گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه احتماعی باشگاه خبرنگاران جوان ،سعید متصدی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در مراسم رونمایی از برنامه راهبرد ملی تغییر اقلیم کشور اظهار داشت: سازمان حفاظت محیط زیست در دولت یازدهم یک تغییر رویکرد بسیار مهم داشته است. بحث برنامه‌ریزی در این دولت به عنوان پایه همه فعالیت‌ها قرار گرفت؛ پایه‌ای که باید پاسخگوی سوالات باشد.
وی افزود: سازمان حفاظت محیط زیست به‌ویژه معاونت انسانی تابع یک برنامه راهبردی برای همه فعالیت‌ها است و امروزمی‌توانیم بگوییم در کدام اقدام چه اندازه نتیجه گرفتیم و کدام اقدام ما نیازمند اصلاح است.
متصدی ادامه داد: نمونه بارز فعالیت‌های ما اقدامات انجام شده زمینه آلودگی هوا است که امروز در کلانشهرها روند رو به کاهش را طی می‌کند. در سال 92 در تهران بیش از 160 روز ناسالم داشتیم و امروز تا پایان سال 95 به 89 روز کاهش دادیم. برخی ممکن است بگویند باد و باران به ما کمک کرده ولی باید پاسخ دهیم که چون سیاست و برنامه‌ها به طور مدون پیش رفته است این کاهش سال به سال رخ داده است بگونه‌ای که در سال 95 بیش از 70 روز تهران را سالم‌تر دیدیم.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: به‌روزرسانی قوانین در این دوره صورت گرفته است و لایحه هوای پاک به تصویب مجلس رسید. در کشور برای خاک هیچ قانونی نداشتیم اما در این دوره لایحه خاک ارائه شده است. لایحه‌های دیگری مثل لایحه حمایت از محیط بانان ارائه شده و لایحه مهمی که مجلس گذشته آن را رد کرد، لایحه ارزیابی اثرات زیست محیطی بود که شاه کلید حفظ محیط زیست در کشور است زیرا اثرات هر فعالیت توسعه‌ای را باید در محیط زیست سنجید اما مجلس قبلی نگاهشان این بود که ارزیابی اثرات زیست‌محیطی جلوی پروژه‌ها و توسعه را می‌گیرد.
متصدی در ادامه گفت:یکی از مسائلی که کشور با آن درگیر است، تغییر اقلیم است تا جایی که ما به عنوان یکی از 10 کشور اول تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای مطرح می‌شویم. آیا باید با این موضوع انفعالی برخورد کنیم تا اتفاقی بیفتد و بخواهیم آن را رفع کنیم یا قبل از اینکه اتفاقی بیفتد باید کارمان را انجام دهیم؟
وی افزود: در بحث تغییر اقلیم این سندی که امروز رونمایی شد حاصل تلاش همه کارشناسان و دستگاه‌های درگیر است و نه فقط سازمان حفاظت محیط زیست. این سند با مشارکت همه دستگاه‌های دولتی و حتی خصوصی تدوین شده است. اولین سندی که در دولت یازدهم درباره تغییر اقلیم تدوین و در دولت مطرح شد و به عنوان پیوست برنامه ششم توسعه مدنظر قرار گرفت، سند اقتصاد کم کربن بود؛ سندی که فرآیندهای زیست‌محیطی را به سمت اقتصاد و حفظ منافع کشور می‌برد. چرا محصولی تولید کنیم که مصرف انرژی آن سه برابر محصولات کشورهای دیگر باشد؟ چرا فرآیندی را داشته باشیم که راندمان آن 20 تا 30 درصد باشد؟ در این سندها به این موضوعات توجه کرده‌ایم.
متصدی با بیان اینکه در دولت یازدهم حفظ محیط زیست منوط به مشارکت بین بخشی و مردمی و تخصص گرایی بوده است،تصریح کرد: سند بعدی درباره تغییر اقلیم، سند مشارکت ما در جامعه بین‌المللی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای بود که توانستیم قبل از اجلاس پاریس وظیفه خود در قبال جامعه بین‌المللی را انجام دهیم و اعلام کردیم جمهوری اسلامی ایران این توانمندی را دارد که به تعهدات خود عمل کند و امروز با گذشت بیش از یک سال از این سند، بررسی‌های ما نشان می‌دهد، کشور این توانایی را خواهد داشت که به اهداف تعیین شده برسیم.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به تعهد چهار درصدی و هشت درصدی ایران برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای گفت: این کاهش نه تنها به نفع کشور ماست بلکه به جامعه جهانی هم کمک می‌کند تا به اهداف خود برسد.
