ورود به مسابقه تسلیحاتی و تشدید تنش‌های تازه با ایران است.
روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن نوشت فیصل بن فرحان دارای روابط تنگاتنگی با محمد بن سلمان بن است. هر دو به قدرت و ثروت حریص هستند. شبهات بسیاری درباره نقش و دخالت فیصل بن فرحان در ماجرای قتل خاشقچی وجود دارد. این شبهه‌ها سبب شد که بن سلمان وی را از آمریکا بیرون آورد و او را به عنوان سفیر عربستان در آلمان انتخاب کند. او همچنین در انعقاد قراردادهای تسلیحاتی مهارت دارد. وی همچنین درباره ایران رویکرد تندی دارد. او پس از حمله یمنی‌ها به تاسیسات نفتی عربستان، ایران را متهم کرد. او در محافل معارضان عربستان به عنوان شخصی شناخته می شود که به طور کلی در برابر دستورهای ولیعهد تسلیم می‌شود. مخالفان معتقدند که با حضور وی در وزارت امور خارجه این وزارتخانه به دفتر کوچک وابسته به بن سلمان تبدیل و جبهه‌های دیپلماسی جدیدی میان عربستان با ترکیه، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از جمله کویت و عمان گشوده خواهد شد.
دلایل انتخاب بن فرحان به عنوان وزیر امور خارجه عربستان
به نوشته تارنمای «عربی 21» مصر، «محمد حیدر» کارشناس مسائل ایران می گوید: چندین عامل داخلی و خارجی در انتخاب فیصل بن فرحان به عنوان وزیر امور خارجه عربستان نقش داشت. انتخاب بن فرحان نشان می‌دهد تصمیمی قاطعانه برای افزایش قدرت بن سلمان ولیعهد عربستان وجود دارد و با انتخاب اشخاصی که از وی و سیاست‌هایش خرسندند، در این راستا عمل می‌شود. وزارت امور خارجه عربستان پیش از این کارامد نبود و این وزارتخانه نتوانست از هیچ فرصتی در عرصه خارجی و سامان دهی اوضاع منطقه استفاده کند. ضعف و ناکارامدی وزارت امور خارجه عربستان به دیدگاه و رویکرد سردمداران این کشور مرتبط است.
تارنمای «الخلیج اون لاین» امارات نوشت: سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان و محمد بن سلمان فرزند وی هر از گاهی در قالب فرمان‌های پادشاهی تصمیم‌هایی قابل تامل می‌گیرند.از زمان به قدرت رسیدن سلمان بن عبدالعزیز در سال 2015 میلادی، عربستان بیشترین تغییر در کابینه را شاهد بود. این موضوع نشان می‌دهد حاکمیت به دنبال افرادی است که بیشترین وفاداری را نسبت به ولیعهد این کشور داشته باشند. با وجود تغییرات بسیاری که در طول دوران زمامداری سلمان بن عبدالعزیز در وزارت امور خارجه عربستان به عنوان نماینده گفتمان سیاست خارجی سلمان بن عبدالعزیز و پسرس محمد رخ داده است بازهم این وزارتخانه در ناگوارترین دوران تاریخی خود به سر می برد و وجهه ریاض در سراسر جهان لطمه زیادی خورده است. عربستان وارد مرحله تازه‌ای از حکمرانی خود شده است. این کشور برای حمایت از «عبدربه منصور هادی» رئیس جمهوری فراری یمن در مقابل جریان انصارالله یمن و جلوگیری از پیشروی این گروه در صنعاء از طریق ائتلافی به جنگ در یمن وارد شده است. این در شرایطی است که جنگ از سال 2015 تاکنون ادامه دارد اما اکنون تنها امارات در ائتلاف عربستان باقی مانده است و این کشور هم در حال خروج تدریجی از ائتلاف عربستان است. این جنگ سبب شد که در جهان علیه عربستان انتقاداتی صورت گیرد و این کشور به دلیل نادیده گرفتن حقوق بشر مورد حمله و انتقاد قرار گیرد. حتی بسیاری از کشورها صادرات سلاح خود به عربستان را به حالت تعلیق درآوردند.
این تارنما ضمن اشاره به اوضاع ناگوار حقوق بشری در عربستان و شکنجه زندانیان در این کشور و انتقاد سازمان‌ها و نهادهای حقوق بشری از عربستان در بخشی از گزارش خود آورد: یکی دیگر از ناکامی سعودی‌ها در عرصه خارجی، بحران در روابط عربستان و متحدانش با قطر است که در نتیجه‌ی قطع روابط عربستان و متحدان در 5 ژوئن سال 2017 آغاز شده است. عربستان و متحدان ریاض با متهم کردن قطر به حمایت از تروریسم و بستن همه مرزهای زمینی، دریایی و هوایی خود به روی قطر به تنش دامن زدند. اما قطر تاکنون در برابر این کشورها تسلیم نشده است. یکی دیگر از ناکامی عربستان در سیاست خارجی در عرصه روابط این کشور با ایران اتفاق افتاد. عربستان برای افزایش نفوذ خود در منطقه به یک جنگ شکست خورده در منطقه وارد شد اما ایران در سایه کاهش نفوذ ریاض در منطقه، نفوذ خود را در منطقه خاورمیانه افزایش داده است.
یکی دیگر از شکست‌های آشکار عربستان در پرونده ترور جمال خاشقچی روزنامه‌نگار منتقد سعودی در اوایل اکتبر سال گذشته میلادی در کنسولگری این کشور در ترکیه رخ داد. این اقدام، جهان را به لرزه درآورد. این موضوع بزرگ‌ترین ضربه را به وجهه عربستان در سطح جهان وارد کرد. شکست سیاست خارجی عربستان سبب شد که وزیر امور خارجه این کشور در هر یک از کنفرانس‌های بین المللی که حضور پیدا می‌کرد از سوی خبرنگاران محاصره شود و درباره کشته شدگان جنگ یمن، زندانیان عربستان، محاصره قطر، روابط با ایران و جنایت مربوط به پرونده قتل خاشقجی با سوال‌های بسیاری روبرو شود. با توجه به اینکه وزیر امور خارجه عربستان پاسخ‌های قانع کننده ای نداشت این موضوع سبب تضعیف اعتبار دستگاه دیپلماسی عربستان در محافل بین‌المللی شد.
