به گزارش خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، الهام فخاری عضو شورای شهر تهران در یکصد و هشتادمین جلسه شورای شهر تهران با اشاره به اینکه چهار دهه از آزمون و خطا و گذشته است، اظهار کرد: سرانه‌های فرهنگی همچون سرانه مطالعه بدل راستای بگو و مگو شدند و آمار‌های متناقضی از میزان دسترسی به کتابخانه‌های عمومی و کتابفروشی در کلانشهر تهران منتشر می‌شود.
عضو شورای شهر تهران افزود: دسترسی به فضا‌های فرهنگی همچون کتابفروشی‌های محلی و کتابخانه‌های عمومی همچنان گرفتار توزیع ناعادلانه خدمات شهری و کلونی‌های فرهنگی برای بخش اعظمی از شهروندان با راه پیمودن طولانی قابل دسترس است.
فخاری ادامه داد: در عین حال تأمین فضا‌های فرهنگی برای گروه‌های سنی مختلف، کودکان و از همه مهمتر توان‌یابان و شهروندان با نیاز‌های ویژه فراموش شده است.
او با اشاره به اینکه بسیاری از محله‌های تهران همچنان در حسرت داشتن یک کتابفروشی هستند، گفت: فضا‌های فرهنگی عمومی در مناطق پایین‌تر اگر هستند هم بی رمق و خالی از شورند و رغبتی برای ساکنان و همسایگان کتابخانه‌های عمومی ایجاد نشده تا به کتابخانه سری بزنند و کتابی به امانت به خانه ببرند.
عضو شورای شهر تهران با اشاره به توزیع ناعادلانه امکانات فرهنگی در گستره تهران گفت: توزیع ناعادلانه امکانات فرهنگی در گستره تهران بحث تازه‌ای نیست و در یک سال اخیر 10 کتابفروشی محلی تعطیل شدند و در زمانه‌ای که قدرت خرید بیش از نیمی از جامعه به حداقل رسیده است، این امکانات عمومی فرهنگی می‌تواند زمینه ساز عدالت شهری باشند.
فخاری ادامه داد: دسترسی به میزان مراجعه به کتابخانه‌های عمومی همچنان یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های رشد و توسعه در جوامع است و حق بر شهر است که متأسفانه هرگز در رأس بند‌های اجرایی جا نداشته است.
او با اشاره به وظایف اصلی شهرداری گفت: یکی از وظایف اصلی شهرداری توسعه زیرساخت‌های فرهنگی و توسعه کتاب و کتابخوانی به عنوان بازو‌های اصلی و کارآمد در این حوزه است.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: بر اساس آخرین پیمایش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هر ایرانی در طول هفته یک ساعت و 30 دقیقه مطالعه می‌کند و در این جاست که کتابخانه عمومی می‌تواند نقش به سزایی را ایفا کند، لذا برنامه ریزی‌های دقیق جهت تجهیز فضا‌های عمومی می‌تواند مراجعه به کتابخانه‌ها را بالا ببرد.
فخاری با اشاره به استاندارد‌های جهانی در حوزه فضای کتابخانه‌ای گفت: بر اساس استاندارد جهانی به ازای هر 100 نفر باید 8 متر مربع فضای کتابخانه‌ای وجود داشته باشد، اما در ایران این میزان 5 مترمربع کمتر است و برای نمونه در منطقه 17 تهران با جمعیتی قریب به 348 هزار و 589 نفر تعداد کتابخانه‌های عمومی دو کتابخانه است و کتاب فروشی هم وجود ندارد، این در حالی است که بهای کتاب به دلیل افزایش افسارگسیخته قیمت کاغذ در دو سال اخیر بیش از 3 برابر افزایش یافته و در سبد خانوار ایرانی هرگز سهم خرید فرهنگی و کتاب 50 درصد بیشتر نبود و در مناطق حاشیه‌ای این رقم به زیر یک درصد می‌رسد.
عضو شورای شهر تهران با تأکید بر اهمیت وجود کتابخانه‌های عمومی گفت: در این وضعیت اهمیت کتابخانه‌های عمومی به عنوان فضا‌هایی که قرار است بخشی از حق بر شهر را برای شهروندان تعیین کنند، بسیار پر رنگ‌تر می‌شود.
فخاری بیان کرد: حضور خاموش و بی رمق کتابخانه‌های عمومی تنها کالبدی از واقعیت و توجه نکردن به این مهم در بلند مدت است که تأثیرات ویرانگری دارد.