وی افزود: سند بعدی که روزهای آینده آن را ارائه می‌کنیم، سومین گزارش ملی تغییر اقلیم ایران است و امیدواریم که نتایج آن همچنان مستمر و مستدام باشد. حمایت UNDP (برنامه عمران ملل متحد) در تهیه این گزارش سوم وجود داشته و الان این سند زیر چاپ است.
متصدی گفت:فراموش نمی‌کنیم که در سال‌هایی به موضوع تغییر اقلیم توجهی نمی‌شد، چه برسد به اینکه سندی تهیه شود که دستگاه‌ها به اجرای آن التزام داشته باشند اما امروز جاده‌ای برای این حرکت درست شده که آینده را تضمین می‌کند و شک ندارم که ما می‌توانیم.
گری لوئیس - نماینده مقیم سازمان ملل متحد در ایران- در نشست رونمایی سند راهبرد ملی تغییر اقلیم اظهار داشت: در طول عمر بشریت مشکلات در دو گام قابل حل بوده است. اول آنکه مشکل را بشناسیم و دوم اینکه بر اساس علل شناسایی شده اقدام کنیم. چیزی که امروز در ایران رخ می‌دهد و برنامه استراتژیک آن رونمایی شده کمک می‌کند برای مشکل شناسایی شده عمل کنیم. از امروز ایران جزو معدود کشورهایی است که مقابله با تغییر اقلیم در آن برنامه‌ریزی شده است. خوشحالم که در این فرآیند سازمان ملل متحد و UNDP مشارکت دارد.
وی افزود: در ایران نسبت به تغییر اقلیم آسیب پذیر هستیم اما مهمتر از آن پذیرش این موضوع است. برایم شگفت‌آور است که هنوز در نقاطی دیگر این سیاره صداهایی شنیده می‌شود که خود را با تغییر اقلیم سازگار نکرده و به اهمیت آن پی نبرده‌اند.
نماینده مقیم سازمان ملل متحد در ایران گفت: برای ثبت در تاریخ می‌گویم که 95 درصد متخصصان مرتبط با اقلیم تأیید می‌کنند که پدیده تغییر اقلیم، واقعی است و رخ می‌دهد.
لوییس در ادامه تصریح کرد: واقعیت اول آن است که اثر تغییر اقلیم در جهان به طور نامتقارن رخ می‌دهد. دوم اینکه تأثیر انسان در تغییر اقلیم کاملاً مشهود است و واقعیت سوم آن است که تداوم انتشار گازهای گلخانه‌ای باعث تشدید تغییر اقلیم می‌شود. در نتیجه مهار تغییر اقلیم مستلزم کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان است.
وی ادامه داد: گاهی اعداد و ارقامی را به عنوان شواهد می‌شنویم اما آن را حس نمی‌کنیم. حدود دو میلیون سال قبل که انسان‌های اولیه به علفزارهای آفریقا پا گذاشتند، کربن موجود در هوا حدود 200 ppm بوده است. در سال 962 که من متولد شدم، کربن هوا به 300 ppm رسیده بود و اکنون تنها 44 سال بعد به 400 ppm رسیده است.
نماینده مقیم سازمان ملل متحد در ایران با بیان اینکه رخداد تغییر اقلیم در جهان به طور نامتقارن رخ می‌دهد، گفت: نقاط مرطوب هم از تغییر اقلیم زیان خواهند دید اما جاهایی مثل منطقه ما که خشک و نیمه بیابانی است، خشک‌تر خواهد شد. ما با کمبود آب روبرو می‌شویم و حتی ممکن است با نبود آب دست و پنجه نرم کنیم و با نبود امنیت غذایی و تبعات بهداشتی و بیماری‌هایی مثل مالاریا روبرو خواهیم شد.
گری لوییس هشدار داد: فشار روی منابع آبی و طبیعی افزایش خواهد یافت. میزان در دسترس بودن آنها کاهش می‌یابد و چون آب کمتر شده و جریان‌های بادی افزایش خواهد یافت، ریزگردها هم بیشتر خواهد شد و همه اینها باعث می‌شود مردم احساس ناامنی کنند و به جابجایی‌های ناامن روی بیاورند. تصویر پیامدهای تغییر اقلیم بیش از این نیاز به رنگ آمیزی ندارد.
نماینده مقیم سازمان ملل متحد در ایران افزود: روز 26 آوریل سال گذشته که دکتر ظریف سند تغییر اقلیم پاریس را امضا کرد، بسیار خوشحال شدم و سند پاریس یکی از مهمترین معاملات بشر برای حفظ بقای خود بر زمین بوده است. ذیل این سند جمهوری اسلامی ایران تعهد کرده است که تا 12 درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهد.
