بازاریابی چیست؟
بازاریابی که از یک تولید کننده شروع شده و به یک مصرف کننده ختم میشود، فرایندی است که طی آن در مورد ویژگیهای یک محصول به مشتریان اطلاع رسانی میشود و یا این که توسط آن، مشتریان خود اطلاعاتی در مورد محصول کسب مینمایند. اطلاعاتی همچون نحوه شکل گیری محصول، نحوه قیمت گذاری روی محصول، نحوه بسته بندی محصول، نحوه توزیع محصول، نحوه فروش محصول و ... . با این اوصاف بازاریابی چیزی فراتر از تبلیغات است و تبلیغات میتواند بخشی از فرایند بازاریابی به شمار رود.
انواع بازاریابی
بازاریابی دارای انواع مختلفی است و هر کسب و کاری بنا بر شرایط خود از میان آنها یکی را برگزیده و مطابق با آن فعالیت مینماید. در زیر به معرفی چند مدل رایج از انواع بازاریابی خواهیم پرداخت:
بازاریابی از طریق نام تجاری (برندسازی)
بازاریابی از طریق برندسازی یکی از رایجترین انواع بازاریابی به شمار میرود. در این نوع بازاریابی برای محصول تولید شده و یا خدمت ارائه شده، نامی متمایز، شعار و یا طرح گرافیکی خاص همچون لوگو انتخاب میشود تا از این طریق هم محصول و یا خدمت جایگاه خود را در بازار هدف به دست آورد، هم مدتها در ذهن مشتریان باقی بماند و هم این که به عنوان پایهای برای تبلیغات و آگهیهای آینده عمل نماید.
بازاریابی بسته بندی
در این نوع بازاریابی، تولیدکنندگان به بسته بندی محصولات تنها به عنوان ظرفی که از محصول نگهداری مینماید، نگاه نمیکنند بلکه آن را وسیلهای میدانند که به معرفی و تبلیغ محصول و نیز به شناخت نام تجاری محصول، تضمین مشتری، ایمنی مصرف کننده و ایجاد فرصتهای خرده فروشی کمک مینماید. بنابراین بسته بندی محصول از نظر بازاریابی یکی از مهمترین ویژگیهای یک محصول است که جایگاه محصول را در قفسههای فروش فروشگاهها تعیین میکند.
بازاریابی از طریق روابط عمومی
در این نوع بازاریابی که گونهای از تبلیغات نیز به شمار میرود، شرکت از طریق صدور انواع بیانیههای مطبوعاتی، انتشارات رسانههای خبری و یا از طریق انجام کارهای بزرگ و قابل توجه همچون ارائه جوایز مختلف به تبلیغ محصولات و یا خدمات خود میپردازد. رادیو و تلویزیون هم از جمله پلهای ارتباطی بین شرکت و مشتریان میباشد.
بازاریابی چند منظوره
بازاریابی چند منظوره یا همان بازاریابی شبکهای شامل زنجیرهای از ارتباطات است که نوعی فروش مستقیم به شمار میرود. در این نوع بازاریابی شرکت بدون دخالت دادن واسطه همچون خرده فروش و یا عمده فروش محصول و یا خدمت خود را به طور مستقیم به دست مشتری میرساند و در صورتی که مشتری از محصول و یا خدمات راضی بود در ازای دریافت مبلغی به عنوان سود، محصول و یا خدمت را به افراد دیگر معرفی مینماید. در واقع مشتری برای محصولات و خدمات شرکت بازاریابی میکند.
بازاریابی به شکل آنلاین
امروزه این نوع بازاریابی به شدت مورد استقبال قرار گرفته و بسیاری از کسب و کارها را متوجه خود کرده است. استفاده از اینترنت و حضور آنلاین که از ضروریات عصر کنونی است، فرصتهای بیشماری را در اختیار شرکتها قرار داده است به طوری که آنها میتوانند فعالیت بازاریابی خود را در گستره عظیمی از وبسایتها، شبکههای اجتماعی، فرمتها و برنامههای کاربردی تلفن همراه انجام دهند و حتی از طریق تولید محتوا و تعامل با مخاطبان به تبلیغ محصولات و خدمات خود بپردازند.
