به گزارش فرارو، روزنامه الجریده در گزارشی اختصاصی ادعا کرد ایران در اقدامی بی‌سابقه و برای نخستین بار از طریق کویت یک پیام رسمی مکتوب به عربستان و بحرین ارسال و در آن ابتکارش در زمینه برقراری صلح در خلیج‌فارس را تشریح کرده است. به گفته الجریده، پیام ایران که توسط حسن روحانی امضا شده، به معاون وزیرخارجه کویت تحویل داده شده، چون میان ایران و این دو کشور روابط رسمی وجود ندارد. ایران از طریق مجاری دیپلماتیک این امر را دنبال و از کشورهای منطقه در این خصوص واکنش مثبتی دریافت کرده است. براساس پیشنهاد ایران، اختلافات موجود میان ایران و کشورهای عربی، از طریق برگزاری نشست سران، احتمالا در کویت، حل‌وفصل می‌شود.
ایران، عربستان، بحرین و کویت تاکنون هیچ‌کدام این خبر را تایید یا تکذیب نکرده‌اند. اگرچه پیش‌تر خالد الجارالله معاون وزیرخارجه کویت درباره طرح ابتکاری «حسن روحانی» رئیس‌جمهور ایران درباره امنیت خلیج‌فارس نیز گفت: «کویت این طرح ابتکاری را تحویل گرفته و اکنون درحال بررسی آن هستیم و هر زمان درباره آن تصمیم‌گیری کنیم به تهران ابلاغ خواهیم کرد.»
پیش از انتشار این خبر در روزنامه الجریده، حمد بن‌جاسم، نخست‌وزیر سابق قطر، در توییتی، ارسال پیام‌ها از جانب ایران به کشورهای عربی را تایید کرده و گفته عرب‌ها باید این فرصت را غنیمت بشمارند. بن‌جاسم در توییتی نوشت: «آن‌طور که می‌شنویم، پیام‌هایی از جانب ایران به کشورهای شورا (همکاری خلیج‌فارس) درخصوص آغاز گفت‌وگوی جدی زیر چتر سازمان ملل متحد ارسال شده است. به نظرم این فرصت مهمی است که باید کشورهای شورا مسوولانه آن را بررسی کنند.»
نخست‌وزیر سابق قطر که هنوز هم ارتباطات نزدیکی با خانواده حاکم قطر دارد، پیام‌های ایران را «فرصتی تکرارنشدنی» توصیف کرد که اگر ایران و آمریکا توافق کنند، ممکن است از بین برود. او اضافه کرد: بنده معتقدم این یک فرصت مهم است که باید کاملا مسوولانه توسط کشورهای عضو این شورا بررسی شود و دو طرف تمامی نگرانی‌های خود را در میز مذاکرات به‌طور روشن بیان کنند تا دست‌کم به یک توافق برای پایان دادن به وضعیت بحرانی خلیج (فارس) دست یابند.» از سوی دیگر، عبدالله بن‌یحیی المعلمی، نماینده دائم عربستان در سازمان ملل هفته گذشته در جلسه شورای امنیت گفت: ما نه به‌دنبال جنگ هستیم، نه آن را می‌خواهیم و نه آتش آن را شعله‌ور می‌کنیم اما همزمان برای حمایت از خاک، شهروندان و منافع خود در برابر تجاوزهای دشمن دریغ نخواهیم کرد و تمام ابزارهای قانونی را به کار خواهیم گرفت. این مقام سعودی در بخش دیگری از سخنرانی خود گفته بود: عربستان به اصل گفتوگو و حل درگیری‌ها از راه‌های مسالمت‌آمیز ایمان دارد اما هرگونه دعوت به گفتوگو باید همراه با توقف فوری تهدیدات و فعالیت‌های خصمانه باشد. او در اشاره غیرمستقیم به ایران ادعا کرد: کشورهایی که ما را به گفتوگو دعوت می‌کنند باید در ابتدا سیاست صادر کردن انقلاب و ایجاد اختلافات فرقه‌ای در کشورهای دیگر به منظور دخالت در امور داخلی آن کشورها را متوقف کنند. نماینده عربستان در سازمان ملل پیش از این نیز تاکید کرده بود که عربستان آماده ایجاد روابط دوستانه و همکاری میان کشورهای عربی و ایران براساس اصل حسن همجواری، عدم دخالت در امور داخلی و احترام به حاکمیت کشورها است.
