اسماعیل افشار در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به رکود اقتصادی حاکم بر فضای کسب و کار، گفت: علاوه بر تحریم‌ها، ریشه این رکود به دلایل مختلفی برمی‌گردد که یکی از این عوامل، ضعف بنگاه‌های اقتصادی در فرآیند فروش است؛ به‌گونه‌ای که مشاهده می‌شود تولیدکنندگان صرفا با نگاه تولید و بدون توجه به بازار و مارکتینگ، محصولاتی را تولید می‌کنند و سپس به‌دنبال بازار فروش می‌گردند.
وی افزود: این نگاه سبب می‌شود که این‌گونه بنگاه‌های اقتصادی در شرایط تحریم و رکود با بحران بیشتری روبرو شوند و حتی به تعطیلی بینجامند.
این کارشناس اقتصادی فقدان ساختارهای منظم قانونی در حمایت از تولید را یکی دیگر از مشکلات تولیدکنندگان دانست و اظهار کرد: حمایت‌های دولتی باید به سمت حمایت از جنس برنامه‌ریزی برود تا ساختارهای کشور در جهت تولید ساماندهی شوند؛ در واقع باید یک آمایش صنعتی دقیق و کاربردی بر تولیدکشور حاکم باشد، به نحوی که براساس افق تولید کشور، ایجاد و توسعه صنایع گسترش یابد.
افشار به بازار 500 میلیون نفری منطقه خاورمیانه به عنوان بازار هدف تولیدات ایرانی اشاره کرد و گفت: در حالی که این بازار به راحتی در دسترس ماست، اما عملا نتوانسته‌ایم سهم چشمگیری از آن را تصاحب کنیم، زیرا هیچ وقت آمادگی و برنامه‌ریزی دقیقی برای آن نداشته‌ایم.
وی ادامه داد: فقدان برنامه‌ریزی صحیح در سطوح مختلف سبب شده تا نه تنها بازارهای خارجی را به دست نیاوریم، بلکه بازارهای خودمان را هم در اختیار دیگران قرار دهیم.
این کارشناس اقتصادی بهره‌مندی از دانش روز و تجربیات موفق دنیا را یکی از راه‌های خروج بنگاه‌های اقتصادی از بحران در شرایط رکود اقتصادی دانست و اظهار کرد: برای خروج از رکود، بخشی از وظایف بر دوش دولت و دستگاه‌های حاکمیتی است که با برنامه‌ریزی دقیق و جلوگیری از تصمیمات غیرکارشناسی، از مشکلات مسیر تولید بکاهند و از سوی دیگر بنگاه‌های اقتصادی هم باید از دانش روز بازار بهره ببرند و با استفاده از نیروهای انسانی ماهر، این دانش روز را پیاده‌سازی کنند.
افشار با اشاره به اینکه در دوران رکود، رفتار مصرف‌کنندگان هم تغییر می‌کند، تصریح کرد: طبیعی است وقتی تحریم، رکود اقتصادی را رقم بزند، عملا توان خرید مردم هم پایین می‌آید، این عامل در کنار بحران‌هایی که برای بنگاه‌های اقتصادی رقم می‌خورد، سبب می‌شود تا در مجموع با یک شوک در کسب و کار روبرو شویم.
وی خاطرنشان کرد: بنگاه‌های اقتصادی مجبورند برای خروج از این شوک و تغییر رفتار مشتریان، سیاست‌های جدیدی سرلوحه کار قرار دهند که قطعا تولیدکننده‌ای در این شرایط می‌تواند موفق باشد که توجه به خواسته‌ها و نیازهای مشتریان براساس شرایط جدید را درک کند و برای آن‌ها راه حل اتخاذ کند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: کاهش هزینه‌های غیرضروری و قیمت‌گذاری مناسب از جمله راه‌حل‌های اولیه‌ای است که برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها و توجه به خواسته مشتریان باید در دستور کار بنگاه‌های اقتصادی باشد و این در حالی است که باید توجه شود در این دوران، کیفیت محصولات به جهت کاهش قیمت اصلا کاهش نیابد.
افشار به تحلیل رفتار مصرف‌کنندگان در دوران رکود پرداخت و گفت: به دلیل مشکلات اقتصادی، ممکن است برخی خریدها به زمان دیگری موکول شود یا با کالاهای ارزان‌تر جایگزین شود، بنابراین بنگاه‌های اقتصادی موفق، با اتخاذ تصمیم‌های استراتژیک، باید تلاش کنند تا ضمن حفظ کیفیت، شرایطی را پدید آورند که بازار را از دست ندهد.
وی افزود : باید توجه کرد که حتی در شرایط رکود هم خرید کردن متوقف نمی‌شود، بلکه شیوه خرج کردن مصرف‌کنندگان تغییر می‌کند و لذا هر سازمان موفق باید با بررسی دقیق بازار، این تغییر رفتار را بررسی و براساس آن اقدام کند.
این مدیر صنعتی گفت: درست است که در دوران رکود، معادلات بازار با تغییراتی روبرو می‌شود و عملا شاهد رقابت شدیدتر هستیم، اما این شرایط هم می‌تواند فرصت‌هایی را پدید آورد و از یک سو بنگاه‌های اقتصادی به دانش روز روی آورند و از تجربیات موفق بهره ببرند که در نهایت به قوی‌تر شدن مجموعه اقتصادی کشور می‌انجامد و از سوی دیگر بازارهای جدید مورد توجه قرار می‌گیرد.
افشار اضافه کرد: توجه به بازارهای خارجی و صادرات، یکی از سیاست‌های موفقی است که در دوران رکود می‌تواند تهدیدها را به فرصت تبدیل کند.
وی با بیان اینکه در دوران رکود، مصرف‌کنندگان به دلیل شرایط اقتصادی بیشتر به دنبال کمترین قیمت و بالاترین کیفیت هستند، اظهار کرد: مدیریت قیمت‌گذاری و ارائه گزارش به مصرف‌کنندگان درخصوص درک شرایط جدید و اتخاذ سیاست‌های حمایتی از مصرف‌کنندگان، می‌تواند اعتماد دو طرفه تولید و مصرف را رقم بزند.
افشار اظهار کرد: البته به این نکته هم در بازاریابی باید توجه کرد، همیشه لازم نیست از بهای قیمت کالا یا خدمات کاسته شود، بلکه می‌توان با بهره‌گیری از روش‌های دیگر مثل تخفیف برای خرید بیشتر کالا یا خدمات، خواسته مصرف‌کنندگان تامین شود.
وی گفت: شرایط رکود اقتصادی، قطعا شرایط مطلوبی نیست، اما با بهره‌گیری از دانش و تجربه کارآمد، می‌توان این شرایط را به‌گونه‌ای مدیریت کرد که تهدیدها به فرصت تبدیل شوند.
