خبرگزاری مهر: سردار احمد وحیدی رئیس دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی در اولین همایش ملی حکمرانی اسلامی که امروز (دوشنبه) در دانشگاه عالی دفاع ملی برگزار شد، با بیان اینکه بی‌تردید حکمرانی جز موضوعات اساسی و زیربنایی است، گفت: در دانشگاه عالی دفاع ملی، مدرسه حکمرانی شهید بهشتی ایجاد شده است که هدف آن هم کمک به نظریه‌پردازی و تئوری‌سازی حول‌موضوع نحوه رسیدن به حکمرانی اسلامی و هم تربیت نیرو‌هایی است که باید در آینده این حکمرانی را انجام دهند.
وی با بیان اینکه از مقام معظم رهبری تشکر می‌کنم که با تشکیل مدرسه شهید بهشتی موافقت کردند، افزود: اساسا حکمرانی بنا شده در غرب با حکمرانی اسلامی، دو مبنای متفاوت دارند.
رئیس دانشگاه عالی دفاع ملی با بیان اینکه حکمرانی در غرب برگرفته از پارادایم‌های «هابز» است در حالی‌که حکمرانی اسلامی یک حکمرانی غایت‌گرا و رسالت‌محور است که قرار است انسان‌ها را به خیر و صلاح برساند، عنوان کرد: در حکمرانی غربی وظیفه حکمران این است که سازوکار‌ها را فراهم کند تا هرکس هرچقدر خواست به سود برسد.
سردار وحیدی تصریح کرد: اگر حکمرانی در غرب حداکثر به سازش رساندن اختلافات باشد، حکمرانی اسلامی نه تنها حل عاقلانه اختلافات است بلکه تعالی جامعه را نیز در پی دارد آنچنان که دیدیم در دفاع مقدس جامعه‌ای شکل گرفت که اساس آن خیرخواهی و همبستگی و محبت بود.
وی با بیان اینکه حکمرانی غربی فاجعه‌های فراوانی به وجود آورد و آن‌ها حتی طبیعت را فراموش کردند و اخیرا دوباره یادشان آمده باید به محیط زیست برگردند، گفت: این در حالی است که حکمرانی اسلامی به تمام سرمایه‌ها توجه دارد.
رئیس دانشگاه عالی دفاع ملی در پایان با بیان اینکه حکمرانی اسلامی بر اساس اصل ولایت شکل گرفته است، گفت: ما در همایش ملی حکمرانی اسلامی به دنبال این هستیم که قدمی هرچند کوچک در جهت تبیین مفاهیم حکمرانی اسلامی برداریم.
لاریجانی: تعاریف شاخص‌های حکمرانی «بانک جهانی» مورد قبول ما نیست
رئیس مجلس گفت: ما در بحث شاخص‌های حکمرانی از منظر بانک جهانی در 15 سال گذشته تنزل کرده ایم، ولی این نکته را نیز باید توجه داشت که برخی از تعاریف این شاخص‌ها مورد قبول ما نیست.
به گزارش مهر، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در همایش ملی حکمرانی اسلامی که صبح امروز (دوشنبه) در دانشگاه دفاع ملی برگزار شد، با گرامیداشت آغاز هفته وحدت و ولادت پیامبر اسلام و امام جعفر صادق و همچنین تشکر از دست اندرکاران این همایش گفت: رسول الله در قالب دعایی روایت است که از خدا می‌خواهیم حقیقت اشیا را به ایشان نشان دهد. این حدیث نشانگر این است که انسان می‌تواند حقیقت اشیا را درک کنند.
وی افزود: مفهوم حکمرانی لایتغیر نیست و ممکن است جهت گیری آن ثبات داشته باشد، ولی در طول زمان این مفهوم سیال است. این تغییر هم از نظر شکل بوده و هم از منظر محتوا است. با تغییر در حوزه تکنولوژی و ارتباطات توجه به بحث حکمرانی بسیار مهم است.
رئیس مجلس تصریح کرد: افزایش آگاهی مردم نسبت به ساختار حکمرانی کشور باعث شده است که دیگر عموم مردم ساختار‌های سنتی را قبول ندارند. تغییر برق آسای حوزه ارتباطات و همچنین در هم تنیدگی مسائل اداره کشور سبب شده تا حکومت‌ها نمی‌توانند به صورت یکجانبه مسائل را حل کرده و مردم نیز ساختار قبلی را قبول نمی‌کنند.
