مجله مهر: بلک فرایدی (Black Friday)، جمعه سیاه، حراج جمعه (به قول بعضی‌ها حراجمعه!) یا هر اسم دیگری که رویش می‌گذارند، آخرین جمعه ماه نوامبر است. روزی مخصوص طرفداران تخفیف و خرید ارزان. چند سالی میشود که در کشور ما هم، حراجی بزرگی به‌نام حراج جمعه به تقلید از بلک‌فرایدی فرنگی‌ها و البته همزمان با آن برگزار میشود. بلک‌فرایدی بزرگ‌ترین حراجی سال است که در اغلب کشور‌های اروپایی و امریکایی برگزار میشود. البته این حراج پیشینه‌ای دیرینه دارد. در قدیم فروشگاه‌های بزرگ این حراج را سالی یک بار برگزار می‌کردند و با رشد فروشگاه‌های اینترنتی این حراج به آن‌ها هم سرایت کرد. چند سالی میشود که فروشگاه‌های اینترنتی بزرگی مانند آمازون این رسم را اجرا می‌کنند.
در این بین، اما فروشگاه‌های ایرانی هم بیکار ننشسته و با تغییر نام به جمعه سیاه، این رسم را اجرا می‌کنند. بلک فرایدی در دهه 90 به پدیده‌ای عمومی تبدیل شد و حالا در ایران نه فقط فروشگاه‌های اینترنتی بلکه بسیاری از فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز این رسم را به عناوین مختلف برگزار می‌کنند.
اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید چرا به این روز جراح، جمعه سیاه می‌گویند. دلیل نام‌گذاری این روز به جمعه سیاه، ترافیک و جمعیت بالای ایجاد شده از مردمی بود که برای خرید‌های ارزان‌قیمت به فروشگاه‌ها هجوم می‌آوردند. اولین بار پلیس فیلادلفیا از عبارت جمعه سیاه برای توصیف هرج‌ومرج و هجوم توأم با خشونت مردم در مرکز شهر استفاده کرد.
هیچکس با تخفیف مشکل ندارد و در ظاهر این فروشگاه روی کالاهایشان تخفیفی سنگین ارائه میدهند که در نگاه اول مشتری را جلب می‌کند، اما بد نیست بدانید که این فروشگاه‌ها هم به این راحتی‌ها هم تخفیف نمی‌دهند و پشت تمام این تبلیغات گسترده آن‌ها ترفندی نهفته است. تخفیف کالا‌ها در حراج جمعه اغلب به دو شکل انجام میشود. در حالت اول تعداد کالا بسیار کم است. به عنوان مثال در بزرگ‌ترین حراجی سال کشور تعداد یخچال‌های تخفیف خورده خورده کمتر از 10 عدد بود، ولی این را به شما نمی‌گویند و صرفا با درصد آن را نشان میدهند و طبیعی است با هجوم کاربران در دقایق اول این کالا‌ها تمام می‌شوند و درصد موجودی کالا در انبار به صفر میرسد، اما کاربر نمی‌داند هزاران عدد یخچال به فروش رسیده است یا 5 عدد. فقط کلمه "ناموجود" را بر صفحه مانیتور خود مشاهده می‌کند. در حالت دوم قیمت کالا‌ها بسیار بالاتر از قیمت آن در بازار است که هنگامی که روی آن تخفیف 50 درصدی می‌خورد در واقع صرفا 10 درصد از قیمت واقعی آن به فروش می‌سد.
اما نکته دیگر در این حراج این است که اغلب کالا‌های تخفیف خورده، کالا‌های الکترونیک و پوشاک بوده و هیچ کدام در دسته کالا‌های اساسی جای نمی‌گیرند. در واقع فروشنده‌ها به خوبی می‌دانند که کالا‌های اساسی بدون تخفیف هم به فروش میرسد چرا که مشتری ناچار به خرید آنهاست. اما کالای تخفیف خورده اغلب کالا‌هایی هستند که نیاز ضروری به آن‌ها ندارید و مشتری صرفا با دیدن تخفیف زیاد بر روی آن‌ها وسوسه میشود که آن را خریداری کند. کالا‌هایی که فقط مصرف گرایی و مدگرایی را در بین اقشار مختلف جامعه نهادیده می‌کند.
با همه این تفاسیر اگر باز هم قصد خرید در این حراج سیاه را دارید، به این نکات توجه کنید. اول اینکه بسیاری از فروشگاه‌ها به دلیل هجوم کاربران در این روز، با کندی در عملکرد خود مواجعه می‌شوند پس اگر واقعا قصد خرید دارید از روز قبل در این فروشگاه‌ها ثبت نام کنید. نکته بعد اینکه جستجو‌های خود را انجام دهید و فروشگاه‌های مورد نظر خود را بیابید. بودجه خود را مشخص کنید و از قبل بدانید به دنبال چه کالایی هستید و آن‌ها را اولویت بندی کنید. مهمترین نکته اینکه حتما از قیمت واقعی کالا در کف بازار مطمئن شوید و پس آن را خریداری کنید تا یک روز بعد از جمعه خود را به خاک سیاه نشسته نبینید!