گری لوییس ادامه داد: رئیس جمهور روحانی از اقتصاد سبز کم کربن را حمایت می‌کند و این مسیری است که کشور به سمت آن حرکت می‌کند. در ارتباط با سازگاری هم می‌توانیم مسیرهای متعددی را دنبال کنیم. برنامه‌های پیشگیری از بیابان‌زایی و جنگل‌زدایی را داریم و به دنبال معکوس کردن فرایند از دست رفتن تنوع زیستی هستیم. می‌توان کارهایی که دربارهٔ تالاب‌ها و دریاچه ارومیه و احیای تنوع زیستی می‌شود را نمونه آورد همچنین موفق بوده‌ایم آلودگی هوا را تا حدی کاهش دهیم و هوای کلانشهرها پاک‌تر شود.
نماینده مقیم سازمان ملل متحد در ایران در ادامه گفت: با انجام همه این اقدامات، ایران خود را با اهداف توسعه پایدار همراه می‌کند که همه کشورها تلاش می‌کنند به سمت آن حرکت کنند. همه اینها به نوعی در این سند راهبرد ملی تغییر اقلیم منعکس شده است که در واقع فصلی از گزارش سوم ایران به کنوانسیون تغییر اقلیم جهان خواهد بود.
محسن ناصری مدیر طرح ملی تغییر آب و هو در تشریح جزئیات این سند گفت: زمانی متوجه شدیم که کشورها مخصوصا کشورهای همسایه ما برنامه تغییر اقلیم خود را ارائه کرده‌اند و زیبنده ایران نبود که چنین برنامه‌ای در کشور نباشد و حالا هم که این برنامه وجود دارد، مورد توجه قرار نگیرد.
وی ضمن ارائه بخشی از برنامه کشور ترکیه به عنوان نمونه برنامه تغییر اقلیم اظهارکرد: هدف ما رسیدن به برنامه راهبردی ملی تغییر اقلیم کشور در یک برنامه پنج ساله بود. اجزای این سند، رویکردهای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و اقدامات سازگاری بود. رویکرد ما استفاده از نظر نخبگان و ارزیابی نقاط ضعف و قوت و تهدید و فرصت بود و از ارزش‌های کار انجام شده، توجه به نقش بخش خصوصی بود.
مدیر طرح ملی تغییر آب و هوا ادامه داد: سعی کردیم یک طرح مفهومی را پیاده‌سازی کنیم که راهبرد کلان آن، مسائلی مثل آب، کشاورزی، امنیت غذایی و موارد دیگر را در نظر بگیرد. کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، افزایش بهره‌وری و دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و توسعه دانش استراتژیک تغییر آب و هوا، بخشی از سیاست‌ها و راهبردهای بخش کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است .بخش‌های مورد نظر در راهبردهای سازگاری شامل منابع طبیعی و تنوع زیستی، منابع آب، کشاورزی و امنیت غذایی و بهداشت می‌شد.
وی تصریح کرد: در بخش منابع طبیعی و تنوع زیستی، مواردی مثل توسعه منطقه‌ای و روستایی اقلیم‌محور، استقرار نظام مدیریتی سازگار با تغییر اقلیم، توانمندسازی نظام اقدامات جبرانی و حمایتی، توسعه اقدامات تحقیقاتی، ترویجی، فرهنگی، آموزشی و تربیت نیروهای انسانی مورد نظر قرار گرفت.
مدیر طرح ملی تغییر آب و هوا در ادامه گفت: در بخش منابع آب مواردی مثل تقویت ساختار مدیریت بخشی و نهادینه‌سازی همکاری فرابخشی مدیریت آب کشور، ارتقای آگاهی دانش فنی و فرهنگ‌سازی درباره پدیده تغییر اقلیم و مدیریت پایدار منابع آبی مورد نظر قرار گرفت.
ناصری ادامه داد: در بخش کشاورزی و امنیت غذایی، سیاست‌ها را به بخش‌های زراعت و باغبانی، شیلات و دامپروری همچنین موضوعات بین بخشی تقسیم کردیم. در این بخش بازنگری و توسعه سیاستگذاری‌های کلان، توانمندسازی سازگار با تغییر اقلیم، اقدامات بین‌المللی و موارد دیگری در حوزه‌های مرتبط در دستور کار قرار گرفت.
وی گفت: در بخش بهداشت، سه راهبرد ارتقای نظام سلامت و تاب‌آوری در مقابل آثار تغییر اقلیم، ارتقای فرهنگ عمومی در این خصوص و همکاری‌های بین‌المللی را در دستور کار قرار دادیم.
