مدیریت واردات، عامل اصلی کاهش تقاضای ارز در نیما/ چرا دلار ارزان شد؟

اقتصاد آنلاین – فاطمه اکبرخانی؛ مجیدرضا حریری رییس اتاق ایران و چین در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادآنلاین با تشریح چهار دسته تقاضا برای ارز اظهار کرد: تقاضا برای ارز شامل چهار دسته است؛ دسته اول برای واردات قانونی است که در نیما تامین می‌شود، دوم تقاضای واقعی مانند خرید ارز برای کالای قاچاق، سوم برای خروج سرمایه از کشور و چهارم ارز دانشجویی و درمان و به قول معروف تقاضا‌های خرد را شامل می‌شود.

او ادامه داد: طبق آمارهای گمرک، واردات قانونی ما طی سه سال گذشته کاهش چشمگیری داشته‌ و مهم‌ترین دلیل این است که طی سال‌های اخیر اصولا سیاست دولت و بانک مرکزی بر مبنای سرکوب تقاضا برای واردات بوده است به طوریکه حتی در سال گذشته واردات حدود 1500قلم کالا به طور رسمی ممنوع اعلام شد.

حریری درباره علت کاهش تقاضا در نیما تصریح کرد: علاوه بر موارد گفته شده، کاهش قدرت خرید مردم باعث افت تقاضا و رکود بنگاه‌های اقتصادی شده که این موضوع نیز بر کاهش واردات دامن زده است؛ همچنین پروسه خرید ارز در نیما بسیار طولانی است واگرنه تراز مثبت 1.5میلیارد یورویی در این سامانه به معنای عرضه بیشتر نسبت به سال‌های قبل نیست چه بسا منابع ارزی کشور در مقایسه به سال گذشته کاهش نیز پیدا کرده است.

این فعال بخش خصوصی درباره دیگر عوامل تاثیرگذار بر مازاد ارز در سامانه نیما خاطرنشان کرد: از طرفی تا فروردین ماه امسال صحبت از عدم بازگشت ارز به نیما بود و آمارها نشان می‌داد تنها 20درصد ارز به چرخه اقتصادی برگشته اما فشارهای بانک مرکزی و تسهیل روش‌های بازگرداندن ارز باعث شد این عدد به 71درصد افزایش یابد؛ همچنین کاهش فاصله نرخ ارز آزاد و نرخ ارز نیما نیز باعث شد انگیزه فروش ارز صادراتی به غیر از نیما از بین برود و همه این عوامل باعث شد در حال حاضر شاهد تراز مثبت 1.5میلیارد دلاری به نفع ورود ارز به سامانه نیما باشیم.

رییس اتاق ایران و چین همچنین به کاهش تقاضا در بازار آزاد ارز اشاره کرد و گفت: با اینکه می‌گویند دلار جذابیت خود را از دست داده مخالفم چراکه اگرچه تقاضای مردم عادی از بازار بیرون رفته اما همچنان بورس‌بازان و دلالان در بازار حضور دارند و با هر فرصتی که سیاست‌گذار به آن‌ها دهد منجر به افزایش نرخ ارز خواهند شد؛ مانند شایعه اخد مالیات از سپرده‌های بانکی که هفته گذشته مطرح و باعث افزایش 100تومانی نرخ ارز در یک روز شد.

مدیریت یا سرکوب نرخ ارز؟

حریری تصریح کرد: بانک مرکزی به حق توانسته بازار ارز را طی ماه‌های گذشته مدیریت کند و این موضوع فقط محدود به کنترل تقاضا نیست بلکه اقداماتی از جمله کنترل خروج سرمایه از کشور، محدودیت در مبادلات غیر حضوری در بانک‌ها، کنترل سقف تراکنش‌های بانکی و تدوین روش‌های مناسب برای بازگرداندن ارز صادراتی نیز پارامتر‌های موثر بر کنترل نرخ ارز بوده‌ است.

وی با تاکید بر اینکه اختیار تعیین نرخ ارز منهای شوک‌های کوتاه مدت در دست بانک مرکزی است تصریح کرد: قیمت ارز هیچ گاه در کشور ما توسط روابط بازار و عرضه و تقاضا تعیین نشده و اگرچه ممکن است گاهی با شوک‌هایی نظیر تحریم و برخی شایعات اقتصادی کنترل بازار ارز از دست بانک مرکزی خارج شده باشد اما به طور کل از آنجا که عمده عرضه کننده ارز در بازار دولت است، بنابراین تعیین کننده نهایی نرخ ارز نیز خودش است؛ حالا برخی اسم این اقدامات را سرکوب نرخ ارز می‌گذارند اما ما می‌گوییم بانک مرکزی بازار را مدیریت کرده نه سرکوب.