لاریجانی ادامه داد: فهم جایگاه دیگر بازیگران مانند بخش خصوصی و گروه‌های مردم نهاد در بحث درک جایگاه حکمفرمایی و همچنین حکمفرمایی خوب بسیار مهم بوده و جایگاه آنان شناخته شود.
وی اظهار داشت: بانک جهانی 6 شاخص برای حکمرانی خوب اعلام کرده که عبارتند ازحق اظهار نظر و پاسخگویی، ثبات سیاسی و عدم خشونت، اثربخشی دولت، کیفیت تنظیم گری، حاکمیت قانون و کنترل فساد که هر کدام نمره‌ای داشته و در مجموع مشخص می‌شود ساختار حکمرانی خوب بوده یا بد. البته جهت گیری ما در بحث حکمرانی اسلامی شاید در بخشی از قسمت‌ها اشتراکاتی داشته باشیم، ولی جهت گیری‌ها قطعا متفاوت است.
رئیس قوه مقننه خاطرنشان کرد: ما در بحث شاخص‌های حکمرانی از منظر بانک جهانی در 15 سال گذشته تنزل کرده ایم، ولی باید توجه شود که این متوسط نمرات است و ما در بخشی از آن‌ها پیشرفت کرده ایم. این نکته را نیز باید توجه داشت که برخی از تعاریف این شاخص‌ها مورد قبول ما نیست.
لاریجانی اضافه کرد: ما نواقصی داریم، ولی باید محل آن را پیدا کرد. دولت‌هایی که بعد از انقلاب آمدند قصد خدمت به کشور و ملت را داشتند و بخشی از امور را اداره کردند. به طور مثال در زمان جنگ تا حدودی سیاست سوسیالیستی به دلیل جنگ و فضای حاکم اجرا شد.
وی گفت:همچنین در دوره سازندگی به فکر آبادانی کشور بودند و یا در دوره توسعه سیاسی نیز اقداماتی در بهبود برخی شاخص‌ها انجام گرفت. در دوره‌ای نیز عدالت مدنظر دولت بود و در مقطعی بهبود مناسبات بین المللی مورد هدف دولت قرار گرفت. اولا با بررسی این روند متوجه می‌شویم که هر دولت بخشی از شاخص‌های حکمرانی خوب را اجرا کرده، البته نواقصی نیز داشت.
رئیس مجلس ادامه داد: مشکل ما در نظریه پردازی است و باید بگویم در اوایل انقلاب، مقاله‌ای در کیف شهید بهشتی بود که شاخص‌های توسعه اقتصادی را در بر داشت و این نشان می‌دهد از همان ابتدا بحث نظریه پردازی وجود داشت.
لاریجانی گفت: برای رسیدن به بحث حکمرانی مطلوب باید به آثار گذشتگان و حکما بازگردیم و آرای آنان را مطالعه کنیم. در اکثر آرای متفکران ما که در زمینه فلسفه حکومت سخن گفته‌اند محور عدالت مورد اهمیت بوده است. البته باید در تعریف عدالت از منظر آنان با مفهموم غربی تامل شود. مثلا فارابی ازجمله حکمایی است که عدالت را محور تفکرات خود قرار می‌دهد.
وی افزود: مفهوم عدالت از منظر غربی‌ها در سه بخش تقسیم می‌شود؛ گروه فایده گرایان رسیدن به لذت است. بخش دیگری که اختیارگرایان هستند بحث بازار آزاد است و برقراری عدالت را در ایجاد بازار آزاد می‌دانند. گرایش دیگر که شهودگرایان هستند، به بخشی اصول معتقد هستند، ولی نه به طور کامل که منبعث از فلاسفه یونان است. تعریف حکمرانی از منظر بانک جهانی نیز در همین سه دسته تعریف می‌شود و باید گفت که تعریف عدالت از منظر این سه نحله طبیعی است.
رئیس قوه مقننه بیان کرد: در حکمرانی خوب از منظر اسلامی باید فلسفه حکمرانی مطلوب را تعریف کرده و بعداً مقتضیات آن را درک کنیم. سنت حکمای ما در این بود که در مواجهه با آرای اندیشمندان به خصوص غربی، آن را در چارچوب تفکر اسلامی تعریف می‌کردند که این روش در آثار علمای شیعه بیشتر نمود پیدا می‌کند.
