احسان رضایی مؤلف کتاب و داور بخش رمان جایزه ادبی جلال آل احمد در نشست «آشتی با کتاب» که در سالن اجتماعات امیرکبیر دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) به همت سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی استان قزوین و کانون اتاق آسمان برگزار شد، با اشاره به نقش داستان در کتابخوانی تصریح کرد: داستان نسبت به فیلم و عکس، ذهن انسان را بیشتر درگیر خیال‌پردازی می‌کند و باعث می‌شود ذهن انسان لحظاتی را بسازد که وجود خارجی ندارد.
وی افزود: داستان اعصاب آیینه‌ای ما را تحریک می‌کند اما فایده آن چیست؟ هر وقت مشکلی برای افراد پیش می‌آید دنبال راهکارهای متفاوتی می‌گردند، داستان این امکان را بر ای‌مان فراهم می‌کند تا تجربه‌های گران‌بها را بدون هزینه کردن به‌دست آوردیم؛ ما هرگز موقعیت‌هایی مانند جنگ جهانی را تجربه نخواهیم کرد چون قدرت تصرف در زمان را نداریم و داستان راه تجربه آن است، اندوخته‌های به دست آمده از داستان ما را در مواجهه با موقعیت‌های ثروت، عشق و فقر غنی می‌کند.
این نویسنده خاطرنشان کرد: افراد در آموزش خلبانی در گام اول اصول را یاد می‌گیرند و سپس در موقعیت شبیه‌ساز قرار می‌گیرند، داستان مانند آن اتاقِ شبیه‌ساز برای انسان است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا فرد کتاب‌خوان هر کتابی را باید بخواند افزود: ذهنمان به دنبال آن موضوع موردعلاقه می‌رود، هر میزان حوزه مطالعاتی وسیع‌تر باشد تجربه‌های متفاوتی را کسب می‌کنیم، مانند داستان‌های داستایوفسکی، داستایوفسکی خود مبتلا به قمار بود و تمام رمان‌های وی در مذمت قمار است؛ توصیه می‌کنم آثار نویسندگان مختلف را تجربه کنید.
به گزارش ایسنا، رضایی با تأکید بر اینکه باید قانون کپی‌رایت اجرا شود، اضافه کرد: ما در ایران قانون کپی‌رایت نداریم و تعداد ناشران حوزه کتاب بسیار است، نسبت ناشر به جمعیت فزونی‌تر از نسبت کتاب‌فروش به جمعیت در خیلی از کشورهاست؛ خیلی از ناشران به دنبال استفاده اقتصادی در این حوزه هستند مانند فروش سهمیه کاغذ در بازار آزاد یا چاپ کتاب شخصی با فلان مبلغ میلیونی از موارد آشکار این حوزه هستند. بسیاری از آثار ترجمه کیفیت لازم را ندارد و ترجمه‌های عجیب‌وغریب در بازگردانی آثار ادبی خارجی به زبان فارسی رخ می‌دهد.
کتاب‌های صوتی به سنت قصه‌خوانی نزدیک است
وی خاطرنشان کرد: کتاب کاغذی یا صوتی تأثیر خود را دارد، ابزارها به مغز ما شکل می‌دهند، کتاب چاپی بخشی از مغز را دستخوش تغییرات قرار می‌دهد و کتاب صوتی نیز بخش دیگر مغز را فعال می‌کند؛ کانت فیلسوف آلمانی، مغز را به ماشین تشبیه کرده است، ماشین تغییر نمی‌کند تا زمانی که خراب نشود اما متخصصان امروزه فهمیده‌اند مغز انسان دائماً در حال پیشرفت است.
این نویسنده در پاسخ به سؤالات دانشجویان گفت: کتاب‌های صوتی با سنت قصه‌خوانی نزدیکی بسیاری دارد البته قصه‌خوانی در خود اجرای نمایش نیز داراست؛ در گذشته برای ولیعهدها و درباریان رواج داشت، در زمانی که صنعت چاپ نبود، قصه‌خوان‌ها، داستان‌ها را تکثیر می‌کردند و نقالی‌های امروزی از آن‌ها نشئت گرفته‌اند؛ مثلاً نقیب الممالک شیرازی که برای ناصرالدین شاه داستان امیرارسلان را روایت می‌کرد.
رضایی در پایان نشست در پاسخ به این سؤال که آیا رمان یا داستان‌هایی که نتیجه ضداخلاقی دارند، روی انسان تأثیر دارند یا خیر تصریح کرد: داستان یعنی شرح اتفاقی که برای حداقل یک شخصیت رخ داده که معمولاً انسان است، مواجهه ما با یک انسان و تلاش برای درک آن، کاری انسانی است، بعضی رمان‌های ترجمه شده از فرهنگ دیگری می‌آیند که ممکن است در آنجا آن مفهوم هنجار باشد ولی در فرهنگ ما ناهنجاری تعریف شود.