طرح ایران برای خلیج‌فارس
دولت روحانی برای کاهش تنش‌ها در منطقه تا حالا چند طرح صلح، مانند امضای پیمان عدم تجاوز، «ائتلاف امید» و «ابتکار صلح هرمز» به کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس پیشنهاد کرده است. اما کشورهای عربی به همه این طرح‌ها واکنش سردی نشان داده‌اند. در آخرین این طرح‌ها حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران در سخنرانی خود در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به تشریح طرح ایران درباره امنیت خلیج‌فارس پرداخت و گفت: «بنا به مسوولیت تاریخی کشورم در حفظ امنیت، صلح، ثبات و پیشرفت در منطقه خلیج‌فارس و تنگه هرمز، همه کشورهایی را که از تحولات خلیج‌فارس و تنگه هرمز متاثر می‌شوند به «ائتلاف امید» یعنی «ابتکار صلح هرمز» (Hormoz Peace Endeavor) دعوت می‌کنم.» روحانی افزود که «هدف «ائتلاف امید» ارتقای صلح، ثبات، پیشرفت و رفاه کلیه ساکنان حوزه تنگه هرمز و تفاهم متقابل و روابط صلح‌آمیز و دوستانه میان ایشان است. ظریف پیش‌تر و در اوایل روی کار آمدن دولت روحانی مجمع گفت‌وگوهای منطقه‌ای را پیشنهاد کرده بود که تاکنون واکنشی از سوی عربستان سعودی به دنبال نداشته است. وزیرخارجه ایران در سال 96 و در یادداشتی در روزنامه فایننشال‌تایمز مجددا نوشت جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد می‌کند که یک مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای در خلیج‌فارس شکل گیرد. دعوت دیرپای ما برای گفتوگو همچنان بر جای خود است و ما منتظر روزی هستیم که همسایگانمان این دعوت را بپذیرند و متحدان آنها در اروپا و غرب آن را تشویق کنند.
مصاحبه بن‌سلمان
این تحولات در شرایطی است که ولیعهد عربستان اوایل مهر ماه در گفتوگو با شبکه «پی‌بی‌اس» با هشدار نسبت به خطرات وقوع جنگ برای اقتصاد جهانی، از ترجیح راه‌حل سیاسی بر اقدام نظامی در ارتباط با ایران سخن گفت. بن‌سلمان همچنین گفت دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا باید با حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران دیدار کند تا یک توافق جدید پیرامون برنامه هسته‌ای و فعالیت‌های ایران در سراسر خاورمیانه منعقد شود. او سال 2017 در گفتوگو با شبکه ام‌بی‌اس عربستان گفته بود سعودی منتظر نخواهد نشست که ایران جنگ را به عربستان بکشاند، بلکه این ماییم که جنگ را به داخل خاک ایران خواهیم کشاند. از این‌رو تحلیلگران این اظهارات جدید بن‌سلمان را چرخشی آشکار از مواضع قبلی او می‌دانند که ناشی از ذهنیت جدید او از تغییر روندها و رویکردها در سطح منطقه و بین‌الملل است.
واکنش ایران
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در گفتوگو با «الجزیره» با اشاره به سخنان ولیعهد عربستان، از موضع محمد بن‌سلمان برای «حل مساله از راه گفتوگو با تهران» استقبال کرد و گفت: «درهای ایران به روی سعودی‌ها باز است.» لاریجانی تاکید کرد که گفت‌وگوی ایران با عربستان «بسیاری از مشکلات منطقه را حل خواهد کرد.» او همچنین به انصار‌الله یمن توصیه کرد هرگونه آتش‌بس را بپذیرند. جنگ یمن به اصلی‌ترین اختلاف تهران و ریاض در منطقه تبدیل شده است و مقامات جمهوری اسلامی تاکید می‌کنند که هرگونه پیشرفت در گفتوگو با عربستان به توقف جنگ یمن بستگی دارد. ایران همواره خواستار گفتوگو با کشورهای منطقه از جمله عربستان و حل اختلافات از طریق راه‌های مسالمت‌آمیز بوده است. محمدجواد ظریف، وزیرخارجه اخیرا در گفت‌وگویی تاکید کرد که اگر شرایط مناسب فراهم شود، آماده سفر به ریاض برای حل اختلافات خواهد بود.