او گفت: در هرجایی که کتابخانه‌ها فعال عمل کردند جرم و جرایم نیز آمار کمتری را از خود بروز داده است و برای نمونه می‌توانیم به حاصل کار سازمان‌های مردم نهاد در حاشیه شهر‌های جرم خیز همچون ژوهانسبورگ نگاهی بیندازیم.
عضو شورای شهر تهران تصریح کرد: متأسفانه باید تأکید کنم که اهمیت رفتار‌های فرهنگی شهر تهران هنوز جدی گرفته نشده است.
فخاری با اشاره به سرانه امانت گرفتن کتاب و مراجعه و عضویت در کتابخانه اظهار کرد: اگر کتاب و کتابخانه فرهنگ سازی شود، دفتر فرهنگی پایخت دگرگون می‌شود و هزینه‌ای به سبد خانوار نیز در تأمین این کالای فرهنگی و البته اساسی تحمیل نمی‌کند.
او ادامه داد: در دو سال اخیر برای حمایت از کتابخانه‌های عمومی شهر تهران برنامه چشمگیری پیاده نشده است و باید بگویم تعداد بازدید کنندگان و مراجعان همچنان ناامید کننده است و یکی از آخرین پیمایش‌ها مربوط به سال 88 است.
فخاری تصریح کرد: در سال 98 تنها رقم 60 میلیون ریال برای حمایت از کتابخانه‌های عمومی شهر تهران تصویب و از حوزه مصوب پرداخت شده است که این بودجه اندک برای شهری به وسعت تهران هم با ابهام‌های زیادی روبرو است.
او ادامه داد: لازم است که شیوه‌های دسترسی این بودجه و همچنین ساز و کار‌های حاکم برای حمایت به شکل شفاف منتشر شوند.
عضو شورای شهر تهران بیان کرد: پیشتر بار‌ها از سوی نهاد‌های مرتبط مطرح شد که قرار است تمام سرا‌های محله در مناطق 22 گانه مجهز به کتابخانه عمومی شوند، امری که به نظر بسیاری از افراد ناقص ماند.
فخاری ادامه داد: تنها در سال 98 رقم 16 میلیون و 950 هزار ریال برای توسعه و تجهیز کتابخانه‌ها در نظر گرفته شده است، اما تعریف تجهیز چیست و باید گفت نظارت دقیقی برای شیوه‌های تجهیز و توسعه وجود داشته باشد.
او گفت: در این میان به کارگیری ساز و کار‌های جدید و فناور‌های نوین برای مخاطب یابی و ایجاد همکاری‌های اجتماعی و کلونی‌های کتاب خوانی محلی در سیاست گذاری‌ها دیده نشده است.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: اگر در روز سری به کتابخانه‌های عمومی بزنید خواهید دید که بخش اعظمی از آن نوجوانانی هستند که به امید آمادگی کنکور و تنها برای استفاده از قرائت خانه به کتابخانه عمومی سر می‌زنند که البته باز هم جای شکرش باقی است.
فخاری افزود: بسیاری از کارشناسان معتقد هستند عنوان‌ها و منابعی که برای تأمین کتاب‌ها در کتابخانه عمومی انتخاب میشوند از فیتلر‌های درستی عبور نکرده و بر اساس سلیقه و مناسبات حاکم انتخاب میشوند و همین باور به بدنه عمومی جامعه نیز تسری پیدا کرده است.
او ادامه داد: بار‌ها شنیده‌ایم کتاب‌هایی در این طرح تجهیز خریداری و به کتابخانه‌ها می‌آیند که حتی پایین‌ترین استاندارد‌ها نیز در آن رعایت نشده و در بازار کتاب و ویترین کتاب فروشی‌ها جایی ندارند.
عضو شورای شهر تهران با تأکید بر اینکه در 10 سال گذشته تحقیق و پژوهش کارآمدی انجام نشده است، گفت: تا چه اندازه استاندارد‌های کتابخانه عمومی در فضا‌های کتابخانه‌ای رعایت شده است و می‌توان گفت در سال 98، 159 میلیون و 500 هزار ریال برای تعمیر و تجهیز قرائت خانه‌ها و کتابخانه‌های عمومی در نظر گرفته شده است.
فخاری خاطرنشان کرد: گزارشی از شیوه‌های صرف این بودجه و ساز و کار‌های انتخاب کتاب، میزان به روز رسانی و برنامه‌های ترویجی و تبلیغی در دسترس نیست و امید که شهرداری تهران به این وظیفه زیربنایی در تأمین فضا‌های عمومی فرهنگی به خصوص کتابخانه‌های عمومی اهتمام بورزد.