لاریجانی تصریح کرد: نص اصلی اسلامی ما هدایت انسان‌ها بوده است و ایجاد قسط و عدل محور است. حکمای ما نیز به عدالت تاکید داشته اند. در اسلام فطرت مهم است و باید آن را درک کنیم.
وی اضافه کرد: در سرشت انسان استدلالی است که برخی غریضی بوده و برخی دیگر روحی بوده است. آثار علمای اسلام طوری است که بیشتر به صورت تاکید داشته اند.
رئیس مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: از منظر بررسی فطرت انسان به پنج مفهوم می‌رسیم. انسان‌ها دارای گرایش حقیقت جویی هستند که دقیقا به همان حدیثی که در ابتدای عرایضم گفتم، برمی گردد. مورد دیگر فضیلت جویی انسان است که بخشی فردی و بخشی دیگر اجتماعی است. مورد سوم گرایش به جمال و زیبایی است. چهارم گرایش به عشق و پرستش است و پنجم گرایش به خلاقیت و ابداعات است که پیشرفت صنعتی و اقتصادی از این منظر به دست میآید.
علی لاریجانی افزود: اگر استعداد‌های انسانی را درک نکنیم، حکمرانی دقیقا همان تعریف غربی می‌شود، ولی از منظر اسلامی که عدالت محور است، باید بر اساس فطرت عمل کنیم و حکمرانی مطلوب همه اصول را در برمی‌گیرد.
وی تصریح کرد: اگر فیلسوفان ما عدالت را محور قرار می‌دهند به این معنی است که وجه کمال گرایی و استعداد‌های درونی انسان مورد توجه قرار گرفته و مبنای حکومت باشد.
رئیس مجلس ادامه داد: دموکراسی بدون عدالت معنا ندارد و اگر عدالت ایجاد نشود، دموکراسی واقعی و توسعه سیاسی ایجاد نمی‌شود. همچنین آزادی لزوم عدالت است. دلیل مبنا قرار گرفتن عدالت در حکمفرمایی اسلامی و مطلوب بحث حوزه فطرت انسان است.
لاریجانی گفت: برای رسیدن به عدالت مورد نظر اسلام باید به دو تعریف توجه کنیم؛ اولین نکته این است که وقتی تئوری انسان کامل را از منظر اسلام بررسی می‌کنیم، به این مفهوم می‌رسیم که تمامی وجوه او باید بالفعل شده، رشد کند و تک ساحتی نباشد. انسان کامل تک بعدی نیست و متوازن است. مورد دیگر نیز به ظهور امام زمان است. در زمان قیامت روایت داریم که ظلم همه جا را دربرگفته و با ظهور امام عصر، راه‌ها امن می‌شود، همه نعمات شکوفا می‌شود، فقر وجود نخواهد شد و همه عالم می‌شوند. از همین رو است که عدالت برقرار می‌شود و این عدالت از فعلیت یافتن نیات انسان‌ها حاصل می‌شود که در نهایت موجب رشد همگان می‌شود.
وی افزود: برای رسیدن به حکمرانی مطلوب اسلامی باید اول قانون مبنای سلوک اجتماعی شود، زیرا بدون آن هرج و مرج اتفاق می‌افتاد. دوم مورد اهمیت قرار دادن آمایش سرزمین است تا همه استعداد‌ها شکوفا شود که البته در جمهوری اسلامی در این نقطه مشکلاتی دارد. نکته سوم آزادی فکر، رقابت اقتصادی و سیاسی وجود داشته باشد تا با ایجاد حرکت استعداد‌های آن‌ها بالفعل شوند. تداوم قدرت و ثروت موجب اخلال در عدالت و از بین رفتن رقابت است. مشارکت حداکثری ملت در تمامی شئون سیاسی، فرهنگی و سیاسی صورت پذیرد و با ایجاد میدان، استعداد‌ها شکوفا شود.
رئیس مجلس خاطر نشان کرد: مورد چهارم مرز آزادی باید برای رشد استعداد انسان مشخص شود. مرز آزادی در جایی است که به رشد آدمی لطمه نزند. رشد معنوی کم از دیگر رشد‌ها نیست و نباید کاری صورت پذیرد که به آن لطمه بخورد. مورد پنجم افکار عمومی و توجه به آن است و باید زمینه را طوری فراهم کرد که این موضوع در فضای امن اخلاقی رشد کند.
