چرا امیر قطر در نشست ریاض شرکت نمی‌کند؟

خبرگزاری قطر (قنا) گزارش داد که «امیر قطر در کیگالی پایتخت رواندا در مراسم تقدیم جایزه‌ای بین‌المللی به نام خود که مربوط به تعالی در امر مبارزه با فساد است، حضور خواهد یافت.»

به نوشته وبگاه میدل ایست مانیتور،  پیش از این پیش‌بینی‌ها از احتمال حل بحران میان قطر و سعودی که از ژوئن 2017 آغاز شده حکایت داشتند؛ دعوت رسمی شاه سعودی از امیر قطر نیز بر ضریب این احتمال افزوده بود؛ اما عدم حضور امیر قطر در ریاض نشان می‌دهد که شرایط کماکان عادی نیست.

بنابر این گزارش، بدون رفع محاصره قطر هرگونه سخن از مشارکت امیر قطر در نشست ریاض زود است و هنوز برخی مسائل حل نشده باقی مانده و سطح حضور دوحه در این نشست به این موضوعات بستگی دارد. حضور امیر قطر در ریاض بدون اینکه هیچ کدام از تحریم‌ها برداشته شود، اعتراف به حقانیت تحریم‌ها محسوب می‌شود. از سوی دیگر اگر جدیتی در حل بحران وجود داشت به عقیده میدل ایست مانیتور، نشست باید در یک کشور بیطرف از جمله کویت یا عمان برگزار می‌شد.

عربستان، بحرین، امارات و مصر در سال 2017 قطر را به حمایت از تروریسم متهم کرده و در ازای رفع محاصره این کشور، 13 شرط را تعیین کردند که از مهم‌ترین آنها تعطیلی شبکه الجزیره، بستن پایگاه نظامی ترکیه، کاهش روابط با ایران و قطع همکاری با اخوان‌المسلمین بود. بنابراین حضور امیر قطر در نشست ریاض علاوه بر اعتراف به حقانیت اتهامات، به معنای به رسمیت شناختن 13 شرط نیز است.

ماه گذشته روزنامه «وال استریت ژورنال» در گزارشی مدعی شد که وزیر خارجه قطر به طور ناگهانی به ریاض رفته و پیشنهاد داده است که در ازای قطع روابط با اخوان‌المسلمین، روابط دوحه و ریاض از سر گرفته شود. اما وبگاه خبری «ممو» عقب‌نشینی دوحه از مواضعش را تکذیب کرد و نوشت که چنین شایعه‌ای را اماراتی‌ها با هدف بر هم زدن هر گونه مصالحه احتمالی میان قطر و عربستان سعودی منتشر کرده‌اند.

«جرالد فایرستاین» سفیر سابق آمریکا در یمن در این باره به وبسایت «ممو» گفت که تحرکاتی میان قطر و عربستان سعودی برای نزدیکی وجود دارد اما مشخص نیست که همین جریان میان ابوظبی و دوحه نیز برقرار باشد.

در این میان بن سلمان نیز در گفت‌و‌گو با شبکه «پی‌بی‌اس» آمریکا، همزمان با پذیرش مسئولیت قتل «جمال خاشقچی» و بیان اینکه این قتل در زمان رهبری وی صورت گرفته، از موجود منافع مشترک با قطر سخن گفت و چه بسا که این سخن تلاشی برای نجات خویش و نه گام جدی برای پایان دشمنی بین دو کشور بوده باشد. بالطبع هیچ کدام از دو کشور از وضعیت فعلی فایده‌ای نخواهند برد و در زمانی که عربستان سعودی و امارات هر دو همپیمان آمریکا محسوب می‌شوند، قطر نیز همپیمان این کشور است و بزرگترین پایگاه زمینی آمریکا را در خاورمیانه میزبانی می‌کند و مسئولان آمریکایی بارها از تأثیر بحران در میان کشورهای عربی خلیج فارس بر منافع خود ابراز نگرانی کرده‌اند.

میدل ایست مانیتور در پایان نوشت که بدون رفع محاصره قطر، شورای همکاری خلیج فارس ناکارآمد خواهد بود و گفت‌و‌گوهای پشت پرده نیز مشکلی را حل نخواهد کرد؛ هرچند وزیر خارجه یا نخست‌وزیر به نیابت از امیر قطر در نشست ریاض شرکت کنند. اما در این میان با وجود ابراز امیدواری شبکه‌های اجتماعی از مشارکت امیر قطر اما کشورهای حاضر در این نشست امید به عدم شرکت او دارند تا قطر را مسئول عدم حل اختلافات جلوه دهند.