بازاریابی مستقیم، بازاریابی به روش پخش تبلیغات، بازاریابی حسی، بازاریابی عصبی، بازاریابی هیجانی، بازاریابی سببی، بازاریابی از طریق تیمهای خیابانی و بازاریابی چریکی از دیگر انواع بازاریابی به شمار میروند که هر یک ویژگیهای خاص خود را دارند و بنا به شرایط مورد استفاده قرار میگیرند.
بازاریابی b2b
بازاریابی b2b (Business To Business ) که از آن به عنوان بازاریابی صنعتی نیز یاد میشود، به معنی ارائه خدمات و محصولات یک شرکت به شرکت دیگر است. در واقع مخاطبان هدف و یا مشتریان در این نوع بازاریابی سایر شرکتها میباشند. b2b کسب و کاریست که محصولات و خدمات خود را برای دیگر کسب و کارها تبلیغ مینماید. از استراتژییهای رایج بازاریابی b2b میتوان به بازاریابی رسانه اجتماعی، ایمیل مارکتینگ، سئو وبسایت و تبلیغات PPC اشاره کرد.
بازاریابی b2c
بازاریابی b2c (Business to Customer) که از آن به عنوان بازاریابی تجارت به مصرف کننده و یا بازاریابی مصرفی نیز یاد میشود، اولین و رایجترین نوع بازاریابی است که بین دو طرف جریان دارد، یک طرف تجارت و کسب و کار و طرف دیگر یک یا چند مشتری ساده. در بازاریابی b2c شرکت محصولات و یا خدمات خود را به طور مستقیم به مصرف کننده نهایی میفروشد. عمده این محصولات و خدمات جزء کالاها و خدمات روزانهی مصرفی همچون انواع خوراکیها، مواد شوینده، مواد بهداشتی و آرایشی، لوازم خانگی، خدمات آرایشگری و ... میباشند. بنابراین میتوان گفت بازاریابی b2c روزانه میلیونها بار در سطح جهان در حال اتفاق افتادن است چرا که هر نوع خرید و فروش معمول و رایج که در آن، یک طرف شهروند ساده باشد در زمره این نوع تجارت و بازاریابی قرار میگیرد.
تفاوت بازاریابی b2b با بازاریابی b2c
بازاریابی b2b با بازاریابی b2c تفاوتهایی دارد که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- در بازاریابی b2cفرد در قبال خریدی که انجام میدهد در مقابل فرد یا افراد دیگری پاسخگو نیست، چرا که خرید را بنا به نیاز و علاقه و با بودجه خود انجام میدهد اما در بازاریابی b2b چون فرد برای خرید محصول و یا خدمت مورد نظر پول خود را صرف نمیکند بلکه با بودجه سازمان و یا شرکت خرید مینماید، در برابر همکاران، مدیران و به طور کلی در برابر سازمان مسئول و پاسخگو است. بنابراین هنگام خرید باید با دقت تصمیمگیری نماید.
- در بازاریابی b2b چون تعداد مشتریان کم ولی در عین حال دارای مزایای بیشتری هستند، حفظ و نگهداری آنها از اهمیت به سزایی برخوردار است. چرا که همه میدانند حفظ این گونه مشتریها یعنی فروش و سود بیشتر و از دست دادن آنها یعنی ضرر و زیان بزرگتر. بنابراین در بازاریابی b2b ارائه خدمات پس از فروش، پشتیبانی از مشتریان و ارائه تخفیفات ویژه بسیار حائز اهمیت میباشد.
- معمولاً در بازاریابی b2b بین فروشنده و خریدار روابط بلند مدتی ایجاد میشود. بنابراین شرکتِ فروشنده نیازمند کسب اطلاعات دقیق در مورد شرکتِ خریدار است تا از این طریق بتواند نیازهای آنها را تأمین کرده و به ایجاد و حفظ روابط بلند مدت کمک نماید.