رئیس قوه مقننه بیان کرد: ششم داشتن نظام تامین اجتماعی برای افرادی است که نیازمند است. مورد هفتم نیز بحث اهمیت دادن به موضوع اختلاف طبقاتی و کاهش آن است. مورد هشتم بحث آموزش است که باید خلاقانه انسان را پرورش دهد. مورد نهم به میزان ثروت زایی و رشد اقتصادی برمی گردد که باید به آن نیز توجه شود. دهم امنیت است که باید بستر رشد را فراهم کند.
محسن رضایی: با وجود حکمرانی واحد می‌توان پیشرفت کرد
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: تجربه ثابت کرده که آزادی و عقل فردی و لیبرالیسم نمی‌تواند جامعه را به پیشرفت برساند، اما اگر حکمرانی واحدی وجود داشته باشد، می‌توان پیشرفت کرد.
به گزارش تسنیم، محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام پیش از ظهر امروز (دوشنبه، 20 آبان) در همایش ملی حکمرانی اسلامی که در دانشگاه عالی دفاع ملی برگزار شد، در سخنانی، گفت: در جامعه گروه‌های مختلف اجتماعی حضور دارند، اما مهم‌ترین سوال در تمامی جوامع این است که چگونه می‌توان این گروه‌ها را هدایت کرد تا به پیشرفت برسند.
وی افزود: تجربه ثابت کرده که آزادی و عقل فردی و لیبرالیسم نمی‌تواند جامعه را به پیشرفت برساند، اما اگر حکمرانی واحدی وجود داشته باشد، می‌توان پیشرفت کرد.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام اضافه کرد: وقتی بستر لازم و همراهی گروه‌های جامعه وجود داشته باشد، در کنار حکمرانی درست هر جامعه سرعت پیشرفت خوبی خواهد داشت، البته تاریخ نشان داده همیشه حکمرانی‌ها خوب نبوده‌اند.
رضایی با بیان اینکه ظرفیت و قابلیت رهبری جامعه موثر در حکمرانی موثر است، گفت: اگر ظرفیت یک فرد که مدیر یک کشور است پایین باشد و بخواهد با تندخویی صحبت کند، نمی‌تواند به خوبی حکمرانی کند.
وی با بیان اینکه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی وضعیت رهبری و مدیریت کشور بسیار بد بود، اما در پس از انقلاب این موضوع به وجود آمد و اوضاع بهبود یافت، تصریح کرد: البته در برخی موارد نواقصی وجود دارد، مانند بحث اقتصادی، اگر در حوزه اقتصادی مدیریت درست انجام شده بود و برخی مسائل، اجرایی می‌شد دیگر این مشکلات وجود نداشت.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: ما در کشور سه موضوع عمل جهادی، اجرایی شدن بر اساس احکام دین و همراهی مردم را داریم، مشکل مدیریتی ما جای دیگری است، برخی هنوز در کشور نمی‌توانند ولایت را بپذیرند و ما باید ببینیم چگونه می‌توان این مشکل را حل کرد.
رضایی ادامه داد: ما باید بین رهبری و مدیریت ارتباط ایجاد کنیم؛ باید توجه کنیم که در موضوع انهدام پرنده آمریکایی چگونه عمل شد که ایالات متحده سیلی می‌خورد و هیچ غلطی هم نمی‌تواند بکند؛ این بخاطر ارتباط درست رهبری و مدیریت است.
وی افزود: پیشرفت در حوزه نظامی سیاسی و اجتماعی نشان می‌دهد که ما فقط در حوزه اقتصاد و فرهنگ مشکل داریم و فقط باید آن را حل کنیم، به طور مثال اگر در بحث اقتصاد مقاومتی مجلس قانون آن را تصویب و دولت اجرایی می‌کرد، شاید چنین مشکلاتی رخ نمی‌داد.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در پایان خاطر نشان کرد: اگر ما تجارب خود را درست منتقل کنیم، همه موانع کنار می‌رود، به عنوان مثال، ما در گذشته هر وقت کار را به مردم واگذار کردیم، به راحتی پیشرفت کردیم، امروز هم برای رفع موانع باید اصلاح حکمرانی صورت گیرد.
