محمد رضا دژکام؛ روان شناس و مشاور خانواده
آیا تابه‌حال به این واقعیت اندیشیده‌اید که برخی‌از مردان در زندگی‌مشترک خود با همسران‌شان به‌نوعی دچار ترس از تعهد هستند؟! بدون شک و براساس یافته‌ها و پژوهش‌های روانشناسی، چنین اثبات شده که یکی‌از اختلال‌های شایع در روابط‌زناشویی بین زنان‌ومردان مقوله‌ای است تحت‌عنوان «ترس از تعهد»!!! شاید باورتان نشود، اما هستند مردانی که نسبت به برقراری ارتباط و نیز تداوم آن گاهی آن‌چنان دچار ترس و هراس می‌شوند که انگار تمام ابعاد وجودی‌شان را این موضوع فرا می‌گیرد و دیگر قدرت تصمیم‌گیری نیز از آنان به‌گونه‌ای سلب می‌شود. شاید بعضی از مردها چنان ترس ازتعهد دارند که احساس می‌کنند در یک دام غیرقابل فرار گرفتار آمده‌اند! به‌جرأت می‌توان گفت که اغلب این مردها هرگز توانایی آن‌را ندارند که عاشق شوند. اما ذکر این نکته ضروری است که همه‌ی مردها ترس از تعهد ندارند، به‌عبارت‌دیگر یک قانون‌کلی نمی‌توان دربارهی مردان به‌کار بست که تمام آنان هراسان از تعهد می‌باشند. حتی می‌توان چنین اظهار داشت که بیشتر آنان قادر به عاشق‌شدن بوده و می‌توانند نسبت‌به عشق و زندگی از خودشان تعهد و پای‌بندی نشان دهند. اما آن‌چه در این میان مهم است، این‌که یک رابطه‌ی‌زناشویی شاید دچار بحران‌هایی شود که زن‌وشوهر در آن در گیرودار بودن ونبودن قراربگیرند و این‌که چه رفتاری برای آنان خوب‌وشایسته است وچه رفتاری زشت و ناپسند! پس قضاوت‌کردن زود و عجولانه در این مقوله اندکی نیازبه تأمل‌وتفکر دارد.
ویژگی‌های رفتاری و شخصیتی مردان
اگر شما (خانم‌ها) با مردی رابطه دارید که ترس از تعهد در رفتارهایش وجود دارد نکته قابل تأمل این است که یقیناً شما ویژگی منحصربه‌فردی داریدکه این مرد (همسرمان) آن‌ها را برای خود رضایت‌بخش تصورکرده است! شاید این قبیل ویژگی‌های شخصی شما بیانگر خصوصیاتی است که شوهرتان نسبت به آن‌ها آگاهی نداشته و یا به‌عبارتی فاقد آن‌ها می‌باشد.
اما آن‌چه مهم است این‌که آیا می‌دانید مردی که ترس از تعهد دارد، ویژگی‌های رفتاری و شخصیتی‌اش چگونه است؟
این قبیل مردها، افرادی بسیار عاشق پیشه و رمانتیک هستند! شاید گاهی غیرواقع‌بین خود را نشان‌دهند و در رؤیا زندگی‌کنند. این‌قبیل مردان، در روابط خودشان با دیگران، اعتماد، اطمینان، اعتبار، وابستگی، دلبستگی، مهربانی و خویشتن‌داری از خود نشان می‌دهند. اما در پاره‌ای مواقع وقتی که به مقوله تعهد می‌اندیشند ترجیح می‌دهند که زیاد خودشان را درگیر این قضیه نکنند. شاید دوست دارند که به‌نوعی در آزادی واقعی در رؤیایی خوش اوقات‌شان را سپری کنند و از این فرایند نهایت لذت را ببرند! آیا شوهر شما چنین خصوصیات و ویژگی‌هایی را دارد یا خیر؟!
ویژگی‌های رفتاری و شخصیتی همسران
حال می‌خواهیم درباره ویژگی‌های رفتاری شما سخن بگوییم. آری شما خانم‌ها که با مردی زندگی می‌کنید که ترس از تعهد در زندگی‌مشترکش موج می‌زند. شاید شخص خود شما از خصوصیات روانی و روحی و رفتاری خودآگاهی نداشته باشید و یا تابه‌حال به‌آن نیاندیشیده باشید.
تحقیقات و پژوهش‌های روانشناسی نشان‌داده‌اند که به‌احتمال زیاد شما نیز در روابط خود با دیگران به نوعی وابستگی، دلبستگی، خویشتن داری، اطمینان، اعتماد و اعتبار خاصی دارید! شما از این‌که دوستان‌تان به شما توجه دارند، بی شک به خود می‌بالید!
شما همیشه در پی آن هستید که هرچه را می‌گوید، انجام دهید. به‌عبارت دیگر، قبل از آن‌که کاری یا عملی یا گفتاری از خود بروز دهید، ابتدا دربارهی آن به اندازه کافی و لازم می‌اندیشید. بینش، آگاهی و تفکر از خصوصیات روانی شماست. شما برای داشتن یک رابطه‌ی‌طولانی‌مدت همواره سعی و تلاش خودتان را به‌کار می‌گیرید.
آن‌چه زنان باید بدانند
همیشه سعی خود را بر این مبنا قرار دهید که خیلی زود به شوهرتان درباره هر موضوعی قول قطعی و صددرصد ندهید. وقتی با او برخورد می‌کنید تابع احساسات هیجانی و زودگذر نشوید. سعی کنید عاقلانه‌ومنطقی با رفتارهای او کنار بیایید. سعی کنید این‌گونه خودتان را توجیه سازید که افکار، رفتار و تفکرات شوهرتان، همگی بر اساس دوست‌داشتن و عشق‌ورزیدن است نه چیز دیگر. حساسیت‌های بیش‌از اندازه و بی‌جا را کنار بگذارید. واقع بین باشید و مثبت‌نگر. باید قبول کنید که اگر او عاشق شما نمی‌شود، تنها به این دلیل است که ترس از مغلوب شدن بر او چیره می‌شود. هراس از این‌که اگر به شما تعهدی بدهد و نتواند به آن عمل کند دچار نوعی اضطراب و هیجان غیرقابل‌کنترل خواهد شد.
راه‌هایی شناسایی رابطه‌ای که ترس‌ازتعهد در آن وجود دارد
برای تشخیص و رسیدن به این فرایند باید به موارد زیر خوب و آگاهانه توجه کنید:
- شناخت کافی و لازم از رفتار و گفتاری که مرد از خود در زندگی زناشویی بروز می‌دهد.
- شناخت کافی و لازم از رفتار و گفتاری که زن از خود در زندگی‌زناشویی بروز می‌دهد.
- اندیشیدن درباره این‌که ترس‌ازتعهد چگونه می‌تواند احساسات و افکار زن‌وشوهر را به‌هم بریزد.
راهکارهای روانشناسی برای شناخت، درک و برقراری ارتباط با افرادی که ترس‌ازتعهد دارند!
- قبل از آغاز و برقراری ارتباط با فردی که به ترس‌ازتعهد دچار است، یقین پیدا کنید.
- از آغاز ارتباط خود با فرد موردنظر، سعی کنید که ترس‌ازتعهد در وجود او را حداقل برسانید، سپس درصدد گسترش رابطه خود با او باشید.
- اگر می‌خواهید یک فرد مبتلا به ترس‌ازتعهد را به‌خوبی بشناسید، سعی‌کنید تا او را در سخت‌ترین و دشوارترین شرایط مورد سنجش و ارزیابی قرار دهید این‌گونه بهتر به نتیجه می‌رسید.
4.تلاش کنید تا روش‌هایی که او برای فرار از تعهد به‌کار می‌گیرد را به‌خوبی و به‌طور دقیق بشناسید.
- سعی کنید، فردی که ترس‌ازتعهد دارد را در مثبت‌اندیش بودن و یا برعکس منفی‌باف‌بودن، دقیق مورد آزماش قراردهید تا از این طریق بتوانید به ابعاد وجودی روحی روانی و رفتاری‌اش پی ببرید.
و کلام آخر این‌که:
زندگی برای تمام آدمیان یک معنای واحد و یگانه ندارد. این حقیقتی است که باید آن‌را پذیرفت. وقتی آدمی دراین روزگار غریب گاه‌گاهی به بن‌بست‌هایی برمی‌خورد، می‌خواهد خودرا به‌گونه‌ای از درگیری‌های زندگی فردی و اجتماعی‌اش جدا سازد! اما آیا تا به‌حال به این مقوله اندیشیده است که این رهایی به چه قیمتی امکان پذیر است؟! تعهددادن به یک فرد و آن‌هم همسر در زندگی‌مشترک فرایندی نیست که بتوان به‌همین سادگی‌ها از کنار آن گذشت و خط بطلان برروی آن کشید!
زندگی‌مشترک از همان ابتدا، باید براساس تعهداخلاقی و تفاهم‌رفتاری استوار گردد. قرار نیست که کسی در این رابطه دو طرفه بخواهد لنگ لنگان گام بردارد و همه‌چیز را به‌نفع خویش بخواهد و دیگری را مسئول تمام قضایا بداند. این انصاف نیست. پس منشوراخلاقی زندگی‌زناشویی چه‌زمانی می‌تواند معنا پیدا کند؟! عشقی که در آن تعهد وجود خارجی نداشته باشد، عشق نیست، بلکه هوس است و بس! همین. اما نباید فردی که نسبت به همسر و زندگی‌اش متعهد نیست را مورد سرزنش و ملامت قرار داد! شاید این فرد نمی‌تواند و یا به‌نوعی درحال گریز است؟! اما اگر راهنمایی باشد و مشاوره، بدون‌شک به اشتباهش پی‌خواهد برد. پس زود قضاوت‌کردن درمورد انسان‌ها درست نیست! شاید این فرد واقعاً یک اختلال در شخصیت خود دارد که از وجود آن‌آگاه نیست! پس بیاییم با دید مهربانانه، عاشقانه، صمیمانه و بی‌آلایش به او بنگریم.
یادمان باشد که زندگانی آشفته‌بازاری است و افت زندگانی غریبانه‌ای است که ما باید به دست خود از این تنگنا رها شویم و به دریا برسیم. اگر قطره هستیم باید، باهم یکی شویم تا بتوانیم به دریای بیکران عشق و دوست داشتن نزدیک شویم و در ورطه زندگانی خودمان را بیدار سازیم. عاشقانه‌های بیدار را خاموش نکنیم و بگوییم ” یا رب ”، کمکمان کن در این آشفته بازار زندگانی.
